Hogeschool van Amsterdam Specifieke rugklachten

Wervelfractuur en wervelinzakking

Een wervelfractuur is zoals de naam al zegt een breuk van de wervel. Een wervelfractuur (wervelcompressiefractuur) vindt plaats wanneer een van de botten in de wervelkolom breekt of ineen zakt. Vaak is dit ten gevolge van osteoporose of een trauma. Verdere oorzaken zijn: de menopauze, kanker, chemotherapie, stralingstherapie, hyperthyreoïdie en lange termijn gebruik van corticosteroïden. Vaak is er geen bijzondere oorzaak voor een wervelfractuur. Een ingezakte wervel kan spontaan inzakken of al door iets te tillen, zich te verstappen of voorover te buigen. Een ingezakte wervel kan onopgemerkt blijven maar ook veel pijn en beperkingen veroorzaken. Wanneer er zenuwwortels bekneld raken, kan dat leiden tot krachtverlies en verlies van gevoel. Vaak ontstaat er een kyfose, aangezien de wervels aan de voorzijde inzakken. De rugspieren zullen dit proberen te corrigeren waardoor er klachten als spierpijn kunnen ontstaan (Shah, 2016).
Fysiotherapeutisch proces

Acute wervelfracturen worden niet behandeld door fysiotherapeuten, indien er een patiënt met een mogelijk wervelfractuur zich aanmeldt voor fysiotherapie wordt de patiënt teruggestuurd naar de huisarts met begeleidende brief. Tijdens de screening kunnen de volgende symptomen duiden op een wervelfractuur.

• 
  Ernstige rugpijn aan de hand van een recent trauma
  
• 
  Recente fractuur (minder dan twee jaar geleden)
  
• 
  Eerdere wervelfractuur
  
• 
  Leeftijd boven de 60 jaar
  
• 
  Laag lichaamsgewicht (<60 kg/ BMI <20 kg/m2)
  
• 
  Ouder met heupfractuur
  
• 
  Langdurig corticosteroïden gebruik
  
• 
  Lokale druk-, klop- en asdrukpijn van de wervelkolom
  
• 
  Opvallende lengtevermindering
  
• 
  Versterkte thoracale kyfose  
  

(Elders, 2012)

Behandeling

De behandeling van een wervelfractuur is afhankelijk van welke fractuur het is(stabiel/instabiel). Als de patiënt een stabiele wervelfractuur heeft is de kans op beschadiging van het myeline erg klein waardoor enkele dagen bedrust voldoende is ((Radboudumc, 2016). Na deze dagen bedrust komt de patiënt bij de fysiotherapeut terecht en gaat de fysiotherapeut mobiliseren. Als er sprake is van een instabiele wervelfractuur wordt er vaak gekozen voor een operatie. Er wordt dan via de rug een incisie gemaakt en vervolgens worden er titanium schroeven en plaatjes langs de wervelkolom geplaatst om de wervels te fixeren. Als de fractuur bijvoorbeeld bij L1 plaatsvindt (welk het meest voorkomt samen met Th12) dan wordt er een titanium schroef in Th12 geplaatst en in L2. Aan de dorsale zijde van deze corpus vertebrae wordt een pen of een schroef geplaatst. Deze staat in verbinding met de schroeven in de wervels van Th12 en L2. Door Middel van de schroef die zich dorsaal bevindt kunnen de wervels Th12 en L2 naar elkaar toegebracht worden en gefixeerd worden Loman et al (2013) Na drie maanden tot een jaar zijn de plaatjes niet meer nodig, echter worden deze er zelden uitgehaald. De plaatjes zijn na verloop van tijd niet meer nodig, omdat de wervels weer zijn vast gegroeid. De fysiotherapie bestaat in het eerste stadium voornamelijk uit informeren en adviseren over de dagelijkse activiteiten als uit bed komen, in een stoel zitten en naar de wc gaan. Voordat de patiënt naar huis mag, moet dit duidelijk zijn en moet de patiënt met een rechte rug kunnen traplopen (Radboudumc, 2016). Volgens het Radboud ziekenhuis herstelt vrijwel iedereen hier goed van als er geen complicaties optreden tijdens de operatie. Daarbij mag er wel pijn aanwezig zijn. Verder is er nog een behandeling met medicatie voor een wervelfractuur. Hierbij wordt er rust gehouden en krijgt de patiënt een injectie. In de injectie zit Denosumab en dit zorgt ervoor dat de botmineraaldichtheid oftewel de BMD verhoogd wordt. Nu blijkt echter uit een onderzoek van Lamy et al (2016) dat als de injecties voor onbepaalde tijd gebruikt worden dit schadelijk kan zijn. Er kunnen zich dan klachten voordoen die overeenkomen met osteoporose. Dit onderzoek geeft echter wel aan dat er meer onderzoek gedaan moet worden naar het effect van de Denosumab injectie.

