I bob. Adabiyotlar sharhi

8-jadval
Mochevina-formaldegid furil spirti smolasini polikondensatlab hamda eterifikatsiyalab olishning reaksiya knetikasi natijalari

Smolalarning nomi	Polikonden sasiya vaqti (soat).	Formal’degid, %			Smolaning unumi %
		Reaksion muhit (pH)	Reaksiya boshlanishi	Bog’langan
1.Mochevina: formal’degid: furil spirti 2.Melamin:formaldegid:furil spirti	1,0 1,5 2,0 2,5 1 2 3 4	14,0 12,5 9,0 8,0 12,7 10,0 7,5 5,6	85,9 67,45 41,15 37.22 82,4 59,14 34,24 27,9	14,1 32,55 58,85 63,78 17,6 40,86 65,76 72,1	17,2 39.1 52,4 74,5 20,4 41,3 59,8 76,9

Olingan natijalardan shuni ko’rish mumkinki, furil spirti ham erituvchi ham reagent vazifasini bajaradi. Bu holat karbomid-formaldegid smolasini butil spirtida sintezlanganda ham kuzatladi. Bu jarayonda ham butil spirti ham erituvchi ham reagent vazifasini bajaradi. Erituvchi sarfini kamaytirish maqsadida gaz kondensati (alfatik spirtlar) dan oz miqdorda qo’shilganda reaksiya tezligini kamayishini ko’rish mumkin.

Smolalarni olishda ishlatiladigan erituvchilar hamda smolani tozalashda ya’ni qayta kristallashda qo’llaniladigan cho’ktiruvchilar haqidagi ma’lumotlar quyidagi 9-jadvalda keltirilgan.


9-Jadval
Smolalarni olishda ishlatiladigan erituvchilar hamda smolani tozalashda, qayta kristallashda qo’llaniladigan cho’ktiruvchilar haqidagi ma’lumotlar

Smola nomi	Erituvchilar	Cho’ktiruvchilar	Tozalash
1. Mochevina-furfurol 2. Melamin-furfurol	Izopropil, propil bo’til, furil spirtlari Propil, izopropil bo’til, furil va etil spirtlari	Tetragidrofuran, ksilol, aseton, suv Tetragidrofuran, benzol, ksilol, aseton, suv	Spirt va aseton aralashmasida qayta kristallab olinadi Spirt va aseton aralashmasida qayta kristallab olinadi

3.3. Melamin-furfurol smolasi sintezining muqobil
sharoitlarini o’rganish
Polikondensatlanish jarayonining tezligi eterifikatsiyalaninsh darajasiga bog’liq bo’ladi. Eterifikatsiyalanish darajasi qanchalik kichik bo’lsa smolaning organik erituvchilarda erishi yomon bo’ladi. Bunga sabab, smolaning liofo kolloid zarrachalari hosil bo’ladi. Eterifikatsiyalanish darajasi qanchalik katta bo’lsa, polikondensatsiya jarayoni sust ketadi va ularning to’planishi ham kam bo’ladi. Natijada organik erituvchilarda erishi yaxshi bo’ladi. Eterifikatsiya jarayoni orqali smolalarni xossalarini boshqarish mumkin bo’ladi. Bu jarayonni boshqarish esa kislotali katalizator miqdoriga, reaksiya temperaturasiga va reaksiyaga kirishayotgan komponentlarning miqdoriga bog’liq bo’ladi.
Smolalarning xossalari turli xil to’ldirgichlar (uglerod, selyuloza sulfid) yordamida yaxshilanib, quyi molekulyar spirtlar (metil, etil spirtlari) bilan modifikatsiyalab, samolyotsozlik, kemasozlik va avtomobilsozlikda, mebellar ishlab chiqarishda, elektr asboblarini dielektrik yuqori qoplamalar bilan qoplashda, asosan lak, emal, bo’yoqlar va yelimlar ishlab chiqarishda asosiy mahsulot sifatida ishlatish mumkin.