Kaba işler teknik şartnamesi

14.4 FORE KAZIK İŞLERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ

KONU VE KAPSAM

Bu teknik şartname kapsamında, yerinde dökme fore kazık imalatı sırasında dikkat edilmesi gereken hususlar, imalatın standartlarda belirtilen teknik sınırlamaları ve imalat sırasında ve sonrasında yapılacak kalite kontrolüne ilişkin bilgiler yer almaktadır.

TANIMLAR

Fore kazık: Belirli bir çapta ve derinlikte açılan kuyuların önce donatı kafesi yerleştirilip betonlanmasıyla veya donatı yerleştirilmeksizin betonlanmasıyla elde edilen iksa sistemi düşey elemanı.

Donatı kafesi: Donatılı fore kazıkların içine yerleştirilen betonarme yapı çeliğinden imal edilen eleman.

Paspayı takozu: Donatılı fore kazıkların dış çeperlerine yerleştirilen ve gerekli pas payı mesafesinin korunmasını sağlayan, kazık donatılarına takılan plastik eleman.

Muhafaza borusu: Açılan fore kazık kuyularında beton dökümü esnasında kuyuda kendini taşıyamayan zeminin kuyu içine göçmesinin önlenmesi amacıyla kuyu ağız kotundan belirli zeminin kendini taşıyabildiği derinliğe kadar indirilen ve kuyu çeperlerini destekleyen eleman.

Tremie borusu: Fore kazık kuyularına beton dökümü sırasında, dökülen betonun düzgün biçimde ve yeterli miktarda yerleşmesini temin etmek ve segregasyonu önlemek amacıyla kullanılan, betonu kuyu alt kotuna kadar aktaran boru.

MALZEME

Genel

• 
  Fore kazıklarda kullanılan bütün malzeme ve ürünler, ilgili TS 3168 EN 1536 standartlarına ve iş ile ilgili şartnameye uygun olacaktır.
  
• 
  Temin edilen malzeme kaynağı belgelendirilecek ve önceden bildirilmeden değiştirilmeyecektir.
  
• 
  Kabul edilmeyen malzemeler şantiyeden derhal uzaklaştırılacaktır.
  

Yerinde Dökülen Beton

• 
  Fore kazıklarda kullanılan betonun karışım hesabı aksi belirtilmedikçe TS EN 206-1’e uygun olacaktır.
  
• 
  Fore kazıklar için belirtilen betonun tasarım dayanım sınıfı, aksi belirtilmedikçe, minimum 30 olacaktır.
  
• 
  Kazıklardaki beton;
  

• 
  Ayrışmaya karşı yüksek dayanıma, o Yüksek plastisiteye ve uygun kohezyona, o Uygun akıcılığa,
  
• 
  Kendiliğinden sıkışabilme özelliğine,
  
• 
  Herhangi geçici muhafaza borusunun çıkarılması dâhil beton dökümü esnasında yeterli işlenebilirliğe sahip olacaktır.
  

• 
  Taze betonda, hızlı yeraltı suyu akışı nedeniyle oluşabilecek yıkanmaya karşı güvenlik koruması, kalıcı muhafaza borusu veya kaplama ile sağlanacaktır.
  

Donatı

• 
  Fore kazıkların donatısı için kullanılan çelik çubuk veya profil TS 708 ’e uygun olacaktır.
  
• 
  Çeliğin tip seçiminde donatı kafesinin montajı ve çeliğin kaynaklanabilme özelliği dikkate alınacaktır.
  
• 
  Donatılar kirlenmeden korunacak şekilde temiz şartlarda depolanacak, montaj ve betonlama esnasında
  

• 
  Temiz,
  
• 
  Passız olacak ve
  
• 
  Pullanma şeklinde pas tabakası olmayacaktır.
  

Kimyasal Katkı ve Diğer Katkı Maddeleri

• 
  Kimyasal katkı ve diğer katkı maddeleri, TS EN 206 -1’e uygun olacaktır.
  
• 
  Kimyasal katkı ve diğer katkı maddeleri, üretici talimatlarına ve onaylı belgelere göre kullanılacaktır.
  
• 
  Beton bileşimi, uygulaması ve özel katkı maddeleri birbiriyle uyumlu olacaktır.
  
• 
  Zararlara sebebiyet vermemek için, kimyasal katkı ve diğer katkı maddelerinin bilinçsiz kullanılmasından kaçınılacaktır.
  
• 
  Gerek duyulması halinde beton tasarımı Kontrol Mühendisince gerekli testler ile kontrol edilecektir.
  

