Hukukun temel kavramlari

Türk Vatandaşlığını Kazanmak İsteyen Yabancılarda Yasa Şu Koşulları Aramaktadır 
(m. 12): 
-Kendi ulusal yasasına, vatansızsa Türk yasalarına göre ergin ve ayırt etme gücüne sahip 
-olmak,  
-Başvuru tarihinden geriye doğru Türkiye'de kesintisiz beş yıl ikamet etmek, 
-Türkiye'de yerleşmeye karar verdiğini davranışlarıyla teyit etmek,  
-Genel sağlık bakımından tehlike oluşturan bir hastalığı bulunmamak,  
-İyi ahlâk sahibi olmak,  
-Yeteri kadar Türkçe konuşabilmek,  
-Türkiye'de  kendisinin  ve  bakmakla  yükümlü  olduğu  kimselerin  geçimini  sağlayacak 
gelire veya mesleğe sahip olmak,  
-Ulusal  güvenlik  ve  kamu  düzeni  bakımından  engel  oluşturacak  bir  durumu 
bulunmamak, koşulları aranır.  
 

---

302 
 
Vatandaşlığın Evlat Edinilme Yoluyla Kazanılması  
Bir Türk vatandaşı tarafından evlat edinilen ergin olmayan kişi, ulusal güvenlik ve kamu 
düzeni  bakımından  engel  oluşturan  bir  durumu  bulunmamak  koşuluyla,  karar  tarihinden 
itibaren Türk vatandaşlığını kazanabilir. 
Seçme Hakkıyla Türk Vatandaşlığının Kazanılması 
Türk  Vatandaşlığı  Kanunun  27.  maddesi  gereğince  ana  veya  babalarına  bağlı  olarak 
Türk vatandaşlığını kaybeden çocuklar ergin olmalarından itibaren üç yıl içinde seçme hakkını 
kullanarak Türk vatandaşlığını kazanabilirler. 
Bu usulle Türk vatandaşlığının kazanılmasında irade beyanı dışında herhangi bir koşul 
aranmadığı gibi bir merciin onayına da ihtiyaç yoktur (Doğan 2016: 169). 
Türk Vatandaşlığının Kaybı 
Türk vatandaşlığı, yetkili makam kararı veya seçme hakkının kullanılmasıyla kaybedilir 
(TVK, m. 23). 
Yetkili Makam Kararıyla Kayıp Yolları 
Yetkili  makam  kararıyla  Türk  vatandaşlığının  kaybı,  çıkma  veya  kaybettirme  ya  da 
vatandaşlığa alınmanın iptali yoluyla olur (TVK, m. 24). 
Türk Vatandaşlığından Çıkma 
Türk Vatandaşlığından Çıkmanın Koşulları (TVK, m. 25): 
Türk vatandaşlığından çıkmak için izin isteyen kişilere aşağıdaki  koşulları taşımaları 
durumunda İçişleri Bakanlığınca çıkma izni veya çıkma belgesi verilebilir.  
-Ergin (reşit) ve ayırt etme (temyiz) gücüne sahip olmak.  
-Yabancı bir devlet vatandaşlığını kazanmış olmak veya kazanacağına ilişkin inandırıcı 
belirtiler bulunmak.  
-Herhangi bir suç veya askerlik hizmeti nedeniyle aranan kişilerden olmamak.  
-Hakkında herhangi bir mali ve cezai sınırlama bulunmamak. 
İçişleri  Bakanlığı,  yukarıdaki  koşulların  bulunması  halinde  ilgili  hakkında  bir  karar 
verir.  Yasa,  bakanlığa  bir  takdir  yetkisi  vermektedir.  Dolayısıyla  yasada  öngörülen  koşullar 
bulunsa dahi bakanlık, ilgilinin çıkmasına izin vermeyebilir. Çıkmasına izin verilen kişi, çıkma 
belgesinin verilmesiyle birlikte yabancı muamelesine tabi tutulur (Doğan 2016: 132). 
Türk Vatandaşlığını Kaybettirme 
Aşağıda belirtilen eylemlerde bulundukları resmi makamlarca belirlenen kişilerin Türk 
vatandaşlığı cumhurbaşkanı kararıyla kaybettirilebilir.  

