Hukukun temel kavramlari

14.2.1.2. Vergi Mahkemeleri 
Danıştay’ın ilk derece mahkemesi sıfatıyla baktığı davalar hariç, vergi  yargısında ilk 
derece mahkemesi vergi mahkemesidir. Vergi mahkemeleri:  
a)  Genel  bütçeye,  il  özel  idareleri,  belediye  ve  köylere  ait  vergi,  resim  ve  harçlarla 
benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarıyla tarifelere ilişkin davaları,  
b) (a) bendindeki konularda 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında 
Kanunun uygulanmasına ilişkin davaları,  
c) Diğer yasalarla verilen işleri, çözümler. 
Vergi mahkemelerinde birer başkanıyla yeteri kadar üye bulunur. Mahkeme kurulları, 
başkanla iki üyeden oluşur. Başkanın  yokluğunda kıdemli üye başkana vekillik eder (Bölge 
İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri, Vergi Mahkemeleri Kuruluş ve Görevleri Hakkında 
Kanun, m. 6). 
Vergi mahkemelerinde bazı davlar tek yargıç, kimi davalar ise kurul tarafından karara 
bağlanır. Kurul, bir başkan ve iki üyeden meydana gelir. Toplam değeri 2018 yılı itibariyle 36 
bin TL’yi (bu rakamlar her yıl fiyat artışları dikkate alınarak güncellenmektedir) aşmayan vergi 
uyuşmazlıkları  tek  yargıçla  karara  bağlanır  (Bölge  İdare  Mahkemeleri,  İdare  Mahkemeleri, 
Vergi Mahkemeleri Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun, m. 7/2). 
Vergi yargılamasında uygulanacak temel hükümler 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü 
Kanununda (İYUK) yer almaktadır. Bu yasada hüküm bulunmaması durumunda aynı yasanın 
31.  maddesinde  sayılan  durumlar  için  6100  sayılı  Hukuk  Muhakemeleri  Kanunu  (HMK) 
uygulanır. Vergi Usul Kanununa göre, İdari Yargılama Usulü Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri 
Kanununa  yollamada  bulunulan  durumlar  saklı  kalmak  üzere,  vergi  uyuşmazlıklarının 
çözümünde Vergi Usul Kanunun ilgili hükümleri uygulanır (m. 31/2). 
İdari yargıda dava açılması, istinaf veya temyiz yoluna başvurulması, kural olarak, dava 
konusu idari işlemin veya yürütülmesini kendiliğinden durdurmaz. Kural böyle olmakla birlikte 
vergi mahkemelerinde dava açılması, tarh edilen vergilerle kesilen cezaların dava konusu edilen 
bölümünün tahsil işlemini kendiliğinden durdurur. Ancak tahsil aşamasındaki işlemlere karşı 
vergi  mahkemesinde  dava  açılması,  yürütmeyi  kendiliğinden  durmaz.  Ödeme  emri  tebliğ 
edilmesi  ve  haciz  uygulanması  gibi  işlemlere  karşı  adı  geçen  mahkemelerde  dava  açılması 

---

358 
 
durumunda  yürütmenin  durdurulabilmesi  için  borçlunun  istemi  üzerine  mahkeme  tarafından 
güvence karşılığında yürütmeyi durdurma kararının verilmesi gerekir (İYUK, m. 27/4). 
Yürütmenin  durdurulması  kararları  teminat  karşılığında  verilir;  ancak,  durumun 
gereklerine göre teminat aranmayabilir (İYUK, m. 27/6). 
Vergi yargılamasında resen araştırma ve inceleme ilkesi geçerlidir. Bundan dolayı vergi 
mahkemeleri,  dosyaların  incelenmesi  sırasında  yalnızca  tarafların  ileri  sürdükleriyle  bağlı 
olmayıp,  hukuka  uygun  karar  verebilmek  için  gerekli  gördükleri  her  türlü  belge  ve  bilgiye 
ulaşma ve resen karar verme yetkisine sahiptir (İYUK, m. 20). 
Vergi  mahkemelerinin  tek  yargıçla  veya  kurul  olarak  verdikleri  tüm  kararlara  karşı 
kararın tebliğinden itibaren 30 gün içinde, mahkemenin bulunduğu yargı çevresindeki bölge 
idare mahkemesine istinaf yoluna başvurulabilir. Ancak, konusu beş bin Türk lirasını geçmeyen 
vergi  davaları,  hakkında  ve  vergi  mahkemelerince  verilen  kararlar  kesin  olup,  bunlara  karşı 
istinaf yoluna başvurulamaz (İYUK, m. 45/1).