Ingenerlik geodeziyasi

I-Bob bo`yicha nazorat savollari. 
1.
Injenerlik geoeziyasi fanini asosiy vazifalari.
2.
Injenerlik geoeziyasi fanni ilmiy vazifalari.
3.
Injenerlik geoeziyasini tarmoqlarga bo'linishi.
4.
Injenerlik geoeziyasini boshqa fanlar bilan bog'liqligi.
5.
Injenerlik geoeziyasini qurilishdagi ahamiyati.
6.
Geoid nima?
7.
Geoid bilan aylanma ellipsoid farqi nimada?
8.
Meridianni 1 gradus yoyi uzunligini aniqlash.
9.
Koordinatala tizimi xaqida ma`lumot bering.
10.
Balandliklar tizimi xaqida ma`lumot bering.
 
 
 
 
II-BOB. TOPOGRAFIK KARTALARNI O`RGANISH 
2.1. KARTA, PLAN VA PROFIL TO`G`RISIDA TUSHUNCHA. 
 
 

---

2
1
Karta. yersirtining katta bo`lagi ellipsoid bo`lganligi sababli, uning tekislikka 
o`xshash holda proekstiyalab bo`lmaydi. Katta joyni qog`ozda tasvirlashda kartografik 
proekstiyalash qoidalariga amal qilinib, birmuncha o`zgartirib tushiriladi.
Karta deb yersirtini yoki uning katta bo`lagini yeregriligini hisobga olib, matematik 
qoyidalar asosida bir oz o`zgartirib, kichraytirib qog`ozga tasvirlangan proekstiyasiga 
aytiladi.
Kartada butun yersirtini yoki uning bir qismini tasvirlash mumkin. Kartalar turli 
masshtabda tuziladi. Masshtabiga qarab kartalar uchga bo`linadi: a) yirik masshtabli 
kartalar: bu kartalarga masshtabi 1:100000 gacha bo`lgan kartalar kiradi: b) o`rta 
masshtabli kartalar kiradi:
14-rasm. Topografik karta 
Bu kartalarga masshtabi 1:100000 – 1:1000000 masshtabli kartalar kiradi; 
Mayda masshtabli kartalar bularga masshtabi 1:1000000 dan kichik bo`lgan kartalar 
kiradi.
 
Plan. Joyning kichik bo`lagini yeregriligini hisobga olmay kichraytib, o`xshash 
holda gorizontal tekislikka tushirilgan proekstiyasiga plan deyiladi..

---

2
2
Planda joy tafsiloti bilan birga joy relefi ham tasvirlansa, u topogafik plan plan deb 
ataladi. Plan va kartalar orasidagi farq qo`yidagilardan iborat:
Kartalarni tuzishda katta yerbo`laklarni maydonlarini tasvirlash nazarga tutiladi, 
planlarni tuzishda esa kichik yerbo`laklarni.;
Kartalarni tuzishda yeregriligi hisobga olinadi, planlarni tuzishda esa hisobga 
olinmaydi;
Kartalarda tasvirlangan yerbo`laklarni maydonlari o`zgaradi, planlarda esa 
o`zgarmaydi;
Planlardagi masshtablar doimiy bo`ladi, katalarni masshtablari esa bir nuqtadan 
ikkinchi nuqtaga o`tishi bilan o`zgaradi.
15-rasm. Joy uchastkasi (a) va uning plani (b)