Bir atıf notu:
-Libas-ı takva (hiss-i haya), bak: 1712.p
1241- Haya, fiilî tezahürü ile varlığı isbatlanır. Kâmil bir huzur haletine (Bak. Huzur)sahib olan mü’min, gayr-ı meşru her hareketinde, Allah’a karşı haya hissinin lâzımı olarak vicdanen müteessir olur. (Vicdanî ve ihtiyarî ahvalin farkı, bak: 3968/1.p)
Bir hadis-i şerifte şöyle buyuruluyor.
. ¬y±V¬7 f²W«E²7~«— |¬[²E«B²K«9 _Å9¬~ ¬yÁV7~ «ÄY,«‡_«< _«X²V5 ¬š_«[«E²7~ Ås«& ¬yÁV7~ «w¬8 ~Y[²E«B²,¬~
_«8«— «‰¶~Åh7~ «o«S²E«# ²–«~ ¬š_«[«E7²~ Ås«& ¬yÁV7~ «w¬8 š_«[²E¬B²,¬ž²~ Åw¬U«7«— «t¬7~«† «j²[«7 «Ä_«5
«¾«h«# «?«h¬'´ž²~ «…~«‡«~ ²w«8«— |«V¬A²7~ «— |«#²Y«W²7~ ¬h6²g«B²7«— >«Y«& _«8«— «w²O«A²7~«— |«2«—
¬š_«[«E²7~ Ås«& ¬yÁV7~ «w¬8 _«[²E¬B²,¬~ ²f«T«4 «t¬7«† «u«Q«4 ²w«W«4 _«[²9Çf7~ «}«X<¬ˆ
“Yani: Peygamber (A.S.M.) : “Allah’tan hakkıyla haya edin” buyurdu. Biz de: “Ya Resulallah -hamdolsun- haya ediyoruz” dedik. Peygamber (A.S.M.): “Haya öyle sizi anladığınız gibi değildir. Allah’tan hakkıyla haya etmek, başın (yani zihnin) ve zihninin duygular vasıtasıyla içine aldığı şeyleri (kötü olmaktan); içini ve içindeki şeyleri (yani şehvetini ve yiyip içtiklerin haramdan) korumandır. Ölümü ve vücudun geçiciliği ile belâlarını hatırdan çıkarma! Kim Âhireti isterse, dünyanın (gaflet veren) zinetlerini terk eder. Kim buna muvaffak olursa, Allah’tan hakkıyla haya etmiş demektir.” (T.T. ci.5. hadis220)
Mezkûr hadisten anlaşılıyor ki, insanın iç dünyasında bulunan ve dıştan görünmeyen bütün düşünce, his ve haletler, fiilî tezahürle ortaya çıkarlar ve böylece o hislerin varlığı isbat olunur.
İki atıf notu:
-Haya hissinden nokta-i nazar, bak: 1438.p. sonu
-Allah’a karşı haya, bak: 75 ilâ 77.plar.
1241/1- Haya hissi, bahsinde hicab duyulan bazı dinî ahkâmın ve hakikatların öğrenilmesine mani olacak bir mecraya götürülmemeli ve böyle anlaşılmamalıdır. Asıl utanılacak şey, dinimizde yasaklanmış günahları işlemek olduğu hadislerde ifade edilmiştir. Ezcümle: Sahih-i Buhari 3. Kitab-ül İlim 50. babda ve Sahih-i Müslim 3. Kitab-ül Hayz 61 hadiste ve İbn-i Mace 2. Kitab-üt Tahare 124. babda bu husus zikredilir. (Bak: 2860.p.) İ.M. 36. Kitab-ülFiten 17. babı, haya hakkındadır.
Dostları ilə paylaş: |
