Ix siNİFƏ QƏbul imtahaninin proqrami azərbaycan diLİ “Dinləyib-anlama və danışma”

Sözün tərkibi. Kök və şəkilçi. Leksik və qrammatik şəkilçilər. Sözün başlanğıc forması. Şəkilçilərin variantları. İkivariantlı və dördvariantlı şəkilçilər. Bir cür yazılan şəkilçilər. Sözönü şəkilçilər.

Söz yaradıcılığı. Quruluşuna görə sözlərin bir- birindən fərqləndirilməsi.

Düzəltmə sözlər.

Eyniköklü sözlər.

Mürəkkəb sözlər.

Bitişik və defislə yazılan mürəkkəb sözlər.

Morfologiya. Əsas və köməkçi nitq hissələri.

İsim, onun əşya adı bildirməsi. Konkret və mücərrəd isimlər.

Ümumi və xüsusi isimlər.

Tək və cəm isimlər. Toplu isimlər və onların cəm isimlərdən fərqi.

İsmin quruluşca növləri.

Düzəltmə isimlər.

Mürəkkəb isimlər və onların yazılışı. Bitişik və defislə yazılan mürəkkəb isimlər. Mürəkkəb isimlərin yaranma yolları.

İsmin halları. Qeyri-müəyyənlik bildirən yiyəlik hal. Qeyri-müəyyənlik bildirən təsirlik hal. Yönlük halda olan bəzi sözlərin tələffüzü. Çıxışlıq hal şəkilçisinin bəzən fərqli tələffüz olunması.

İsmin mənsubiyyətə görə dəyişməsi.

Mənbə, mövqe, mənafe, tale, mənşə, su, nə sözlərinin mənsubiyyətə görə dəyişməsi.

Bəzi ikihecalı isimlərin kökündə saitin düşməsi.

Xəbərlik şəkilçiləri.

Sifət, onun əşyaya aid əlamət və keyfiyyət bildirməsi. Sifətin quruluşca növləri.

Düzəltmə sifətlər.

Mürəkkəb sifətlər və onların yazılışı. Bitişik və defislə yazılan mürəkkəb sifətlər. Mürəkkəb sifətlərin yaranma yolları.

Sifətin dərəcələri. Azaltma və çoxaltma dərəcələrinin yaranması üsulları.

Say, onun əşya ilə bağlı miqdar və sıra bildirməsi.

Sayın mənaca növləri: miqdar və sıra sayları.

Miqdar say larinin növləri:

Müəyyən miqdar sayları.

Qeyri-müəyyən miqdar sayları.

Kəsr sayları.

Numerativ sözlər.

Sayın quruluşca növləri.

Sayların yazılışı (sözlərlə, ərəb rəqəmləri ilə, Roma rəqəmləri ilə).

Miqdar saylarında şəkilçilərin yazılışı.

Sıra saylarının yazılışı.

Mürəkkəb sayların yazılışı. Defislə yazılan mürəkkəb saylar.

Saylarla işlənən isimlərin təkdə və cəmdə olması.

Əvəzlik, onun əsas nitq hissələrinin yerində işlənməsi. Əvəzliyin mənaca növləri.

Şəxs əvəzlikləri. Şəxs əvəzliklərinin şəxsə və kəmiyyətə görə dəyişməsi.

İşarə əvəzlikləri.

Qeyri-müəyyən əvəzliklər.

Təyini əvəzliklər.

“O”, “bu” əvəzliklərindən sonra vergülün işlənməsi.

Əvəzliyin quruluşca növləri: sadə əvəzliklər,

düzəltmə əvəzliklər, mürəkkəb əvəzliklər.

Feil, onun əşyanın hərəkətini bildirməsi. Feilin məsdər forması.

Təsdiq və inkar feillər.

Feilin şəxsə görə dəyişməsi.

Feilin quruluşca növləri. Düzəltmə feillər.

Mürəkkəb feillər.

Defislə yazılan mürəkkəb feillər.

Ayrı yazılan mürəkkəb feillər.

Feilin şəkilləri. Xəbər şəkli. Xəbər şəklinin həm zamana, həm də şəxsə görə dəyişməsi.

Feilin indiki zamanı. Feilin keçmiş zamanı. Feilin gələcək zamanı.

Xəbər şəklində olan feillərin yazılışı və tələffüzü.

Əmr şəkli.

Arzu şəkli.

Vacib şəkli.

Lazım şəkli.

Şərt şəkli.

Hərəkətin subyekti və obyekti.

Feilin qrammatik məna növləri: məlum, məchul, şəxssiz, qayıdış, qarşılıq-birgəlik, icbar feillər.