İMALAT

İmalat süreci; aşamalar halinde, aşağıdaki maddelerde açıklanmıştır.

Foraj

Foraj aşaması, fore kazık kuyularının açılmaya başlanmasından beton dökümüne kadar olan işlemleri içermektedir.

• 
  Değişik çaplardaki kazıkların forajı, paletli vince monte edilmiş rotary delgi makineleri ile yapılacaktır. Foraj sırasında karşılaşılabilecek sert tabakaların geçilmesinde uygun ekipmanlar kullanılacaktır.
  
• 
  Gevşek yerleşmiş granüler tabakalar ile karşılaşılması durumunda, zemine vibratörle veya çekiçle kılıf borusu çakılarak forajın ilerlemesi ve kuyu cidarlarının yıkıntı yapmaması sağlanacaktır.
  
• 
  Proje derinliğine ulaşılıncaya dek, bahsedilen yöntemlerle foraja devam edilecektir.
  

Donatı Kafesi Hazırlanması ve Kuyulara İndirilmesi

• 
  Betonarme fore kazıklarda kullanılacak betonarme demirleri St III (TS 708) normlarına uygun olacaktır.
  
• 
  Demirler, kazık lokasyonlarına yakın bölgede gerekli şablonlar kullanılarak kafes haline getirilecektir.
  
• 
  Donatı çubuklarındaki ek yerleri;
  

• 
  Her çubuğun tam mukavemeti, ek yerleri boyunca etkili olarak sağlanacak ve kaldırma esnasında donatı kafesinin dağılmasını önlemek üzere gerekli rijitlik sağlanacaktır.
  
• 
  Bindirme boyu, detay paftasında gösterilen ve ilgili şartnamelerce öngörülen boydan daha az olmayacaktır.
  
• 
  Kazık imalatı esnasında donatı, istenmeyen yer değiştirmesi olmayacak şekilde yapılacaktır.
  

• 
  Kafeslerin eklenmesi bağ teli, nokta kaynak (kullanılan çeliğin özelliğine göre) veya çok ağır olmaları halinde klemensle yapılacaktır.
  
• 
  Kazık başında betondan çıkan donatı bükülecekse, büküm iç çapı TS 500/T1’de belirtilenden daha az olmayacaktır. Donatı çubuklarının bükülme noktalarında veya yakınında kaynak yapılmayacaktır. Hiçbir donatı önceden onaylanmaksızın, 5°C den daha aşağı sıcaklıkta bükülmeyecektir.
  
• 
  Hazırlanan donatı kafesi, paspayı takozları ile teçhiz edilip, servis vinci kullanılarak kuyulara indirilecektir. Kaldırma ve indirme esnasında kafesin dağılmamasına özen gösterilecektir.
  
• 
  Donatı kafesi, foraj kuyusu temizlendikten hemen sonra indirilecektir.
  
• 
  Donatının yerleştirilmesi işlemi esnasında, kazık ekseni doğru konumda ve donatı, kazığın tüm uzunluğu boyunca uygun beton örtü sağlanacak şekilde olacaktır.
  
• 
  Kuyulara indirilen donatının üst yapı için gerekli filiz boyu kadar dışarıda kalmasına dikkat edilecek, betonlama sırasında batmaması için donatı kafesi üstten askıya alınacaktır.
  

Betonlama

• 
  Kazık forajının tamamlanması ve betonlamanın başlaması arasındaki zaman mümkün olduğu kadar kısa tutulmalıdır.
  
• 
  Donatı kafesinin kuyulara indirilmesini takiben içine tremie borusu vinçle indirilecektir. Betonlama tremie borusu marifetiyle yapılarak betonun segregasyonu önlenecektir.
  
• 
  Tremie betonunun yüksek slump (minimum 16 cm değerine haiz) ve geç priz alması (minimum 3 saat) gereklidir. Beton minimum C 30 sınıfında olacaktır.
  
• 
  Betonlama başlamadan önce tremie borusu 1 m kadar kuyu tabanından yukarı çekilecektir.
  
• 
  Betonlama beton pompası ile yapılacaktır. Yeraltı suyunun betonla karışmasını önlemek için tremie borusu sürekli ve asgari 2 m beton içinde kalmalıdır.
  
• 
  Beton, kuyu içinde yükseldikçe tremie borusu yukarı çekilecek ve kısaltılacaktır.
  
• 
  Betonlama, kuyu ağzından temiz beton gelene kadar devam ettirilecektir.
  

