İyun-2019 Mündəricat Giriş
-2017-ci illərdə Azərbaycandana gələn turistlərin sayı (min nəfər)
Yüklə 473,05 Kb.
|
2013-2017-ci illərdə Azərbaycandana gələn turistlərin sayı (min nəfər)
Mənbə:stat.qov.az Azərbaycana gələn turistlərin sayı 2017-ci ildə artmışdır.2015-2016-cı illərdə turistlərin azalmasının səbəbi devalvasiya və qiymətlərin artmasıdır.Son illərdə Eurovision,Formula-1,2015 Avropa oyunlarının keçirilməsi turist sayının artmasına səbəb olmuşdur. 2013-2017-ci illərdə Azərbycandan gedən turistlərin sayı(min nəfər)
Mənbə:stat.qov.az Cədvəldən göründüyü kimi Azərbaycandan gedən turistlərin sayı 2016-cı ildə maksimum olmuşdur. İyirmi dörd il əvvəl,sentyabrın 20-də,Azərbaycan və altı ölkəni təmsil edən 11 neft şirkəti arasında “əsrin müqavilə”si adlandırılan ən böyük istehsal mübadiləsi müqaviləsi imzalandı. Tərəflər Xəzər hövzəsinin Azərbaycan sektorundakı üç böyük dəniz yatağında: Azəri, Çıraq və Günəşli (AÇG) dərinliyində olan hissələrində karbohidrogenlərin birgə işlənməsi barədə razılığa gəliblər. AÇG ehtiyatları beş milyard barel neft və ya Azərbaycanın bütün neft ehtiyatlarının 70 faizini təşkil edir. AÇG müqaviləsi nəticəsində 90-cı illərin böhran şəraitində siyasi sabitlik və iqtisadi müstəqillik təmin edildi, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi və daxili müharibə kontekstində AÇG müqaviləsinin imzalanması çox lazımlı qaydada və siyasi sabitliyin bərpasına kömək etdi. Müqavilənin uzunmüddətli investisiyalara ehtiyacı olduğundan britaniyalı şirkətlər - British BP, ABŞ-ın Chevron və Exxon, Norveç Statoil, Türk TPAO, Rusiyanın "Lukoil" şirkəti, daha sonra layihədən geri çəkildi və digərləri, stabil bir investisiya mühiti və əmlak mülkiyyəti ilə maraqlandılar. Bububla yanaşı bu şirkətləri təmsil edən ölkələrin hökümətləri də bu layihə ilə maraqıanırdılar.Layihədə aparıcı dövlətlərin iştirakı Azərbaycanın xarici siyasi məqsədlərinə uyğun olaraq aparıcı dövlətlərin geosiyasi maraqlarını balanslaşdırır. Azərbaycan-Avropa İttifaqı münasibətlərini nəzərdən keçirərkən enerji amilinin çox vacib bir yerə sahib olduğunu görürük. Beləliklə, Azərbaycanla Avropa İttifaqı arasında Fəaliyyət Planı hazırlanarkən, əməkdaşlığın ən mühüm strateji məqsədlərindən biri enerji sahəsində regional əməkdaşlığın gücləndirilməsi və nəqliyyatdır. Avropa Birliyi və Azərbaycan arasında 2006-cı ildə Memorandum imzalanması ilə Enerji Sektorunda Strateji Əməkdaşlıq haqqında Anlaşma və enerji əlaqələrinin inkişafına ilk addım atıldı. Tərəflər arasında imzalanmış Memorandumda enerji əməkdaşlığının inkişafı üçün bir sıra məqsədlər qoyulmuşdur. Bu məqsədləri aşağıdakı kimi göstərmək olar: Azərbaycanın enerji sahəsində qanunvericiliyinin Aİ qanunvericiliyinə uyğunlaşdırmaq üçün bir proqram yaratmaq. Azərbaycan və Xəzər hövzəsindən Avropaya enerji resurslarının çatdırılması yollarının təhlükəsizliyini təmin etmək Azərbaycanda enerjiyə qənaət, bərpa olunan enerji və iqlim dəyişikliyi tədbirləri daxil olmaqla, Kyoto Protokoluna əsaslanan enerji tələbatının idarə olunması siyasətinin yaradılması. Texnologiya sahəsində əməkdaşlığı inkişaf etdirmək və mütəxəssis yetişdirmək həmin mütəxəssis kadrların ölkəyə gətirilməsi üçün mübadilə proqramları həyata keçirmək. Bu hədəflər Azərbaycan-Avropa İttifaqı enerji sahəsində əməkdaşlıq çərçivəsində həyata keçirilir. Aşağıdakı diaqramdan Azərbaycan 2018-ci ildə ən çox neft ixrac edən ölkələrini görə bilərik. Mənbə:socar.az
