Hukukun temel kavramlari

14.2.1. İlk Derece Mahkemeleri 
İdari yargıda ilk derece mahkemeleri, Danıştay, idare ve vergi mahkemeleridir. İdare 
mahkemeleri  genel  görevli  ilk  derece  mahkemesiyken  Danıştay  ve  vergi  mahkemeleri  özel 
görevli mahkemelerdir. 
14.2.1.1. İdare Mahkemeleri 
İdare mahkemeleri, idari yargı alanında genel görevli mahkemelerdir. Yasalarla başka 
yargı yerlerine bırakılmayan iptal ve tam yargı davaları idare mahkemelerinin görev alanına 
girer.  Diğer  bir  anlatımla  bir  idari  dava  Danıştay  ve  vergi  mahkemelerinin  görev  alanına 
girmiyorsa idare mahkemesinin görev alanına girer.  
İdare mahkemelerinin görevleri yasada şu şekilde belirtilmiştir: 
İdare  mahkemeleri,  vergi  mahkemelerinin  görevine  giren  davalarla  ilk  derecede 
Danıştay’da çözümlenecek olanlar dışındaki:  
a) İptal davalarını,  
b) Tam yargı davalarını,  
c)  Tahkim  yolu  öngörülen  imtiyaz  şartlaşma  ve  sözleşmelerinden  doğan 
uyuşmazlıklardan  hariç,  kamu  hizmetlerinden  birinin  yürütülmesi  için  yapılan  idarî 
sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davaları,  
d) Diğer yasalarla verilen işleri, çözümler.  
2.  Özel  yasalarda  Danıştay’ın  görevli  olduğu  belirtilen  ve  İdari  Yargılama  Usulü 
Kanunu ile idare mahkemelerinin görevli kılınmış bulunduğu davaları çözümler (Bölge İdare 
Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri, Vergi Mahkemeleri Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun, 
m. 5). 
Bu düzenlemeden, idare mahkemelerinin görev alanını iptal davaları, tam yargı davaları 
ve idari sözleşmelerden doğan uyuşmazlıklar olduğu anlaşılmaktadır.  
İptal davası çerçevesinde idari yarı mercilerinin önüne gelen davalar esas itibariyle şu 
hususlara ilişkindir: Memurlara ilişkin işlemler (atama, disiplin, özlük, görev yerini değiştirme, 
göreve  son  verme),  emeklilik  işlemleri,  belediye  İş  ve  işlemleri,  ihale  İşlemleri,  imar  ve 
kamulaştırma  işlemleri,  öğrencilere  ilişkin  işlemler  (örneğin  disiplin  cezaları,  not  iptal 
davaları), kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının iş ve işlemleri, idari para cezaları 
(örneğin trafik polisinin, belediye zabıtasının kestiği cezalar). 
Burada idari işlem, idari eylem ve idari sözleşme kavramlarındaki idari sıfatına dikkat 
etmek gerekir. Eğer işlemler, eylemler ve sözleşmeler idari nitelikte değilse bunlardan doğan 
uyuşmazlıklarda idari yargı değil adli yargı görevlidir. Bu işlem, eylem ve sözleşmelere idari 
nitelik  kazandıran  unsur,  bunlara  idare  hukuku  kurallarının  uygulanmasıdır.  Bunlara  idare 

---

357 
 
hukuku  kurallarının  uygulanmasının  nedeniyse  bunların  kamu  gücü  ayrıcalık  ve 
yükümlülüklerini içermesidir (Gözler 2012: 349). 
İdare mahkemelerinde birer başkan ve yeteri kadar üye bulunur ve mahkeme kurulu bir 
başkan ve iki üyeden meydana gelir. Kural olarak, kurul halinde çalışır. Ancak 2018 yılı için 
36 bin TL’yi aşmayan tam yargı davalarıyla aynı miktarı aşmayan konusu belli bir parayı içeren 
idari işlemlere karşı açılan iptal davaları tek yargıçla karara bağlanır (Bölge İdare Mahkemeleri, 
İdare Mahkemeleri, Vergi Mahkemeleri Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun, m. 7/1).