Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

Silahdar

Mustafa Ağa

Çeşmesi

Banu Kutun, 1994/Obscum

cimleriyle inşa edildiği dönemin ticari amaçlı örnekleri arasında yer almaktadır. Bibi. M. Erksan, "İstanbul Hanları" (istanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, lisans tezi, no. 48), 1956; Güran, İstanbul Hanları, 133.

GÖNÜL CANTAY

SİLAHDAR KETHÜDASI ÇEŞMESİ

bak. MUSTAFA AĞA ÇEŞMESİ

SİLAHDAR MUSTAFA AĞA ÇEŞMESİ

Üsküdar İlçesi'nde, Mirahor Çeşmesi Sokağı ile Salacak İskele Sokağı'nın birleştiği meydanda bulunmaktadır.

Kitabesinden 1094/l683'te inşa edildiği anlaşılan çeşmenin banisi, Mustafa Pa-şa'dır. "Küçük Sipahi" lakabıyla da anılan Mustafa Paşa, Enderun'da yetişip silahdar olmuştur. 1091/l680'de vezirliğe yükselerek kaptan-ı deryalık görevinde bulunmuş; ancak, bir yıl sonra azledilmiştir. 1103/1691' de İstanbul kaymakamlığına atanan Mustafa Paşa, 1105/l693'te ölmüştür.

Üsküdar Belediyesi tarafından 1992'de onarılan Silahdar Mustafa Ağa Çeşmesi, klasik üslupta inşa edilmiş, tek cepheli bir meydan çeşmesidir. Kesme taş bloklarla örülmüş, kareye yakın dikdörtgen planlı büyük bir su haznesi vardır. Haznenin güney duvarında rozetçiçeğini anımsatan istiridye nişli mermer suluğu, sağır cephe içinde göze çarpmaktadır. Çeşmenin mermer cephesi sütunçelerle sınırlandırılarak dikdörtgen çerçeve içine alınmıştır. Kırmızı ve beyaz mermer taşlarla almaşık örgü tekniğiyle örülmüş sivri kemerin kilit taşı küçük bir rozetle vurgulanmıştır. İnce bir profille kemeri çevreleyen dikdörtgenin köşelerinde de rozet motifi görülmektedir. Kemerin biçimlendirdiği nişin içinde yer alan kemer aynası bezemesiz bir pano niteliğindedir. Panonun hemen altında çok sade bir bezeme şeridiyle başlayan, aynataşmın yer aldığı, daha derin ve geniş bir niş bulunmaktadır. Aynataşında, musluk lülesinin üstünde kıvrık dal motifleriyle taçlanan bir rozet ve onun üstünde "Ve minel mâ-i külli şey'in hayy" ayeti dikkat çekmektedir. Aynataşmın iki yanına birer dinlenme taşı yerleştirilerek çeşme yalağı sınırlandırılmıştır. Bezemeli kornişin hemen altında Üsküdarlı Zamiri Efendi'ye ait 5 beyitlik kitabesi yer alır. Çeşme günümüzde kullanılmamaktadır.