Hukukun temel kavramlari

14.1.1.2.2. Ceza Mahkemeleri Karar Türleri ve Nitelikleri (Adliye Personeli 
El Kitabı 2013: 44-46) 
Hüküm Niteliğinde Olan Kararlar 
Bu kararlar, yargılamayı sona erdiren kararlardır.  
Beraat Kararı 
İsnat  edilen  fiilin  yasada  suç  olarak  tanımlanmamış  olması,  isnat  edilen  suçun  sanık 
tarafından  işlenmediğinin  ortaya  çıkması,  isnat  edilen  suç  bakımından  sanığın  kast  veya 
taksirinin  bulunmaması,  İsnat  edilen  suçun  sanık  tarafından  işlenmesine  karşın  olayda  bir 
hukuka uygunluk nedeninin bulunması durumunda verilen karardır.  
Ceza Verilmesine Yer Olmadığı Kararı  
Sanığa isnat edilen suçla ilgili yaş küçüklüğü, akıl hastalığı, sağır ve dilsizlik durumu 
veya geçici nedenlerin bulunması durumunda ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir. Yine 
isnat edilen suçun hukuka aykırı olmakla birlikte  bağlayıcı emrin  yerine getirilmesinde veya 
ıztırar halinde, suçun cebir veya tehditle işlenmesi, meşru müdafaada sınırın heyecan, korku ve 
telaşla  aşılması,  kusurluluğu  ortadan  kaldıran  hataya  düşülmesinde,  kusurunun  yokluğu 
nedeniyle ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir. Benzer şekilde işlenen fiilin suç olma 
özelliğini  devam  ettirmesine  karşın  etkin  pişmanlık,  kişisel  cezasızlık  nedeninin  bulunması, 
karşılıklı hakaret durumlarında ceza verilmesine yer olmadığı kararı verilir. 
Mahkûmiyet Kararı  
Sanığa isnat edilen suç sabit olduğunda, sanık hakkında mahkûmiyet kararı verilir.  
Güvenlik Tedbiri Kararı  
Sanığa  isnat  edilen  suç  sabit  olduğunda,  belli  bir  cezaya  mahkûmiyet  yerine  veya 
mahkûmiyetle  birlikte  güvenlik  tedbirine  karar  verilir.  Anlaşıldığı  gibi  güvenlik  tedbiri  tek 
başına verilebileceği gibi bir suçla birlikte de verilebilir. 
Davanın Reddi Kararı  
Aynı sanık için aynı fiil nedeniyle daha önce verilmiş bir hüküm veya açılmış bir dava 
bulunuyorsa sonraki dava reddedilir.   
Davanın Düşmesi Kararı  
Türk  Ceza  Kanunu’nda  yer  alan  düşme  nedenlerinin  varlığı  ya  da  soruşturma  veya 
kovuşturma koşulunun gerçekleşmeyeceğinin anlaşılması durumlarında davanın düşmesi kararı 
verilir. 

---

347 
 
Hüküm Niteliğinde Olmayan Kararlar  
İddianamenin  iadesi  veya  kabulü,  cumhuriyet  başsavcılığı  tarafından  gönderilen 
iddianamenin kabulü veya iadesi mahiyetindeki kararlardır.  
Tensip Kararları  
Mahkemelerin  iddianameyi  kabul  kararlarından  sonra  duruşma  gününü  belirleme  ve 
duruşmada  hazır  bulunması  gerekenleri  çağırma  ve  gerekli  gördüğü  diğer  işlemlerin  yerine 
getirilmesi yönünde verdiği kararlardır.  
Ara Kararlar  
Yargı mercilerinin yargılama sürecinde, duruşmanın sonunda veya duruşmanın arasında 
verdiği kararlardır. Kural olarak ara kararlara karşı yasa yoluna başvurulamaz. Bunlara karşı 
ancak nihai kararla birlikte yasa yoluna başvurulur (Pekcanıtez vd. 2016: 299). 
Durma Kararı  
Soruşturmanın  veya  kovuşturmanın  yapılması  koşula  bağlı  tutulduğu  durumlarda 
koşulun henüz gerçekleşmediği anlaşılırsa gerçekleşmesini beklemek üzere verilen karardır.  
Görevsizlik Kararı  
Davaya  bakmakta  olan  mahkemenin  görevli  olmadığına  ilişkin  verdiği  karardır 
(Pekcanıtez vd. 2016: 299). Örneğin davaya bakan sulh hukuk mahkemesi, kendiliğinden veya 
taraflardan birinin başvurusu üzerine davada kendisinin değil de asliye hukuk mahkemesinin 
görevli olduğu sonucuna varırsa görevsizlik kararı verir. 
Yetkisizlik Kararı  
Davaya  bakmakta  olan  mahkemenin  kendisinin  yetkili  olmadığına  ilişkin  verdiği 
karardır. Mahkeme kendiliğinden veya taraflardan birinin itirazı üzerine yer bakımından davaya 
kendisinin  değil  de  başka  bir  yerdeki  mahkemenin  bakması  gerektiği  sonucuna  ulaşırsa 
yetkisizlik kararı verir.  
Birleştirme Kararı  
Mahkemenin bakmakta olduğu birden çok dava arasında bağlantı görmesi üzerine bu 
davaların tek bir dosyada görülmesi için verdiği karardır.