İsmail arabaci kiMDİR

C.Ş.:Evet. Akkoyunlular.

B.Ö.:Akkoyunlular, Karakoyunlular gene öyle.  Bugün Dersim’in hangi yöresine giderseniz gidiniz koç başlı mezar heykellerine rastlarsınız. Koçgiri bölgesinde de koç başlı mezarlar oldukça hakimdir. Bu da onların kökeninin nerelere kadar gittiğini; yani hangi etnik boya dayandığını yani Türk kökenli olduklarının bir kanıtıdır.

C.Ş.:Baki Hoca şimdiye kadar Koçgiri tarihini kısaca anlatmaya çalıştı. Şimdi ise sevgili dinleyiciler, Cumhuriyet tarihinde “Koçgiri Olayı” olarak geçen olay üzerinde durmak istiyoruz. Koçgiri Olayı, Baki Bey’in kitabından öğrendiğimize göre 1920 Eylülü ile 1921 Haziranı arasında Ulusal Kurtuluş Kuvvetleriyle Koçgiri’deki aşiret beyleri arasında geçen bir olay. Şimdi Baki Bey, bizi bu konuda aydınlatacak, 1. kısımda kendisi Koçgiri’nin Kürt olmadığını, Türk olduğunu, Kürtçe’yi ya da Zazaca’yı daha sonra öğrendiklerini ifade etti. Kurtuluş Savaşı’na iki güç karşı çıkmıştı. Birincisi Türk kökenli ayaklanmalardı. Padişah yanlısı ayaklanmalardı. İkincisi Kürt kökenli ayaklanmalardı. Aleviler’in genel konumu ise bunların ikisinin dışında Atatürk’ün yanındaydı. Fakat bu kuralın istisnası iki olayla karşı karşıya kalıyoruz. Birincisi Koçgiri Olayı. İkincisi de Dersim Olayı. Biz Dersim Olayı’nı geçen hafta diğer araştırmacı arkadaşla dilimiz döndüğünce konuşmaya çalıştık. Bu haftada Kurtuluş Savaşındaki Koçgiri Olayını Baki Bey’le irdelemeye çalışacağız. Baki Bey’in anlattıklarından yaptığımız çıkarsamaya göre Koçgiri Aşireti Kürt değilse o zaman Koçgiri Olayını incelediğimizde karşımıza bir Nuri Dersimi çıkıyor. Bir de Alişir çıkıyor. Şimdi hocadan Nuri Dersimi’nin ve Alişir’in kimliğini elbette anlatmasını istiyoruz. Merak ediyoruz.  Onun ötesinde de gene Hoca’nın kitabından öğrendiğimize göre; kitabınızın  96-97. sayfalarında “Koçgiri Olayı”na “Kürt bağımsızlık savaşı” deniyor. Seyit Rıza’nın Ağdat konağının karşısındaki Tujik dağına Kürt bayrağının çekilmesinden söz ediliyor. Ümraniye’de Kürdistan bayrağı çekildi deniyor. Gene Kangal’da Hüseyin Abdal türbesinde Aleviler’le birlikte Kürdistan’ı kurmak için yemin ettiriliyor. Silahlı mücadele kararı alınıyor. Bu ve benzer şeyler örneğin Alişir kimdir?Ne yapmak istiyor. Haydar Bey kimdir? Haydar Bey’in sizin kitabınızdan İmranlı’da bir dönem bucak müdürü olduğunu daha sonra Divriği Kaymakamı olduğunu; Alişan Bey’in Refahiye kaymakamı olduğunu, Mustafa Kemal’in Alişan Bey’e milletvekilliği önerisinde bulunduğunu, onun kabul etmediğini öğreniyoruz. Baytar Nuri’nin Kürt Teali Cemiyetinin üyesi olduğunu, öğreniyoruz. Baytar Nuri’nin Kürt Teali Cemiyetinin üyesi olduğunu, Baytar Nuri ile Kürt Teali Cemiyeti arasındaki ilişkinin ne olduğunu, Koçgiri ile bunun ne ilişkisi olduğunu; yine kitabınızda Alişan ve Haydar Beyler için “Osmanlı padişahlığına bağlı olduklarını kastederek “Sonunda Mustafa Kemal ve hareketini bir türlü içlerine sindiremediler” diyorsunuz. Mustafa Kemal’in derebeyliğe karşı oluşu, ulusal devlet kurma anlayışı bu konuda etken olsa gerek” diyorsunuz. “Koçgiri Olayına bölgenin tümü katılmak istememiştir. Çoğunu Alişan ve Haydar Beyler baskı yöntemleriyle ayaklanmaya zorlamışlardır” diyorsunuz. Yine bir not düşmek istiyorum. “II. Abdülhamit döneminde paşalık verilen Mustafa Paşa’nın oğullarından Alişan ve Haydar Beyler aşiretin başındaydılar” diyorsunuz. Yani burda bir taraftan da Koçgiri Olayındaki bu aşiret beylerinin Aleviler’in genel olarak laik Cumhuriyete aldıkları tavrın dışında bir tavır aldıklarını görüyoruz. Hocam bunları nasıl yorumluyorsunuz. Fakat isterseniz cevaplamaya geçmeden önce bir dinleyicimiz hatta, onun sorusunu da alalım, öyle cevaplayın.