Hukukun temel kavramlari
Yüklə 1,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
| 10.1.5. Yükümlünün Ödevleri
Maddî ödevi, yasalara göre kendisine tahakkuk eden vergi borcunu ödemektir. Şeklî ödevleri ise (1) bildirimde bulunma, (2) defter tutma, (3) kayıt düzenine uyma, (4) belge düzenleme, (5) vergi inceleme elemanlarına yardım etme, (6) defter ve belgeleri koruma ve ibraz etme, (7) vergi levhası asma. 1. Bildirim Ödevi -İşe başlamayı bildirme süresi 10 gün, -İşyerinin adres değişikliğini bildirme süresi bir ay, -İş değişikliğini bildirme süresi bir ay, -İşletme değişikliğini bildirme süresi bir ay, -İşi bırakmayı bildirme süresi bir ay, -Binalara ilişkin değişikliklerde bildirim süresi iki aydır. 2. Defter Tutma Ödevi Vergi Usul Hukukuna Göre Defter Tutmak Zorunda Olan Gerçek ve Tüzel Kişiler (M. 172): -Ticaret ve sanat erbabı, -Ticaret şirketleri, -İktisadi kamu kurumları, -Dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler, -Serbest meslek erbabı, -Çiftçiler. 241 Defter Tutmaktan İstisna Tutulan Gerçek Ve Tüzel Kişiler (VUK, m. 173): -Gelir vergisinden muaf olan esnaf ve gerçek usulde vergiye tabi olmayan çiftçiler, -Gelir Vergisi Kanununa göre kazançları basit usulde belirlenenler, -Kurumlar vergisinden muaf olan: a) İktisadi kamu kurumları, b) Dernek ve vakıflara ait iktisadi işletmeler. Defterlerin Tasdiki (VUK, m. 221): -Hali hazırda işe devam edenler defterin kullanılacağı yıldan önceki son ayda; bunlardan özel hesap dönemi kullananlar, defterin kullanılacağı hesap döneminden önceki son ayda, -Yeni işe başlayanlar, sınıf değiştirenler (örneğin birinci sınıftan ikinci sınıf tacirliğe geçenler veya tersi) ve yeni bir yükümlülüğe (mükellefiyete) girenler, işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni yükümlülüğe girme tarihinden önce, -Vergi muafiyeti kalkanlar (yeniden vergi yükümlüsü olanlar), muaflıktan çıkma tarihinden itibaren on gün içinde, -Tasdik zorunluğu olan defterlerin dolması veya başka nedenlerle yıl içinde yeni defter kullanmak zorunda olanlar bu defterleri kullanmaya başlamadan önce, -Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler ocak ayı, hesap dönemleri Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından belirlenenler bu dönemin ilk ayı içinde onaylamayı yeniletmek zorundadırlar (VUK, m. 222). 3.Kayıt Nizamı ve Zamanına Uyma Ödevi (VUK, m. 215-219): -Defter kayıtlarının Türkçe tutulması zorunludur. -Türk para birimi kullanılır. -Tutulması zorunlu olan defterler mürekkeple veya makineyle yazılır. -Yevmiye defterinin maddelerinde yapılan hatalar ancak muhasebe kurallarına göre düzeltilebilir. -Defterlere geçirilen kayıtları kazıyarak, çizerek veya silerek okunamaz bir duruma getirmek yasaktır. -Defterlerde kayıtlar arasında yazılmaya özgü satırlar, çizilmeden boş bırakılamaz ve atlanamaz. -İşlemlerin işin büyüklüğüne ve gereğine uygun olarak muhasebenin düzenini bozmayacak bir süre içinde kaydedilmesi gerekir. Bu tür kayıtlar on günden fazla geciktirilemez. 242 -Kayıtlarını sürekli olarak muhasebe fişleri, primanota ve bordro gibi yetkili kişilerin imza ve parafını taşıyan mazbut belgelere dayanarak yürüten kurumlarda, işlemlerin bunlara işlenmesi, deftere işlenmesi anlamına gelir. Bununla birlikte bu kayıtlar, işlemlerin esas defterlere kırk beş günden daha geç aktarılmasına izin vermez. -Günlük kasa, günlük, perakende satış ve gelir defterleriyle serbest meslek kazanç defterine işlemler aynı gün kaydedilir. 4.Belgelendirme Ödevi -Fatura. Mal teslimi veya hizmetlerin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenmelidir. 1. ve 2. sınıf tüccarları basit usule tabi olanlarla gerçek usuldeki çiftçiler birbirlerine, serbest meslek erbabına veya vergiden muaf esnafa mal hizmet satarlarsa her durumda fatura düzenlemek zorundadırlar. Kendilerine mal ve hizmet satılanlar ise fatura almak zorundadırlar. -Müstahsil Makbuzu. Gerçek usulde vergiye tabi olmayan (defter tutmak zorunda olmayan) çiftçiler, 1. ve 2. sınıf tüccarlara, basit usule tabi olanlara veya gerçek usuldeki (defter tutmak zorundaki) çiftçilere mal sattıklarında, mal satın alanlar müstahsil makbuzu düzenlemek ve bir örneğini malı satana vermek, mal satan da bunu almak zorundadır. -Sevk İrsaliyesi: Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı durumlarda satıcının; alıcı tarafından taşınması veya taşıttırılması durumunda alıcının, sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması şarttır. -Taşıma İrsaliyesi. Bir ücret karşılığında eşya taşıyan tüm gerçek ve tüzel kişiler taşıma irsaliyesi düzenlemek ve taşıma irsaliyesini araçta bulundurmakla yükümlüdürler. -Serbest Meslek Makbuzu. Serbest meslek erbabı, serbest meslek makbuzu düzenlemek ve bir örneğini müşteriye vermek, müşteri de bu makbuzu istemek ve almak zorundadır. Serbest meslek makbuzunun, faturadan farkı tahsilattan sonra düzenlenmesidir. -Yolcu Listesi. Şehirlerarası yolcu taşıma işi yapanlar düzenlemek zorundadırlar. -Müşteri Listesi. Otel, motel, pansiyon vb. konaklama tesisleri tarafından düzenlenmek zorundadır. -Ücret Bordrosu. Her aş işverenlerce düzenlemek zorundadır. 5.Vergi İnceleme Elemanlarına Yardım Etme Ödevi Vergi incelemesi ve kontrolleri sırasında, vergi yükümlülerinin, vergi inceleme elemanlarına çalışma yeri göstermek ve resmi çalışma saatleri içinde memurun işyerinde çalışmasını sağlamak, incelemeyle ilgili her türlü açıklamayı yapmak, istenen bilgi ve belgeleri vermek gibi görevleri vardır. 243 6. Defterlerin Muhafazası ve İbrazı Ödevi Vergi Usul Kanuna göre defter tutmak zorunda olanlar, tuttukları defterleri fatura, fiş, vb. belgeleri, ilgili bulundukları yılı izleyen takvim yılından başlayarak beş yıl süreyle saklamak ve gerektiğinde ibraz etmek zorundadırlar. 7. Vergi Levhası Asılması Gelir vergisi yükümlüleri ve sermaye şirketleri her yıl mayıs ayının son gününe kadar vergi tarhına esas olan kazanç tutarlarını ve bunlara isabet eden vergi miktarını gösteren levhayı merkezlerine, şubelerine, satış mağazalarına kolayca okunacak biçimde asmak zorundadırlar. Yüklə 1,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|