Hastane biLGİ Sİstemleri ÜNİte 8 Laboratuvarve Radyoloji İşlemlerinde Bilgi Sistemleri Kullanımı

Tanımlayıcı İstatistiksel Teknikler 

Merkezi eğilim ölçüleri ve merkezi dağılım ölçüleri olmak üzere iki başlıkta incelebilir. Bu 

ölçüler sayısal bilgiler verir.  

Merkezi eğilim ölçüleri  

Aritmetik ortalama, medyan ve mod birer merkezi eğilim ölçü birimi olarak kullanılmaktadır. 

•  Aritmetik ortalama: Aritmetik ortalama; basit seriler için örneklemdeki verilerin aldıkları 

değerlerin toplanıp gözlem sayısına bölünmesi ile elde edilir.Hastaları kan değerleri 

incelenerek hastalığa sahip lanların ortalama kan değerleri,vücut ısıları,ortalama yaşları 

hesaplanabilir.Örnek problem; 

X = {4, 4, 5, 12, 12, 13, 21, 21, 21, 21, 38, 42, 45, 47, 47, 48}  

4+4+5+12+12+13+21+21+21+21+38+42+45+47+47+48/16= 25,0625 olarak 

bulunur.1+1+1+1  +1  + 1 +  1+  1 + 1  +1  +1  +1  +1  +1  +1  +1  =16 

 

•  Medyan (Ortanca): Bir seri küçükten büyüğe ya da büyükten küçüğe sıraya dizildiğinde tam 

ortada kalan değer olarak tanımlanır.Formül; (n+1)/2 

Yukarıdaki örnekte 16 adet değer olduğu için ; 

n=16’dır. (16+1)/2= 8,5 olur.  

Bu serideki 8. ve 9. terimin ortalamasının medyan olduğunu gösterir.Baştan sayıldığında 8. 

terim 21 ve 9. terim 21 olduğundan ortalaması olan 21 değeri serinin medyanı olur. 

---

Hastane Bilgi Sistemleri 8-14 ünite özeti (sacide yıldırım)    

http://ataaofsaglikyonetimi.tr.gg/     

Sayfa15 

 

•  Mod (Tepe değeri): Eldeki veriler içerisinde en çok tekrarlanan değer olarak ifade 

edilmektedir. Aynı örneği kullanarak seride en çok tekrar edilen değer bulunabilir. 

X = {4, 4, 5, 12, 12, 13, 21, 21, 21, 21, 38, 42, 45, 47, 47, 48}  

Seride 21 değeri 4 kez tekrarlandığından serideki Mod değeri 21’dir. 

Mod değeri bir hastalığın en çok hangi bölgede veya ilde olduğunu, hastalık semptomlarının 

en çok hangi organda görüldüğü vb. bilgileri verebilir. 

Merkezi dağılım ölçüleri 

Eldeki veri setinin ortalamadan olan uzaklıklarını belirleyen merkezi dağılım ölçülerinin 

başlıcaları varyans, standart sapma, değişim aralığı ve değişim katsayısıdır 

•  Varyans (

2) ve Standart Sapma (

): Verilerin ortalamadan olan sapmalarının karesinin 

aritmetik ortalaması varyans, varyansın karekökü ise standart sapma olarak tanımlanmaktadır. 

Örneğimizdeki basit seriyle devam edelim. 

X = {4, 4, 5, 12, 12, 13, 21, 21, 21, 21, 38, 42, 45, 47, 47, 48} 

Serideki 16 verinin toplamı=401 

Serideki 16 verinin karelerinin toplamı=14.233;  

Serideki veri sayısı n=16 olduğundan  

Varyans;serideki verilerin ayrı ayrı karelerinin toplamı(14233)/veri sayısı(n=16)-verilerin 

toplamı(401)/verisayısının(16) karesi=261.43 

Standart sapması; √261,43

≅16,17 olarak bulunur. 

•  Değişim Aralığı (DA): Bir veri setinde en büyük değer ile en küçük değer arasındaki farktır. 

X = {4, 4, 5, 12, 12, 13, 21, 21, 21, 21, 38, 42, 45, 47, 47, 48} 

Ele alınan veri seti için DA = 

en büyük veri değeri−enküçük veri değeri    yani    

DA=48−4=44 

•  Değişim Katsayısı (DK): Standart sapmanın, aritmetik ortalamaya oranının bir yüzdesidir.  

X = {4, 4, 5, 12, 12, 13, 21, 21, 21, 21, 38, 42, 45, 47, 47, 48} 

DK=standart sapma(16.17)/aritmetik ortalama(25.0625) 

DK

≅ 64,5 olarak bulunur.