Iqtisodiy ot

3

---

Taraqqiyotning o‘zi bir tomondan, fanni chuqur 
0
‘zlashtirishni zarur 
qilib qo‘ysa, ikkinchi tOmondan, turli-tuman yangi usullami qo‘llash, 
ko‘rgazmaliIikni oshirish, texnik vositalardan foydalanish, ulami 
qo‘IIashni takomillashtirish orgali bilim olishni osonlashtirish, uni 
qiziqarli jarayonga aylantirishga yordam beradi.
Ko‘rgazmaIi qurollar yordamida bir vaqtning o‘zida muhokama 
qilinayotgan savolni, axborotni ham eshitish, ham ko‘rish orqali qabul 
qflish shubhasiz talabalaming puxta bilim olishlariga yordam beradi.
Iqtisodiy fartlaming boshqa fanlardan ajralib turadigan tomoni ham 
shundaki, u dalillar, maMumotlar, raqamlar - bilan ish ko'radi. 
Iqtisodchidan ular bilan ishlay bilish, qo‘ygan maqsadga erishish uchun 
hisob-kitob, matematik amailar, kuzatishlami amalga oshirish, ulaming 
dinamikasi (o‘zgarishi)ni o'rganish asosida xulosalar chiqarish, qaror 
qabul qilish ko'nflanasiga ega bo‘h*sh talab qilinadi.
Bu o‘z navbatida iqtisodiy fanlami chuqur o‘rganish, imkon qadar 
real voqelikka yaqin tajribalar o'tkazish, nazariy qonun-qoidalami sinab 
ko‘fishni zarur qilib qo'yadi. O'tilayotgan darsda talabalarga axborot 
yetkazish, ular darsni puxta o'zlashtirishlari. va faol qatnashishlarini 
ta’minlashda tarqatma materiallaming ahamiyati katta.
Darslarda tarqatma materiallardan foydalanish tobora keng 
qo'Uanilmoqda. Tarqatiladigan materialning muhim ijobiy tomoni 
shundaki, u bevosita talabaning qo‘Iida bo‘Iib, ko‘rgazmali qurollami 
uzoqdan ko'rsatilishi kabi kamchiliklardan holi qiladi.
. 
Axborot ko‘lami katta boMgani sababli qisqa vaqt ichida barcha 
axborotni talabalarga. to‘liq yetkazib berish qiyin. Bunday paytlarda 
axborotlami tarqatma material sifatida talabalar qo‘liga berish muhim 
rol o'ynaydi. Tarqatma materiallami maqsadi, mazmuni jihatdan:
a) axborot beravchi; 
,
b) topshiriq beravchi;
d) bilimni nazorat qjluvchi turlarga ajratish mumkin.
Mazkur o‘quv qo'llanma yordamida tarqatma materiallarni mavzuni 
o'rganishda qo'yilgan maqsadga ko‘ra turfi variantlarda qo'llash 
mumkim
Ma-tumki, iqtisodiy fanlaming xususiyatidan kelib chiqib, ularni 
o‘rganishdamarkaziy o*rinni masala, mashq yechish egallaydi.
Birirtchidan, masala, mashq yechish fanni o'rganishning bosh 
maqsadi - olingan bilimni amaliyotda qo‘llash imkonini ta’minlaydi.
_ Ikkinchidan, talabalaming bilim olishdagi faolligi ortadi.
" 
taehinqhidan, ulaming mustaqil fikrlash darajasini oshiradi.
4
Shuning uchun ham masala so'ziga faqat hisob-kitob asosida 
topshiriqni bajarish, javobini aniqlash emas, balki fikr yuritish obyckti 
sifatida qaralishi bejiz emas. Aytaylik, yechimini kiitayotgan masalalar, 
hal qilinishi zarur masalalar va shu kabilar.
- Mashqlar. mushohada qilish, xulosa chiqarishga o'rgatish bilan birga 
vaqtni tejash, ayrim masalalarda ikkilanib turgan talabalami to‘g‘ri 
javob topishga o‘rgatish imkonini beradi.
Masala va mashqlar hisob-kitob qilishni taqozo qiladi. Bu esa 
o‘quvchi, talabalarda aniq miqdorlar, raqamlar yordamida qonun va 
kategoriyalami tushunjshni osonlashtiradi. Chunki iqtisodiyotni nazariy 
jihatdan o‘rganishda ko'pincha ilmiy abstraksiyadan foydalaniladi. 
Ko‘pchifik o'qpvchi-talabalar ilmiy abstraksiya metodini tezda tushuna- 
verishmaydi. Materpatik ifodalar orqali iqtisodiy hodisalaraing o‘zaro 
bog‘lanjshini tushunish esa oson kechadi. Shuni hisobga olib, kitqbda 
iqtisodiyot nazariyasi fanidan har bir mavzu bo'yicha masala va 
mashqla^ tayyorlangan va o'ziga xos topshiriq sifatida testlar javobi 
bilan berilgan.
Masala-mashqlami mustaqil yechar ekansiz, unga sarflagan intel- 
Iektual energiyangiz va vaqtingizga achinmaysiz. Chunki ular iqtiso- 
diyot qiuammolarini chuqur o'rganishga katta amaliy yordam beradi.
Masala-mashqlaraing javobini qidirishga. oshiqmang. Berilgan 
masala-mashqiu o'zingiz mustaqil yechib, uning javobi to'g'riligini 
bil^efi int^ejjjelctual jihatdan qoniqish hosil qilish, zavqlanish nashidasi