Mənbə:socar.az Azərbaycanın neft məhsullarını əsas alıcısı Maltadır.Ümumi olaraq Azərbaycan 1,5 milyon ton neft məhsulu ixrac etmişdir. Aİ-Azərbaycan əlaqələrini nəzərdən keçirərkən qarşılıqlı əməkdaşlığın ən vacib ölçüsü enerji olduğunu görürük. Əslində, Aİ ilə Azərbaycan arasında imzalanmış bütün sənədlərdə və Azərbaycan iştirak etdiyi bütün proqramlarda enerji məsələsi ayrı bir başlıq altında müzakirə olunmuşdur. Digər tərəfdən, 2006-2007-ci illərdə Azərbaycan Avropada üç böyük enerji səmərəliliyi tədbirində iştirak etmiş, dördüncü isə Azərbaycan tərəfindən təşkil edilmiş və 2008-ci ilin noyabrında Bakıda həyata keçirilmişdir. Bu tədbirlər nəticəsində Azərbaycanın Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsi üçün təklif olunan "Cənub dəhlizi" enerji layihəsinə iştirakı nəzərdə tutulmuşdur. 2014-cü il mayın 28-də Aİ tərəfindən nəşr olunan Avropa Enerji Təhlükəsizliyi Strategiyasının məqsədləri, mövcud təchizatçılarla münasibətləri yaxşılaşdırmaq və yeni mənbələri tapmaqdır. Bu baxımdan, "Cənub dəhlizi" enerji layihəsi çərçivəsində TANAP təbii qaz boru kəmərinin keçməsi Avropanın enerji təhlükəsizliyinin təmin edilməsində mühüm amildir.TANAP layihəsi Aİ ölkələrinin enerji təhlükəsizliyi baxımından önəmli hadisədir. TANAP qaz kəməri vasitəsilə Şahdəniz-2 yatağından çıxarılan təbii qaz Gürcüstandan Türkiyə üzərindən Avropaya yüksəldi.2020-ci ilə kimi həmin boru kəməri vasitəsi ilə Almaniya İtaliya Fransa Portuqaliya Xorvatiya İspaniya Avstriyaya 16milyar m3 qaz ixrac olunmasl planlaşdırılmışdır. Eyni zamanda, 2023-cü ildə 23 milyard m3 təbii qaz axını və 2026-cı ildə 31 milyard m3 ixrac hədəflənir.
20-ci əsrin sonunda Azərbaycan öz müstəqilliyini əldə edərkən əsas biznes tərəfdaşları hələ SSRİ arasında yaranmış münasibətlərə əsaslanan MDB ölkələri idi. SSRİ-dən Azərbaycan Sovet İttifaqında xammal təchizatçılarından biri sayılırdı. Azərbaycan Respublikasının bərəkətli torpaq və mineral ehtiyatları bunu təmin etdi. Azərbaycan Respublikasının MDB ölkələri ilə ticarət dinamikası(min ABŞ dolları ilə)
Mənbə:stat.qov.azX Cədvəldə 2010-cu ildən 2018-ci ilə kimi Azərbaycan ilə MDB ölkələri arasındakı ticarət dinamikası göstərilmişdir.MDB ölkələri arasında ən yüksək ticarət göstəricilərimiz Rusiya Federasiyasına məxsusdur.Rusiya ilə ticarət MDB ölkələri ilə Azərbaycan arasında ticarətin 50%-dən çoxunu təşkil edir.Bunun əsas səbəbi də Rusiyanın Azərbaycan kənd təsərrüfatı məhsulları üçün böyük bazar olmasıdır.Qeyri-nefy məhsullarınımızın ən çox ən çox idxal olunduğu ölkə Rusiya Federasiyasıdır.Rusiya Azərbaycanın ən böyük ticarət partnyorlarından biri hesab edilir.Rusiya Azərbaycan arasında ticarət dövriyyəsində ən yüksək göstərici 2013-cü ildə baş vermişdir.2013-dən sonra iqtisadiyyatda qeyri-sabitlik,manatın devalvasiyası və.s səbəblərdən ticarət dövriyyəsində düşüş yaşanmışdır.2016-cı ildə “strateji yol xəritələr”in çəkilməsi,qeyri-neft sektorunun inkişafına investisiyalar və.s Azərbaycan-Rusiya arasında ticarət dövriyyəsinin yenidən artmasına təkan verdi.Azərbaycan Rusiya arasında ticarətdə qarşılıqlı əlverişli şərait rejiminin tətbiq olunması ticarəti daha da səmərəli hala gətirmişdir. 2017-ci ildə Rusiyadan Azərbaycana ixracı 2016 eyni dövrünə nisbətən + 29,9% artaraq 1,93 milyard dollar təşkil etmişdir. Əsasən ixrac olunur: 19% - gizli bölmə: "gizli kod" (100%). 