İyun-2019 Mündəricat Giriş

Azərbaycan iqtisadiyyatının neft və qeyri-neft sektoruna yönəldilən birbaşa xarici investisiyaların dinamikası.mln.ABŞ dolları(mənbə DSK)

BXİ-da Azərbaycanda çox zaman Türkiyə şirkətləri üstünlüyə sahib olmuşdurlar.ABŞ,BƏƏ,Almaniya,Fransa və Rusiya da Azərbaycan ərazisində BXİ-da fəal iştirak edən dövlətlərdəndir.2016-cı ildə BXİ-da artımda Türkiyə,Rusiya və İsveçrə əhəmiyyətli rola malik olmuşdur.həmin 3 ölkə qeyri-neft sektoruna ümumi investisiyaların 61%-nə,1,7 milyardlıq investisiyanın 1,04 milyardına sahib olmuşdur.

Azərbaycan inkişaf etmiş texnologiyalar və texnologiyalardan istifadə edir. Dövlət tərəfindən idarə olunan beynəlxalq bölmələr öz proqramlarının həyata keçirilməsində və tətbiq olunmasında, bəzi proqramların hazırlanmasında və həyata keçirilməsində onların inteqrasiyası və əməkdaşlıq proqramlarının həyata keçirilməsində maraqlıdırlar. Dövlətin maliyyə quruluşunun siyasi xadimlərinin inkişafında, müvafiq sahədə avanqard universal təcrübəsinə əsasən, Azərbaycan Respublikasının xarici iqtisadi münasibətləri Bu, strateji inkişaf stansiyasının inkişafı ola bilər. Ənənəvi beynəlxalq hüquq və beynəlxalq əməliyyatlar, dövlətin islahatı əsnasında ÜTT-yə giriş, sosial və iqtisadi tarix yaratmaq və geniş bir maliyyə sistemi tərəfindən inkişaf etdirilən bir maliyyə maliyyə sisteminin inkişaf etdirilməsi. Hesab edirəm ki, bu razılaşma bu planlaşdırma strategiyası strategiyaları üzrə müqavilələri və qeyri-iqtisadi iqtisadi siyasətləri anlamaq üçün istifadə olunmalıdır.

Risklər arasında, idxal tariflərində kəskin azalma müşahidə olunur və yerli istehsalçının məhsulu qeyri-rəqabətə səbəb olacaqdır. Bununla yanaşı, ÜTT-yə üzv olmaq sahibkarlığın mövcud bürokratik maneələrin aradan qaldırılması üçün şərait yaradır.

Azərbaycanın ÜTT-yə üzvlüyündən sonra bank kreditləri üzrə faizlərin azaldılması ehtimalı yüksəkdir. Doğrudur, Azərbaycanın bank sektoru yalnız inkişaf etməkdədir və həqiqətən Qərb tərəfdaşları ilə rəqabət aparmaq mümkün olmadığı halda, hökumət ÜTT-nin şərtlərinə cavab verən bank sistemi üçün bir neçə il gözləməlidir.

İthal olunmuş kənd təsərrüfatı və sənaye mallarına qoyulacaq gömrük dərəcələrinin maksimum həddi üçün təkliflər də milli maraqlara uyğun olmalıdır və gələcəkdə inkişaf edə biləcək problemləri olan sektorlar üçün yüksək tariflər təklif edilməlidir.

ÜTT-yə qoşulmuş keçid iqtisadiyyatı olan ölkələrin təcrübəsi göstərir ki, bəzi dərəcələr cari gömrük dərəcələrindən iki-üç dəfə yüksək ola bilər. Xüsusilə, ölkədə istehsal olunan idxal olunan mallara nisbətən gömrük tarif dərəcələrinin tətbiqi zəruridir.

Dövlət Gömrük Komitəsinin ilkin təkliflərində kənd təsərrüfatı məhsullarının maksimal dərəcəsi 50-80% səviyyəsində, orta hesabla isə 23% səviyyəsində təklif edilmişdir. Sənaye məhsullarından tarifi, aqrarçıdan fərqli olaraq, daha liberaldir və maksimum gömrük dərəcəsi 30-50% səviyyəsində, ortalama isə 15% səviyyəsində təklif olunur.