RAPORLAMA

Fore kazık imalatında her kazık için aşağıdaki listelenen bilgiler kayda geçirilecektir:

• 
  Kazık Numarası ve yeri, üst kotu, o Foraj başlangıç ve bitiş zamanı,
  
• 
  Kılıf borusu derinliği, betonlama başlangıç ve bitiş zamanı,
  
• 
  Kullanılan beton miktarı ve numune alınmış ise numaralanması,
  
• 
  Foraj sırasında zeminde karşılaşılan güçlükler, zemin profili ve yeraltı suyu seviyesi.
  

TOLERANSLAR

Kazık imalatları, aşağıda sıralanan toleranslar dâhilinde yapılacaktır:

• 
  Kazık forajlarının merkezi, projesindeki yerinden 50mm’den fazla sapamaz.
  
• 
  Kazıkların düşeyden sapmaları 1/200’den fazla olamaz.
  
• 
  Minimum pas payı 50mm’dir.
  

Kazı sırasında yukarıda belirtilen toleransların geçildiği belirlenir ise, Yüklenici, İşveren onayını istemeli ve kusurların giderilmesi için önerilerini İşveren’e bildirmeli ve onay almalıdır.

DİĞER HUSUSLAR

• 
  Eğer kazık imalatı, proje kotundan yüksekse derhal üstteki beton alınarak kazık proje seviyesine getirilecektir. Eğer kazık proje seviyesinden aşağıda ise, kontrol mühendisine bildirilecek ve gerekli aderansın sağlandığı garanti edilerek kazık kotu proje kotuna getirilecektir. Bu işlem gerçekleştirilirken eklemenin getireceği her türlü risk giderilecektir.
  
• 
  Kazıkların yerleşimi onaylı projesine göre olacaktır. Herhangi bir nedenle proje değişikliği yapılması gerekirse hazırlanan revize proje İşveren’in ve Geoteknik Danışman’ın yazılı onayı ile uygulamaya geçirilecektir.
  
• 
  Kazık forajı ve betonlanması yapılırken en yakın kazıklar daima gözlenecektir. Birbirlerine yakın bulunan kazıklar en az bir gün arayla imal edilecektir.
  
• 
  Muhafaza borusu kullanılıyor ise, Kontrol mühendisi, her çalışma günü sonunda kılıf borusunu kontrol edecektir. Borunun ağzı hasarsız, yan yüzeyi muntazam olmalıdır. Aksi halde, hasarlı boru ile üretime izin verilmeyecektir.
  
• 
  İşveren’in uygun göreceği miktarda, tek eksenli basınç deneyi için beton numunesi alınacaktır. Basınç deneylerinin kayıtları tutulacak ve kayıt sonuçlarından (1) nüsha İşveren’e verilecektir.
  

14.4.1 MİNİ KAZIK İŞLERİ

1. İşin Tanımı:

• 
  Mini kazık imalatı, bu şartnamede tariflenen metotların uygulanması ile projesinde öngörülen çap ve derinlikte zeminde delik oluşturulması, hazırlanan kazık donatı kafesinin bu delik içine yerleştirilmesi ve kazık betonunun dökülmesi işlemlerini kapsar.
  

2. Uygulama:

2.1. Genel:

• 
  Delme, yerinde dökme, betonarme, Ø15-35cm çaplarında kazıkların delme işlemi, yüksek tork kapasitesine sahip kendi, teleskopik kuleli hidrolik delgi makineleri ile yapılacaktır.
  
• 
  Kayadaki soket boyu için projesinde standartlara uygun olarak belirlenmiş gelen yükleri taşıyabilecek  soket boyu kontrol edilerek uygulanacaktır. Proje müellifinin öngördüğünden daha zayıf veya daha sert, farklı bir zeminle karşılaşılması durumunda, zemin sınıflarının derinliğe göre değişimini gösteren kuyu logu doldurulacak ve gerekli düzeltmeler yaptırılacaktır.
  
• 
  Delmeye, gerekli proje derinliğine ulaşıncaya dek, seçilen yöntemlerle devam edilecektir.
  
• 
  Delgi işlemi burgu veya delici matkap ve tij elemanı ile yapılabilir.
  
• 
  Delgi düşeyliği ilk iki tijde ölçülecek, kazık boyunca düşeyden sapma miktarının kazık toplam boyunun %2 sinden fazla olmasına izin verilmeyecektir. Delgi işlemi esnasında gerekmedikçe su kullanılmayacaktır.
  
