Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

SANAYİ ODASI

rak geçilmektedir; dolayısıyla buradaki kemerler dekoratif ve stilistlik amaçlıdır. Üstteki kemer, yalnızca karın çizgisi biçimi geleneksel olan bir öğedir; alttaki ise geleneksel profillerle ilgisi olmayan dilimli kemer biçiminde bir perdelik motifidir. Niş, altta otantik biçim ve oranlara sahip çokgen geçmeleri olan arabesk bir ajurla süslü bir parapetle tutulmaktadır.

Saçağın üstünde mermer bir kitabe panosu ve II. Abdülhamid'in tuğrasını taşıyan ve silah motiflerinden oluşmuş, 2.000 kg ağırlığında Tersane fırınlarında dökülmüş demirden yaldızlı bir arma, merkez bölümünün geliştirdiği anıtsallığı tamamlıyordu.

Merkez bölüm geniş bir ahşap saçakla bitirilmiştir. Tornayla işlenmiş ve neogo-tik örnekleri anımsatan uzun eliböğründe-lerle desteklenen bu geniş barok saçak, istanbul mimarlığının yakın geçmişine referans veren bir motiftir.

Yeniçeri Müzesi, Moniteur Oriental'de de belirtildiği gibi dekorativizmi ile ayırt edilmektedir. D'Aronco, burada eski binanın aks sistemini bırakmış, kendi içinde bütünlüğü olan bir cephe tasarlamıştır. Bu bölümde Osmanlı barok geçmişine çok daha güçlü referanslar vardır. Örneğin katları ayıran kornişin eğrisel çizgisi ve taşkın profili veya üst kattaki ikiz açıklığın dilimli kemerleri açık biçimde Nuruosmaniye Camii modellerine gönderilebilir. Hattâ bu referans, giriş kapısının kemerinde de sezilebilir. Ama asıl referans 18. yy çeşmelerinin geniş ve dalgalı saçaklarının adaptasyonunda gözlenmektedir. Eliptik bir kemerle biten cephenin üstünde de bu eğimleri izleyen profil dizisi ve saçak, 1977'de yandığı için mevcut olmayan nakışlarıyla cephenin dekorativizmini ve referanslarını bütünlüyordu.

D'Aronco'nun bu cepheyi düzenlerken hem ayırt edici hem de bağlayıcı motifler kullandığı fark edilmektedir. Giriş ve birinci katı ayıran korniş, tüm yapı boyunca kesintisiz devam eder ama Yeniçeri Mü-zesi'nde bir dalgalanma yapar. Okul kesiminde eski binanın akslarına uyan eşit aralıklı pencere dizisi, merkez bölümde değiştirilir ve okul kendi içinde simetrik bir kurgu edinir. Katlar yükselir ve Ziraat Nezareti'ni de temsil eden anıtsal ve em-peryal bir motifle biter. Yeniçeri Müzesi, ilk bakışta, kurulmuş olan simetriyi bozar. İşlevinin de öngördüğü gibi onun kendi başına bir antite olması düşünülmüştür. Yine de okul-nezaret binasından ayrı değildir. Bağlanmayı sağlayan yalnızca kat kornişleri olmayıp merkez bölümdeki ikiz açıklık burada farklı boyutta yinelenerek bir görsel bağ daha kurulur vb.

D'Aronco'nun iki farklı işlevi barındıran bu ortak yapımda büyük gösterilere girişmeden, âdeta sessizce ve mimari dilin nüansları aracılığıyla bu işlevleri ayırt edilir kılması, kanımca onun bir imge yaratıcısı oluşunun en karakteristik örneklerindendir.

31 Ağustos 1899'da, Moniteur OrientaV de "Eski binaların arkasında, orta avlulu, kare planlı büyük bir bina inşa edildi" tümcesinde belirtilen bir başka binanın

da açılışı yapıldı, îmaret-i Âmire binası olduğunu düşündüğümüz ve orta avlulu, re-vaklı, revakların gerisinde hücreleri olan geleneksel şemaya uygun bu yapı, Mek-teb-i Sanayi'nin asıl okul mekânlarını içeriyordu. Bazı değişiklikler geçirmesine karşın halen kullanılmakta olan yapının d'Aronco'nun gerçekleştirdiği bir rökonst-rüksiyon olduğu şimdiye kadar bilinmemekteydi.

R. d'Aronco'nun burada zemin katta bir büyük yemekhane ile yedi büyük etüt salonu düzenlediği, üst katın ise 400 yatağı olan bir yatakhane olduğu bilinmektedir. Mevcut yapı, eski yapının rölöveleri ile karşılaştırıldığında yalnızca temel duvarlarının -veya subasman üstünün- çizgisinin izlendiği, bunun dışında yeni bir yapının gerçekleştirilmiş olduğu söylenmelidir. Ancak bu yapının mimari karakteri, onarımı R. d'Aronco tarafından yapılmış olan eski Kılıçhane binasına öylesine yakındır ki bu binanın da önce 1866'daki okul yapımı sırasında imaretin kalıntıları üzerine yapıldığı ve R. d'Aronco'nun depremde yıkılmış olan binayı yenilediği düşünülebilir.

R. d'Aronco imaretin doğudaki girişini korumuş ama bir de kuzeyde portikli giriş yaparak okulun Kılıçhane Sokağı'na bağlı kullanımını değiştirmiştir. Okulun basit ve işlevsel bir şeması vardır. Orta avlu aynen korunmuştur. Etüt salonları, avlu çevresindeki koridorlara açılmaktadır. Gerek etüt salonları, gerekse yatakhaneler yüksek tavanlıdır. Avluda ve dış cephede düzgün sıralanmış pencereleri yarım daire kemerlidir. Resmi yapılarda kullanılan yalın ampir uygulamalardan biri görünümündedir. Halen Sultanahmet Endüstri Meslek Lisesi'nin kullanımında olan bu binalar, genel çizgisiyle R. d'Aronco onarı-mındaki görünümlerini korumakla birlikte birçok ek ve özellikle Sultan Ahmed Imareti'nin mutfak ve kileri olan tarihi yapılarda önemli değiştirmeler de yapılmıştır.