Hldlniava V l h o n I n, I,1 V a hjhvi 3a I o I l n V 31 V h fi 11 fi

SİMİTÇİLER

560

561-

SİNAGOGLAR

da Nuruosmaniye Külliyesi'nin mimarı olarak Simeon Kalfa'yı kabul etmektedir. Doğan Kuban ise, bu camiyle ilgili araştırmasında, 1753'te İstanbul'da bulunan Le Roi adında bir Fransız mimarın gözlemlerine dayanarak. Simeon Kalfa'nın inşaatın yönetiminde görev aldığını öne sürmektedir. Le Roi, inşaatın teknik sorumluluğunu bir Rum mimarın üstlendiğini bildirmiş ve kubbenin yapımında kullandığı basit ve kullanışlı yöntemi övmüştür. Bir başka görüş de, Tahsin Öz ve izzet Kumbaracılar tarafından ortaya atılmıştır. Bu görüşe göre, Nuruosmaniye Külliyesi'nin mimarı o yıllarda hassa başmimarı olan Hacı Mustafa Ağa'dır ve Simeon Kalfa'yla birlikte çalışmıştır. Simeon Kalfa'nın, tasarımdan tümüyle sorumlu olmama olasılığına karşın, Osmanlı mimarlığında dönüm noktasını belirleyen bu esere katkıda bulunduğu tüm araştırmacılar tarafından kabul edilmektedir.

Nuruosmaniye Külliyesi'nin ana yapısı olan cami, "U" biçiminde bir avludan geçilen, tek kubbesinin yüksek bir tamburla dört büyük kemere taşıtıldığı kare bir mekân olarak tasarlanmıştır. Batı etkilerinin belirgin şekilde hissedildiği Nuruosmaniye Camii'nin önemli bir özelliği de bezemesine, konstrüksiyonuna verildiği kadar önem verilmiş olmasıdır. Aynı özeni külliyenin diğer yapılarında da görmek mümkündür. Kuban, barok niteliğini kuvvetle dışa vuran sebilin, Türk olmayan bir mimar tarafından tasarlandığı izlenimi verdiğini belirtmektedir.

Nuruosmaniye Camii'nin bina emini Simeon Kalfa için, "fen sanatında maharet-i tammı olan neccar kalfalarından kâr-ı az-mude (bu alanda deneyimi çok olan)" ifadesini kullanmıştır. Bu ifadeden, Simeon Kalfa'nın, başka eserlerin yapımında da görev alıp, kendini kanıtladığı anlamı çıkabilse de, Nuruosmaniye Külliyesi dışında katkısının olduğu başka bir yapı bilinmemektedir.

Bibi. A. Ârel, Onsekizinci Yüzyıl İstanbul Mimarisinde Batılılaşma Süreci, İst., 1975, s. 60; O. Aslanapa, Osmanlı Devri Mimarisi, ist., 1986, s. 391, 392; ay, Turkish Art andArchi-tecture, Londra, 1971, s. 231, 232; M. Cezar, Sanatta Batıya Açılış ve Osman Hamdi, ist., 1971, s. 5; Goodwin, Ottoman Architecture, 386; Kuban, Barok, 27; D. Kuban, Türk ve İslam Sanatı Üzerine Denemeler, İst., 1982, s. 125; 1. Kumbaracılar, "Türk Mimarları", Arki-tekt, S. 7/13 (1937), s. 60; Öz, istanbul Ca-mileri,l, 111; K. Pamukciyan, "Nuruosmaniye Camii'nin Mimarı Simeon Kalfa Hakkında", İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Mimarlık Tarihî ve Restorasyon Enstitüsü Bülteni, S. 13/14 (1981), s. 21-23.

AYGÜL AĞIR