• 
  Forajdan çıkan malzeme, kuyu ağzından uzaklaştırılacak ve enjeksiyonu yapılmamış kuyuların ağzı kapalı tutulacaktır. Yeraltı su seviyesi altında çalışılırken göçme olasılığına karşı gerekirse önce çimento enjeksiyonu verilmeli veya muhafaza borusu kullanılmalıdır.
  
• 
  Delgi yöntemi, kullanılacak makine ve ekipman, malzemelerin cinsi ve miktarı zemin ve kaya özelliklerine bağlı olarak değişir.  Kohezyonlu zeminlerde sondaj sıvısı ile yapılan delginin, gücünde meydana getirdiği azalma dikkate alınacaktır.
  
• 
  Burgu{auger}kullanılarak delgi (hava gerekebilir.)
  
• 
  Kaya matkabı {rock bit}ile delgi (hava veya su gereklidir.)
  
• 
  Üstten vurmalı çekiç {top hammer}ile delgi (hava gereklidir.)
  
• 
  İçten vurmalı çekiç {down the hole hammer}ile delgi (hava veya köpük gereklidir.) [Bu metot kaya delinmelerinde kullanılır.]
  
• 
  Odex ile delgi (Aşırı yüklenmiş zeminlerde uygulanabilir.Üstten vurmalı çekiç ve DTH çekiç versiyonları mevcuttur.)
  
• 
  Sondaj kılavuzu borusu (muhafaza borusu) {casing}ile delgi [ Bu sistemde muhafaza borusu delik çeperlerindeki olası bir çökmeyi engellediği gibi ayrıca da matkap/burgu ucunun ilerlemesini kolaylaştırır. Kılavuz zarf borunun dönüş istikameti, döner matkap ucunun dönüş istikametinin tersinedir.]
  

2.2. Kazıkların Enjeksiyonla Yapılması:

• 
  Kazıklar için betonlama şartları oluşturulamıyorsa (derin kuyu, yeraltı suyu durumu ve kuyu içi yıkıntı olması vb) kazık imalatı enjeksiyon uygulaması ile yapılabilecektir.
  
• 
  Bu durumda imalatta çimento, kırmataş ve temiz su kullanılacaktır. Enjeksiyon karışım oranı ise ~0,50 olmalıdır. (50kg su / 100kg çimento)
  
• 
  Enjeksiyon yapımında kullanılacak makine ve ekipmanlar basınçlı enjeksiyon pompası, mikser, dinlendirici ve enjeksiyon hortumlarından ibarettir.
  
• 
  20/4-6 PE hortum, projeye uygun olarak hazırlanan donatı kafesi boyunca donatı dibine ulaşacak şekilde bağlanacaktır. PE hortuma kuyu dibi civarında 50cm ara ile 3-5 adet delik açılarak geçici olarak bant ile kapatılacktır.
  
• 
  Delme işlemi biter bitmez sürede donatı kafesi kuyuya yerleştirilecek ve kuyu, ağzına kadar kırmataş ile doldurulacaktır. Enjeksiyon istasyonunda hazır olan karışım, donatıya bağlı PE hortum vasıtası ile yaklaşık 5 bar’ lık pompa basıncı ile kesintisiz olarak kuyuya verilecektir. Enjeksiyon alışı kuyu ağzından temiz enjeksiyon karışımı gelene kadar sürdürülecektir.
  
• 
  İlk enjeksiyonun yapılmasında 1-2 saat sonra kuyu ağzındaki enjeksiyon seviyesinin düştüğü gözlenirse aynı PE hortum vasıtasıyla ikinci enjeksiyonlama işlemi  yapılacaktır. 
  

3. Malzemeler:

3.1. Çimento: 28 günlük basınç mukavemeti en az 325 Kg/cm2 olan çimento kullanılacaktır.

3.2. Su: Enjeksiyon karışımında kullanılacak su, tortu ve yabancı katı maddelerden arındırılmış, çimentoya zarar vermeyecek tatlı su olacaktır.

3.3. Kırmataş: Mini kazıkların enjeksiyonla yapılması durumunda imalatta kullanılacak kırmataş ~5- 15mm (2 no.) çapında ve temiz olacaktır.

4. Makine ve Ekipmanlar:

4.1. Delgi makinesi: Uygulama projesinde öngörülen derinliğe kadar yukarıdaki yöntemlerden biri ile delgi yapabilecek kapasitede delgi makinesidir.

4.2. Enjeksiyon Seti: Su ile çimentoyu karıştırarak hazırlayan karıştırıcı ve dinlendirici kazanlar ve enjeksiyonu deliğe basınçla iletebilen pompadan oluşur.