Reje : I. Kirisiw II. Tiykarg'ı bo'lim

Tema : Arxelogik esdelikler kartasin jaratiw ham baspadan shigʻariw


Reje :
I. Kirisiw


II. Tiykarg'ı bo'lim


2. 1. Zamanago'y kartalar haqqında ulıwma tu'sinik


2. 2. Arxelogik esdelikler kartasin jaratiw ham baspadan shigʻariw


2. 3. Arc GIS dasturinde estelikler haqinda magluwmatlar kestesin jaratiw.
III. Juwmaqlaw


IV. Paydalanılg'an a'debiyatlar


Kirisiw
Karta" termini orta àsirler yaģniy oyaniw dawirinde paya boldi. Antik dawirde bolsa kartalardi tusindiriw ushin ayriqsha atama qollanilmagan. Grek oyshillari tarepinen "tabula" "taxta" yaki "hartes" jaziw ushin arnalg’an papirus qag’azi , siyaqli atamalar isletilgen. Rim imperiyasi hukimdarlig’i dawirinde kartografiyaliq korinislerdi korsetip beriwde ham "tabula" "descriptions" -korinis atamalari qollanilg’an. Maselen: tariyxshi Geradot (eb. 484-425 jillar) ozinining Grek-Parsi urislarina bag’ishlang’an shig’armasinda Jer shari aymaqlarinin koplegen korinisleri haqinda mag’luwmat keltiriledi. Geradot oz shig’armasinda Milet xukimdari Aristagor b.e.sh. 500 jilda Sparta xukimdari Kleomen aldina persiyalilarg'a qarsi kenes duziw ushun jol alg’anlig’i haqinda mag’luwmatlarda Aristagor kolnda jer shari ham ondag’i teniz okeanlar suuretlengen gumis taxta uslap turg'an halinda kleamon menen soyleskenligi suwretlep otilgen . Oyaniw dawirinde kartografiyaliq suwretlerge qarag’anda karta terminin qollaniw latinsha “chartes “ <> sozlerinen kelip shiqqan . Pyotr 1 patshalig’I dawirine shekem karta termini ornina “sizilma yamasa sizilmashiliq “ termini qollanilg’an . Pyotr I dawirine kelip bolsa “landkarta” keyin bolsa karta termini qollanila baslang’an .V. Daln 1881 jilda basip shig’arilg’an tusindirme sozliginde karta atamasina "katti dene, teniz, okean ham jer sharin qalegen bolegi sizilmasi" degen taripi berilgen. Hazirgi kunde karta termini har qiyli tillerde qollaniladi. Misali: fransuz tilinde "karte", nemis tilinde "karte", italyancha ham portugal tillerinde "karta", turk tilinde "harita" htb.Arc GIS ham onin tiykargi qurami - Kartografiyaliq onimlerdi kompyuter jardeminde har qiyli usullar menen jaratiw mumkin. CorelDraw, Adobe illustrator, Adobe Indesign siyaqli har qiyli grafika programmalari ameldegi bolip olar jardeminde jokari sapali har qiyli quramali mazmundagi kartalardi jaratiw mumkin. Biraq bunday grafik islew pragrammalari jardeminde jaratilgan joqari aniqliqtagI kartalardi geografiyaliq informatsiyalar sistemasi tarawindagI dasturler onimi , jaratilgan kartografiyaliq onimler sanli kartalar dep juritiledi .