İsa Musayev, Mətləb Əlizadə

 
4.8.2 2-lik ədədlər cəmləyicisi 
Kompüterin işini maksimum sadələşdirmək üçün müxtəlif riyazi əməllər prosessorda 
2-lik  ədədlərin  toplanmasına  gətirilir.  Odur  ki,  prosessorun  əsas  hissəsi  cəmləyici 
summatordan ibarətdir.  
Yarımcəmləyici.  2-lik  ədədlər  mərtəbə-mərtəbə  cəmləndikdə  tez-tez  yüksək 
mərtəbəyə köçürmə etmək lazım gəlir. Fərz edək ki, A və B toplanan, P köçürülən, S isə 
cəmdir.  Bu  halda  bir  mərtəbəli  2-lik  ədədlərin  toplanması  aşağıdakı  cədvəldəki  kimi 
olacaqdır: 
A 
B 
P 
S 
0 
0 
0 
0 
0 
1 
0 
1 
1 
0 
0 
1 
1 
1 
1 
0 
 
DEYİL 
        A(0,1) 
 
F(1,0) 
 
VƏ YA 
A(0,0,1,1) 
B(0,1,0,1) 
 
F(0,1,1,1) 
 
VƏ 
A(0,0,1,1) 
B(0,1,0,1)
 
 
F(0,0,0,1) 

---

 
62 
Göründüyü kimi, yüksək mərtəbəyə köçürmə (P) A və B arasında məntiqi vurmaya 
uyğundur: 
B
A
P
&
.  Bu  halda  cəmləmə  üçün  aşağıdakı  məntiqi  ifadəni  alırıq: 
)
&
(
&
)
(
B
A
B
A
S
.  Beləliklə,  yarımcəmləmə  düsturu  və  buna  uyğun  fiziki  sxem 
yaradılmışdır.  Bu  sxemə  köçürmə  mərtəbəsini  əlavə  etdikdə  tam  cəmləmə  alınır: 
)
&
&
(
&
)
(
0
0
0
P
B
A
P
P
B
A
S
.  Burada 
0
P
-  kiçik  mərtəbədən  köçürmədir.  Bu,  tam  bir 
mərtəbəli summatorun məntiqi sxemidir. Çoxmərtəbəli summator bunlardan yığılır.