İsmail arabaci kiMDİR

İran diye Adlanan Coğrafyada Türklerin Arazisi

  Yüz ölçümü 1.648.195 Km² olan İran devletinin 2003 yılı itibari ile nüfusu 68.278.826, nüfus artış hızı da yüzdesi 0.83 olarak belirlenmiştir. Bu coğrafyanın 300,000 km²’lık bölümünde Türkler yaşamaktadır. Bu da Kuzey Azerbaycan’ın (86,600 km² ) dört katına ve Türkiye’nin (774,815 km² ) yüzde 40‘ına eşittir.

 İran diye adlanan coğrafya esasen 11 etnik bölgeye bölünmektedir:

1-Farsların bölgesi

2-Azerbaycan Türklerinin bölgesi

3-Lorların bölgesi

4.Leklerin bölgesi

5-Kürdlerin bölgesi

6-Larların bölgesi

7.Belüçların bölgesi

8-Türkmen Türklerinin bölgesi

9-Gilan bölgesi

10-Mazenderan bölgesi

11-Arabistan bölgesi

Ayrıca bu etnik bölgelerin çoğunda da yine Türkler yaşamaktadır. Bazı kaynaklarca Lekler ve Larlar, Lorların alt bir kolu olarak gösterilmektedir.

Ülkenin en yoğun nüfusa sahip bölgesi Mazenderan ve en düşük nüfus yoğunluğu ise Güneydoğu da bulunan Belücistan etnik bölgesidir. Ülke genelinde 1989 yılına göre ortalama 36 kişi/km² yaşamaktadır.

Türk nüfusu dağınık olarak İran diye adlanan coğrafyanın her bölgesinde görülebilir. Ülkenin kuzey batı, kuzey doğu ve güney toprakları, Türklerin yoğun olarak yaşadıkları bölgelerdir.

İran diye adlanan coğrafyada yaşayan Türkler, başlıca üç bölgede yaşamaktadırlar. Bu bölgeler :

1. Kuzey Batı Türkleri (Güney Azerbaycan) bölgesi

2. Kuzey Doğu Türkleri (Güney Türkmenistan ve Horasan Türkleri) bölgesi

3. İran diye adlanan coğrafyanın Güney ve Merkez Türkleri bölgesi

Güney Azerbaycan bölgesi Türkiye ve Kuzey Azerbaycan sınırlarından başlayarak günümüzde İran diye adlanan coğrafyanın iç bölgelerine kadar uzanmaktadır. Bu bölge 170,000 km²’lik bir alanı kapsamaktadır. Tarihi ve ekonomik bakımdan ülkenin diğer Türk gruplarına nazaran daha fazla gelişmişlerdir. Bu bölge esas olarak Doğu Azerbaycan(Tebriz), Batı Azerbaycan(Urmu), Erdebil (Erdebil), Zencan (Zencan), Hemedan (Hemedan), Kazvin (Kazvin), Merkezi (Erak), Tehran (Tehran), Kum (Kum), Gilan (Reşt) ve Kürdistan illerini içermektedir. Bu bölgelerin tamamı veya ülkenin içine doğru uzandıkça büyük bir kısmı, Türk arazisi olarak tanımlanır. Bir başka deyimle birbirine bağlı olarak tanımlanan bu kentlerin etrafında yaşayan halk  çoğunlukla Türklerdir.

Güney Azerbaycan bölgesinde bulunan illerin yüz ölçümü (Ülkenin 1998-1999 yıllarında verdiği resmi rakamlara göre) çizelgede verilmektedir:

İl	Toprak Ölçümü(km²)	Türk Oranı
Doğu Azerbaycan	45,481	Arazinin Hepsi
Batı Azerbaycan	37,463	Arazinin Hepsi
Erdebil	17,881	Arazinin Hepsi
Zencan	21,841	Arazinin Hepsi
Kazvin	15,502	Arazinin Hepsi
Hemedan	19,548	Arazinin Çoğu
Tehran	19,196	Arazinin Bir Bölümü
Merkezi	29,406	Arazinin Bir Bölümü
Kum	11,237	Arazinin Çok Az  Bölümü
Gilan	13,952	Arazinin Bir Bölümü
Kürdistan	28,817	Arazinin Çok Az Bölümü

 1998-1999 yıllarında İran’ın verdiği arazi dağılımı:

 

        Kuzey Doğu Türkleri, Güney Türkmenistan ve Horasan Türkleri bölgesi. İran devletinin kuzey doğusu ve Türkmenistan Cumhuriyeti sınırlarından başlayarak ülkenin içine doğru uzanıyor. Bu bölgede esasen sadece Türkmenler yaşamaktadırlar.Türkmenler çoğunluklar bir coğrafyada yanı Gülistan (20.893 km²) ilinde ve çok az bir grubu da Horasan ilinde yaşamaktadırlar.Türkmenlere komşu olan  Horasan Türkleri dağınık halde Horasan ilinde yaşamaktadırlar.

        Türkmenlerin yaşadıkları bu bölgenin yüz ölçümü 23,000 km² ve Horasan Türklerinin yaşadıkları bölge 52,000 km²’dir.

         İran diye adlanan coğrafyanın güneyinde ve merkezinde yaşayan Türkler, bölgeye dağılmış ve başka milletlerle içice yaşamaktadırlar. Bu alan İsfahan, Fars, Buşehr, Yezd, Çarmahle, Bahtiyari, Gohkiluye, Boyer, Ahmet ve Kirman gibi illerdir. Bu alanın toplam yüz ölçümü tahminen 65,000 km²’dir.

        Bu durumda bu coğrafya topraklarının hemen hemen beşte birlik bölümünde Türkler yoğun olarak, diğer bölgelerde ise dağınık şekilde yaşamaktadırlar.

 

   ►  Türklerin yoğun olarak yaşadıkları bölgeler

   ►  Türklerin az veya çok az olarak yaşadıkları bölgeler