---

303 
 
-Yabancı bir devletin, Türkiye'nin çıkarlarına uymayan herhangi bir hizmetinde bulunup 
da bu görevi bırakmaları kendilerine yurt dışında dış temsilcilikler, yurt içindeyse mülki idare 
amirlerince bildirilmesine karşın üç aydan az olmamak üzere verilecek uygun bir süre içerisinde 
kendi istekleriyle bu görevi bırakmayanlar.  
-Cumhurbaşkanın  izni  olmaksızın  Türkiye  ile  savaş  halinde  bulunan  bir  devletin  her 
türlü hizmetinde kendi istekleriyle çalışmaya devam edenler.  
-İzin almaksızın yabancı bir devlet hizmetinde gönüllü olarak askerlik yapanlar.  
-Türk  Ceza  Kanununun  302.,  309-315.  inci  maddelerinde  yazılı  suçlar  nedeniyle 
hakkında  soruşturma  veya  kovuşturma  yürütülen  ve  yabancı  ülkede  bulunmasından  dolayı 
kendisine  ulaşılamayan  vatandaşlar,  bu  durumun  soruşturma  aşamasında  cumhuriyet  savcısı 
veya  kovuşturma  aşamasında  mahkeme  tarafından  öğrenilmesinden  itibaren  bir  ay  içinde 
vatandaşlıklarının  kaybettirilmesi  amacıyla  bakanlığa  bildirilir.  Bakanlıkça  Resmî  Gazete’de 
yapılan yurda dön ilanına karşın üç ay içinde yurda dönmemeleri durumunda, bu kişilerin Türk 
vatandaşlıkları cumhurbaşkanı kararıyla kaybettirilebilir. 
Türk Vatandaşlığının Kaybettirilmesinin Geçerliliği ve Sonuçları (TVK, m. 30): 
-Türk  vatandaşlığının  kaybettirilmesi  cumhurbaşkanı  kararının  Resmi  Gazete’de 
yayımlandığı tarihten itibaren geçerlidir.  
-Kaybettirme kararları kişiseldir. Dolayısıyla ilgilinin eş ve çocuklarını etkilemez. 
Türk Vatandaşlığının İptali (TVK, m. 31):  
-Türk  vatandaşlığını  kazanma  kararı;  ilgilinin  yalan  bildirimde  bulunması  veya 
vatandaşlığı  kazanmaya  esas  teşkil  eden  önemli  hususları  gizlemesi  sonucunda  meydana 
gelmişse kararı veren merci tarafından iptal edilir.  
İptal kararının Geçerliliği ve Sonuçları (TVK, m. 32):  
-İptal kararı, karar tarihinden itibaren hüküm ifade eder. İptal kararı ilgili kişiye bağlı 
olarak Türk vatandaşlığını kazanan eş ve çocuklar hakkında da uygulanır.  
Malların Tasfiyesi (TVK, m. 33): 
-Vatandaşlığı  iptal  edilenler  hakkında  15/7/1950  tarihli  ve  5683  sayılı  Yabancıların 
Türkiye'de İkamet ve Seyahatleri Hakkında Kanun hükümleri uygulanır. Bunlardan mallarının 
tasfiyesi gerekli görülen durumlarda bu hususa iptal kararında yer verilir. Bu kişiler en geç bir 
yıl  içinde  Türkiye'deki  mallarını  tasfiye  etmek  zorundadırlar.  Aksi  halde,  malları  hazine 
tarafından satılarak bedelleri nam ve hesaplarına kamu haznedarlığı sistemi içinde yer alan bir 
kamu bankasına yatırılır. 
-Bu kişiler iptal kararı aleyhine yargı yoluna başvurdukları takdirde malların tasfiyesi 
dava sonuna bırakılır.  

---

304 
 
Türk Vatandaşlığının Seçme Hakkıyla Kaybı (TVK, m. 34):  
Aşağıda  durumları  belirtilenler,  reşit  olmalarından  itibaren  üç  yıl  içinde  Türk 
vatandaşlığından ayrılabilirler:  
-Ana  veya  babadan  dolayı  soy  bağı  sebebiyle  doğumla  Türk  vatandaşı  olanlardan 
yabancı ana veya babanın vatandaşlığını doğumla veya sonradan kazananlar.  
-Ana  veya  babadan  dolayı  soy  bağı  nedeniyle  Türk  vatandaşı  olanlardan  doğum  yeri 
esasına göre yabancı bir devlet vatandaşlığını kazananlar.  
-Evlat edinilmeyle Türk vatandaşlığını kazananlar.  
-Doğum  yeri esasına göre Türk vatandaşlığını kazandıkları halde, daha sonra  yabancı 
ana veya babasının vatandaşlığını kazananlar.  
-Herhangi bir biçimde Türk vatandaşlığını kazanmış ana veya babaya bağlı olarak Türk 
vatandaşlığını kazananlar.  
-Yukarıdaki hükümler gereğince vatandaşlığın kaybı ilgiliyi vatansız kılacaksa seçme 
hakkı kullanılamaz. 
Seçme Hakkıyla Türk Vatandaşlığını Kaybetmenin Geçerliliği ve Sonuçları (TVK, m. 
35):  
-Seçme hakkıyla Türk vatandaşlığının kaybı, bu hakkın kullanılmasına ilişkin koşulların 
varlığının saptanmasına ilişkin karar tarihinden itibaren sonuç doğurur.  
-Seçme hakkını kullanarak Türk  vatandaşlığından ayrılan kişilerin  eşleri  ve çocukları 
hakkında  Türk  Vatandaşlığı  Kanunun  27.  madde  hükümleri  uygulanır.  Buna  göre,  eşlerden 
birinin  seçme  hakkını  kullanarak  Türk  vatandaşlığını  kaybetmesi,  diğer  eşin  vatandaşlığını 
etkilemez (Doğan 2016: 178-179).