Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

SAİNT PDERRE VE PAUL KİLİSESİ

Beyoğlu Ilçesi'nde, Galata'da, Voyvoda Caddesi'ni (Bankalar Caddesi) Galata Ku-lesi'ne(->) bağlayan Galata Kulesi Sokağı (eski Kuledibi Sokağı) no. 44'tedir. San Pi-etro ve Paolo Kilisesi olarak da bilinir. Kilise arazisini, kuzeyinde Galata surlarından günümüze erişen bakiye duvarlar ve kule, batısında Saint Pierre Hanı(->) ve güneyinde daha önce merdivenli iken günümüzde yokuş şeklinde olan Galata Kulesi Sokağı belirler.

Dominikenler(->) tarafından 1841-1843' te inşa ettirilen kilise İtalyan mimar Gaspa- • re Fossati'nin(->) eseridir. İstanbul'a 1228' de gelen Dominikenler Galata'da San Paolo Kilisesi'nin yanında bir manastır kurdular (bak. Arap Camii). Kilisenin camiye çevrilmesinden sonra 1475'te Giannotto da Bisticcia tarafından yaptırılan San Pietro Kilisesi'ne geçtiler. l603'e kadar kullanılan bu bina, küçük bir yapı olduğundan o yılların birçok dokümanında şapel olarak tanımlanır. 1603-1604'te yeniden inşa edilen yapı Nisan 1660 yangınında tahrip oldu. Bunun üzerine kilise arazisi içinde yemekhane olarak kullanılan bina kiliseye dönüştürüldü. Daha önce Venedik elçilerinin himayesinde iken, 1705'te Fransa elçisinin himayesine geçti ve Saint Pierre ve Paul Kilisesi olarak anılmaya başlandı. 1731' deki yangında kısmen hasar görünce, 1732'de eski manastır alanını da kapsayacak şekilde surlara kadar dayanan bir alanda beş altarı olan kısmen taş ve kısmen ahşap yeni bir kilise yapıldı. Çok sade bir dış mimarisi olan bu kilise koca bir kulübe görünümünde olduğundan ve ahşap malzemenin dayanıksızlığı sonucu yıprandığından yerinde bugünkü kilisenin yapılması amacıyla 184l'de yıktırıldı.

Tanzimat Fermanı sonrası elde edilen

hakları da kullanarak ihtiyaçlarını karşılayacak kalıcı yeni bir kilise yaptırmak isteyen kilise yöneticileri, bunun için Rus Elçiliği Binası'run(-0 mimarı olarak İstanbul'da bulunan Fossati ile 14 Haziran 184l'de bir sözleşme imzaladılar. Bu doküman, uzun süre İstanbul'da kalarak birçok yapı gerçekleştirecek olan Fossati'nin çalışma prensiplerini ve o yıllarda mimar işveren ilişkilerini belgelemesi açısından ilginçtir. Bu sözleşme, malzeme seçiminin mimar tarafından yapılacağı, çalıştırılacak usta ve işçilerin kilise görevlileri tarafından işe alınacağı, ancak mimarın, denetimleri sonucu, çalışmalarından memnun olmadıklarını her seferinde değiştirme yetkisine sahip olduğu hükümlerini içerir. Fossati, hizmetlerinin karşılığı olan 10.000 kuruşu işin sonunda alacaktır ve inşaatın tamamlanmasından sonraki bir yıl içinde yapıda üretim hatası sonucu olabilecek her türlü zararı, maddi sorumluluğu da kendisine ait olmak üzere onaracaktır. 1841 sonunda çatısı kapatılmış, inşaat 19 Şubat 1843'te tamamlanmış ve kullanıma açılmıştır. İtalyan rahiplerin yönetiminde işlevini sürdüren kilisede birkaç kez basit onarımlar yapılmıştır. Günümüzde de çatının onarımı gerekmektedir.

Fossati'nin 184l'de hazırladığı eskiz ve çizimler bugün İsviçre Bellinzona Cantona-le Arşivi'ndedir. Fossati Osmanlı arşını kullanarak hazırladığı bir skala ile ölçeklendir-diği bu çizimleri "Rus Sarayı'nın mimarı" unvanını yazarak imzalamıştır. Suluboya tekniğinde renklendirilmiş olan kesit çiziminde mimari elemanlardan başka, yan al-tarların, tonozun ve perkitme kemerlerinin tezyinatını da göstermiştir.

Saint Pierre ve Paul Kilisesi ek binaları ile birlikte yaklaşık 20 dönümlük bir arazi içinde kurulmuştur. Kuzey sınırını Galata surlarının belirlediği Halic'e doğru eğimli bu arazi, ortasından kuzey-güney yönünde bir istinat duvarıyla ikiye ayrılarak iki farklı kotta düzenlenmiştir. Batı bölümündeki alt kotta bulunan ve sokak üzerinde cephesi olmayan kilise binası istinat duvarı ile arasında bir avlu oluşturacak şekilde, kuzey-güney doğrultusunda, eğime paralel konumlanmıştır. Doğusundaki merdivenlerle üst kottaki manastır bahçesine bağlanan uzun dikdörtgen biçimindeki bu avluya, Galata Kulesi Sokağı'na açılan iki kanatlı ve kitabeli bir kapıdan girilir. 35x8