Azərbaycan, Birləşmiş Ştatlar və Avropa Birliyi kimi, ÜTT-yə üzv olan ölkələrin qarşısında qoyulan gömrük tarif dərəcələrini müdafiə etməlidir. Dünyada ən böyük ixracatçı ölkələrdən biri olan Avropa İttifaqı, Azərbaycanın təklif etdiyi dərəcələri azaltmaq üçün təklif edir. Bəzi məhsullar üçün də sıfıra endirilmək təklif olunur.

İndiki sənayedə, son məhsula 15% idxal gömrük dərəcəsi, xammal üçün isə 0-0.5% tətbiq edilir. Dünya təcrübəsində tariflər bütün xammallara tətbiq edilmir, lakin ölkənin tarif sistemində (çox səviyyəli gömrük tarif sistemindən aşağı səviyyəyə keçməklə) ehtimal olunan dəyişikliklər nəticəsində bu dərəcələr sıfıra endiriləcəkdir.

Ölkə daxilində, o cümlədən Azərbaycan bazarlarında keyfiyyətsiz idxal olunan məhsulların görünməsini nəzərə alaraq, ölkənin bazarına idxalı olan məhsullara icazə verərkən keyfiyyət standartlarını müşahidə etmək çox vacibdir. Buna görə sərhəddə kənd təsərrüfatı məhsullarının elementləri, respublikaya idxal olunan məhsulların plazmasının tərkibini müəyyən edə biləcək düzgün tənzimləyici laboratoriyalar yaratmaq lazımdır.

ÜTT-yə qoşulmaqda müsbət məqam budur ki, fitosanitar nəzarəti sisteminin təkmilləşdirilməsi, laboratoriyaların keyfiyyətinin yoxlanılması, təşkilatın tələblərinə cavab verən malların siyahısı ÜTT katibliyinə məlumat verməli olan bir informasiya mərkəzinin yaradılmasıdır.

Ümumdünya Təşkilatına üzv olmaq ölkəyə bir çox üstünlük verir. Onların alınması praktik bir mənada, ÜTT-yə daxil olmaq məqsədi daşıyır. Birləşməyə xüsusi məqsədlər aşağıdakı kimi nəzərdən keçirilə bilər:

• 
  Yerli məhsulların xarici bazarlara çıxışı üçün mövcud və ayrı-seçkiliksiz şərtlərlə müqayisədə ən yaxşı şəkildə alın;
  
• 
  Ticarət mübahisələrinin həlli üçün beynəlxalq mexanizmə çıxış;
  
• 
  Qanunvericilik sisteminin ÜTT standartlarına uyğun gəlməsi nəticəsində xarici investisiyalar üçün daha əlverişli iqlim yaratmaq;
  
• 
  ÜTT üzv ölkələrində, xüsusilə də bank sektorunda yerli investorlar üçün imkanların genişləndirilməsi;
  
• 
  Xarici malların, xidmətlərin və investisiyaların yerli bazara axınının artması nəticəsində yerli məhsulların keyfiyyətinin və rəqabətçiliyinin artırılması üçün şərait yaradılması;
  
• 
  Beynəlxalq ticarət qaydalarının milli maraqlarına uyğun şəkildə inkişafına qatılması;
  
• 
  Ölkənin dünya ticarətində tam iştirakçı kimi dünyaya olan imicini yaxşılaşdırmaq.
  
• 
  Qoşulma danışıqlarının vəzifəsi ÜTT-yə üzv olmaq üçün ən yaxşı şərtlərə nail olmaqdır. tarif güzəştləri və daxili bazarların açılması şəklində giriş və güzəştlərdən faydaların ən əlverişli nisbəti.
  

Azərbaycanda xarici ticarətin inkişafına təkan verən əsas məsələlərdən biri də Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2016-cı il 6 dekabr tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında logistika və ticarətin inkişafına dair Strateji Yol Xəritəsi”dir.Strateji yol xəritəsində logistika və ticarətin strateji baxış 2020-ci ilə qədər olan dövr,2025-ci ilə qədər olan dövr və 2025-dən sonrakı dövr olmaqla 3 yerə bölünmüşdür.