SİNAGOGLAR
"Sinagog" sözcüğü eski Yunanca kökenli olup "syn" (beraber) ve "ago" (getirmek) köklerinden oluşur ve böylece "beraber olma" kavramını ifade eder. Kelimenin İbranicesi "beth ha-Kenesset" olup "toplanma evi" anlamına gelmektedir.
İstanbul'da bilinen ilk sinagog 318'de Halkoprateia (Bakırcılar) semtinde bulunan ve 450'de (Teofaros'a göre 442) II. Te-odosios tarafından kız kardeşi Pulhe-ria'nın(->) ısrarıyla kiliseye dönüştürülen mabettir.
II. Mehmed'in (Fatih) Arapça vakfiyesinde Tahtakale yakınlarında, Bakırcılar Çarşısı civarında bulunan bir sinagogdan bahsedilmektedir. 5. yy'da kiliseye çevrilmiş Bakırcılar Sinagoğu'nda 15. yy'da tekrar ve fakat başka bir mahalde rastlanması konusunda muhtelif yaklaşımlar bulunmaktadır. Usta bakır işleme zanaatkarı olan Musevilerin aralarında bulunduğu bakırcı esnafının ekonomik veya demografik sebeplerle yeni bir yöreye (Tahtakale civarına) taşınmış olması ve aralarında bulunan Musevilerin dini gereksinmeleri için de o bölgede yeni bir sinagog inşa edilmiş olması muhtemeldir.
Yine aynı vakfiyeden anlaşıldığına göre 1455'te İstanbul'da Halil Paşa Birgosu semtinde (günümüz Bahçekapı dolayları) bir sinagog mevcuttu. Eminönü'nde bugünkü Arpacılar Caddesi'nde de bir sinagog vardır.
10 Mayıs 1694 tarihli bir fermana göre Balat Hacı İsa semtinde "feth-i hakaniden önce" yapılmış üç sinagog (Ahrida, Kara-ferye ve Yanbol), Tahta Minare semtinde ise bir sinagog (Cakacı veya Çuhacı) mevcuttu.
Pierre Gilles(-») 16. yy'da İstanbul'da Yahudilerin 30'dan fazla sinagogu bulunduğunu; Michel Baudier de 17. yy'da 38 sinagogları olduğunu yazarlar.
Galata yöresinde bilinen en eski sina-
Dostları ilə paylaş: |