İsmail arabaci kiMDİR

Makedonya'da Yaşayan Türkler

MS. IV. yüzyılda Türk boylarından Hun, Avar, Bulgar, Oğuz, Peçenek ve Kumanların bölgeye gelmesi ile başlayan Türk yerleşimi, Osmanlı İmparatorluğu'nun bölgeyi fethetmesi (1389) ile Türkleşmeye başlamıştır. Fethedilen topraklara batı ve kuzey Anadolu'dan getirilen Türkler yerleştirilerek Türk köy ve kasabaları kurulmuştur.

Makedonya'daki Türk nüfusunun tarihî seyri ise şu şekildedir. Makedonya'da 1884 yılında 95.940 Türk yaşamakta iken, 1953 yılında Türklerin sayısı 203.938 olarak kaydedilmiştir. 1961 yılında ise Türklerin sayısının 131.481'e düştüğü görülmüştür. Bu azalmanın en önemli sebebi Türkiye'ye olan göçtür. Bununla birlikte, Türklerin bir kısmının (27.086 kişi) kendilerini Arnavut olarak saydırmaları ile 32.392 Türk'ün ana dili olarak Makedoncayı seçmesi de bu azalmanın önemli faktörlerindendir. Bölgede yaşanan bir diğer karışıklık da Türkiye'deki Menderes hükûmetlerinin aldığı yanlış bir kararla Türkiye'ye doğru olan göçün kontrolsüz bir şekilde gerçekleşmesi idi. Yugoslav kaynaklarına göre bu dönemde 80.000 Türk Türkiye'ye göz etmiş görünürken, Türkiye kaynaklarında bu rakam 150.000'e ulaşmaktadır. Bunun sebebi de Türkiye'ye göç etmek isteyen Müslüman Arnavutların kendilerini Türk makamlarına Türk olarak kabul ettirmelerinde yatmaktadır. Makedonya'da 1971 yılında yapılan nüfus sayımında 108.552 kişi Türk olarak sayılmış, fakat 1981'de bu rakam 86.691'e düşmüştür. Bu düşüşün sebebi ise, Türklerin kendilerini Müslüman, Arnavut veya Romen olarak kaydettirmelerinden kaynaklanmaktadır.

1991 yılında bağımsızlığını kazanan Makedonya'da bugün 100.000'e yakın Türk özellikle Üsküp, Gostivar, Kalkandelen ve Makedonyanın doğusunda yaşamaktadır. Makedonya’nın doğusundaki dağlarda hala dili, giyimi kısacası herşeyi ile Toroslardaki Yörüklerden farkı bulunmayan Yörük Türkler yaşamaktadır. Üsküp tam anlamıyla bir Osmanlı kentidir. Balkan savaşlarına kadar Üsküp’ün nüfusunun büyük bir çoğunluğu Türk’tür. Ünlü şairlerimizden Yahya Kemal BEYATLI Üsküplüdür. Üsküp için Balkanların Bursa’sı demektedir.

Makedonya Cumhuriyeti, 8 Eylül 1991 tarihinde bağımsızlığını ilân etmiş ve ilk olarak Türkiye tarafından tanınmıştır. Bu bağımsızlığa Yunanistan büyük tepki göstermiş, Makedonların Slavlaştırılmış Yunanlılar olduklarını dahi iddia etmişlerdir. Bulgaristan, Makedonya'yı ikinci olarak tanıyan ülke olmakla birlikte Makedon adında bir milleti tanımadığını, Makedonların aslında Bulgar olduklarını iddia etmiştir. Son yıllarda kurulan Türk siyasî parti ve dernekleri Türkler seslerini duyurmaya başlamışlardır. 1990 yılından sonra çok partili sisteme geçen Makedonya'da Türk Demokrat Birliği ilk seçimlere katılmış, daha sonra Türk Demokratik Partisi ismini almıştır. 1994 seçimlerinde 1 milletvekili ile parlâmentoya girebilmiştir. Bugün Makedonya'da, Makedon ve Arnavut milliyetçiliği çatışmakta, Türkler özellikle eğitim ve millî mensubiyette çok ciddi problemlerle karşılaşmaktadırlar.