Osteoporose

Osteoporose is een botziekte waarbij de botdichtheid afneemt. Hierdoor wordt het bot lichter en zwakker en neemt de kans op beschadiging toe. Wanneer er geen bijzondere oorzaak is van osteoporose, wordt dit primaire osteoporose genoemd. Het kan ook ontstaan bij aanwezigheid van bepaalde ziektes (darm- en schildklieraandoeningen) of door het gebruik van medicijnen (corticosteroïden). Dit wordt secundaire osteoporose genoemd. Osteoporose in de wervelkolom kan leiden tot een wervelinzakking of wervelfractuur. Wanneer er een wervelfractuur (ook asymptomatisch) aanwezig is, wordt de kans op een tweede fractuur verviervoudigd. Na een tweede fractuur is de kans op meerdere fracturen 12 keer zo hoog (Shah S, 2016). Het aantal mannen met osteoporose werd op 1 januari 2007 geschat op 15.200 (1,9/1000) en het aantal vrouwen op 133.000 (16,1/1000).

Fysiotherapeutisch proces

Tijdens de anamnese zijn er symptomen die op Osteoporose kunnen duiden, Deze symptomen zijn:

• 
  Toegenomen leeftijd
  
• 
  Recente fractuur
  
• 
  Vrouwelijk geslacht (twee keer zoveel kans als mannen volgens UMC Utrecht)
  
• 
  Familiair
  
• 
  Vroege overgang (jonger dan 45 jaar)
  
• 
  Te laag lichaamsgewicht
  
• 
  Toename vallen
  
• 
  Bepaald medicijngebruik die botontkalking bevordert (prednison)
  

(UMC Utrecht, 2016)

Onderzoek

Er is geen fysiotherapeutische test beschreven om osteoporose aan te tonen. Indien de symptomen aanwezig zijn wordt de patiënt in eerste instantie aangeraden om naar de huisarts te gaan.

Bij de huisarts wordt er een bloedonderzoek gedaan, röntgenfoto en een botdichtheidsmeting gehouden om Osteoporose aan te tonen. Hierna kan de patiënt nog terugverwezen worden en onderzocht worden n.a.v. de anamnese. De werkgroep verwijst hiervoor naar de KNGF Richtlijn Osteoporose (2011). Het onderzoek en behandeling voor patiënten met osteoporose is erg complex en specifiek. In deze richtlijn staat dit uitgebreid en duidelijk uitgeschreven.

(Osteoporosestichting, 2014)
Behandeling

De behandeling bij osteoporose bestaat voornamelijk uit het nemen van medicijnen. De meeste patiënten krijgen bisfosfonaten voorgeschreven. Deze medicijnen remmen botafbraak. Ongeveer 80 tot 90% van de mensen reageert goed op deze medicijnen volgens de stichting osteoporose et al (2014). Verder kun je als fysiotherapeut werken aan de bewegingsuitslagen. De bewegingsuitslagen van de wervelkolom worden steeds kleiner, dus deze bewegingsuitslagen moet je als fysiotherapeut stabiel houden. Het is als osteoporose patiënt belangrijk dat je niet valt. Als fysiotherapeut kun je je dus richten op valpreventie en hierover informeren en adviseren. Verder is er nog een behandeling met medicatie voor osteoporose. Hierbij wordt er rust gehouden en krijgt de patiënt een injectie. In de injectie zit Denosumab en dit zorgt ervoor dat de botmineraal dichtheid oftewel de BMD verhoogd wordt. Nu blijkt echter uit een onderzoek van Lamy et al (2016) dat als de injecties voor onbepaalde tijd gebruikt wordt dit schadelijk kan zijn. Er kunnen zich dan klachten voordoen die overeenkomen met osteoporose, het heeft wel effect als het voor een periode van zes maanden gebruikt wordt. Dit onderzoek geeft echter wel aan dat er meer onderzoek gedaan moet worden naar de Denosumab injectie.