13% - bitki mənşəli məhsullar: "taxıl" (88%), "un və taxıl məhsulları" (4%), "toxum, taxıl, dərman bitkiləri" (4%). 13% - metallardan və onlardan məhsullar: "qara metallar" (66%), "qara metallardan hazırlanan məhsullar" (23%), "alüminium və ondan məhsullar" (7%). 13% - ərzaq, içki, tütün: "şəkər" (26%), "tütün" (21%), "kakao" (13%). 8% - maşın, avadanlıq və aparatlar: "elektrik maşınları və avadanlıqları; səs avadanlığı, televiziya avadanlıqları; onların hissələri "(65%)," nüvə reaktorları, qazanlar, avadanlıqlar və mexaniki qurğular; onların bir hissəsi "(35%). 7% - ağac və ağac məhsullarının: "ağac və ağac məhsullarının; kömür "(100%). 6% - kimya sənayesinin məhsulları: "gübrələr" (29%), "efir yağları və resinoidlər; parfümeriya, kosmetika, banyo materialları "(18%)," farmasötik məhsullar "(16%). 5% - nəqliyyat: "gəmilər, gəmilər və üzən qurğular" (56%), "dəmir yolu və tramvay tərkibi istisna olmaqla, torpaq nəqliyyat vasitəsi; hissələri (42%), "Dəmir yolu lokomotivləri, tramvaylar; hissələri; track avadanlıq dəmir yolu və tramvay xətləri üçün "(2%). 3% - yağlar və yağ məhsulları: (100%). 3% - mineral məhsullar: "neft və neft məhsulları" (87%), "duz, kükürd, yer və daş, sıva məmulatları, əhəng və sement" (12%), "filiz, cüruf və kül" (1% Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin 1994-cü il 27 iyun tarixli 252 saylı qərarına 7 saylı əlavəyə əsasən Azərbayvan Respublikası 55 dövlətllə ticarədə qarşılıqlı əlverişli şərait rejimi tətbiq olunur,bu siyahıya bir çox Avropa,Asiya,və MDB ölkələri daxildir. 2018-ci ildə Azərbaycanın MDB ölkələri ilə xarici ticarət dövriyyəsi 4 000 356,7 min ABŞ dolları təşkil etmişdir. MDB ölkələrinin Azərbaycanın xarici ticarət dövriyyəsindəki parı 18,43%,ixracda payı 8,56% olmuşdur. Müstəqilliyin ilk dövrlərin xarici ticarət dövriyyəsində MDB ölkələrinin ən çox pay sahibi olmasına baxmayaraq,Azərbaycan xarici ticarət əlaqələrinin inkişafı,beynəlxalq teşkilatlara inteqrasiyası nəticəsində bu göstəricilər Avropa ölkələri xeyrinə dəyişmişdir və hal hazırda Azərbaycanın ən böyük ticarət partnyoru İtaliya hesab edilir. 2013-2018-ci illər üzrə Azərbaycanın ən çox məhsul ixrac etdiyi ölkələr(min ABŞ dolları)X
Mənbə:stat.qov.az Cədvəldən də göründüyü kimi Azərbaycanın ən çox məhsul ixrac etdiyi ölkə İtaliyadır.İtaliyaya ixrac olunan məhsulların böyük hissəsi xam neftdən ibarətdir.Bundan əlavə Rusiya Federasiyası,Çexiya Respublikası,Türkiyə,Portuqaliya,İsrail son illərdə Azərbaycan məhsullarının əsas bazarları olmuşdur.2015,2016,2017-ci illərdə Azərbaycan ixrac məhsullarında ciddi düşüş yaşandığı görünür.Bunun əsas səbəbləri,neft qiymətlərinin aşağı düşməsi və neftdən gəlirlərin azalması ilə əlaqələndirilir.Rusiya isə Azərbaycanın kənd təsərrüfatı məhsullarının əsas bazarı olaraq qalmaqdadır. Azərbaycanın əsas ixrac məhsulları xam neft (11,7 milyard dollar), Neft qazı (1,29 milyard dollar), Neft məhsulları (323 milyon dollar), Acyclic Alcohols (57,4 milyon dollar) və Xam alüminium (56,2 milyon dollar) (Harmonize Sistem) təsnifatı. Onun ən yüksək idxalı avtomobillər (312 milyon dollar), neft məhsulları (245 milyon dollar), buğda (219 milyon dollar), qablaşdırılmış tibbi məhsullar (212 milyon dollar) və yayım avadanlığı (158 milyon dollar)və.sdir. 2013-2018-ci illər üzrə Azərbaycanın ən çox məhsul idxal etdiyi ölkələr(min ABŞ dolları)
Mənbə:stat.qov.az Yüklə 473,05 Kb. Dostları ilə paylaş:
|