KadiRİyye yeseviyye rifaiyye

KADİRİYYE	YESEVİYYE	RIFAİYYE	SÜHREVERDİYYE	ÇİŞTİYYE	ŞAZİLİYYE
Abdülkadir Geylani (562) kurucusu. Soyu Hz. Ali’ye dayanır. Bağdat’da ilim tahsili görmüştür. Ebu’l Hayl Muhammed b. Müslim ed- Debbâs vasıtasıyla tasavvufa girmiştir sonra şeyhine damad oldu. 25 yıllığına inzivaya çekildi sonra şeyhlik hırkası giydi önce Şafii iken, meşrebine daha uygun olduğu için Hanbeli olmuştur (İbn Teymiyyenin bile övgüsünü almıştır şeriate bağlılığı hususunda). Kendisinin yaklaşık 50 eseri vardır. “el Gunye”, “el Fethu’r-Rabbanî” ve “Futuhu’l Gayb” Kâdirilik Anadolu’ya ilk defa Hacı Bayram Veli’nin damadı Eşrefoğlu RUMî ile gelmiştir. İstanbul Tophane kâdirîhanesinin kurucusu İsmail RumÎ Riyazat önemlidir. Zikir cehridir ve ayin “devran” tarzındadır Tarikatı Endonezya, Kuzey Afrika, Sibirya ve Afrika’ya dağılmıştır	Ahmed Yesevi (562) kurucusudur. En meşhur eseri “divan-ı hikmet” Kendisi hanefidir. Tarikat ile şeriatın meczedişmesinde katkıları olmuştur Nakşibendilikle silsile açısından ilişki vardır Müzahede ve riyazat ağırlıklı cehrî zikir. Zikir ederken sesleri destere gibi çıkar, bu yüzden zikirlerine zikr-i erre (veya zikr-i minşari) denir. Halvetin önemli yeri vardır. Ketumluk, zeka, çeviklik ve doğru sözlülük çok önemlidir Harezm, Maveraünnehir, Kafkasya, Anadolu ve Balkanlarda yaygındır	Ahmed Rifaî (578) kurucudur. Seyyid… Eserler: Hikem-i Rifaiyye, el Burhanü’l müeyyed, el Me-câlisü’s-seniyye ve Hâletü ehli’l hakîka maallah”. Rİyazat ve halvet esastır. Ahlakın tezhibi, güzelleştirme amaçlı 40 gün süreyle yapılan 2 tür halvet vardır: a)Muharremiyye halveti, Muharrem’de 7 gün yapılır b) Hilafet: Halvet süresi 40 gündür sâlik oruç tutar, iftarla sahuru mürşidin tarifi ile yapar; sâlik ibadet, riyazet ve davranışlarıyla şeyhin gözetiminde bulunur Siyah sarıkla seccade üstüne otururlar. Zikir töreninde def ve bendir çalar. “burhan” adını verdikleri ayinde şiş vurmak, ateşe girme ve cam çiğneme gibi havarık izhar eder	Ebu Hafs Ömer Sühreverdi (632) kurucusudur. Bazılarına göre amcası Abdülkahir Sühreverdi’dir kurucusu. = Ancak bu ili görüş mezcedilebilir. Amcası temel fikirleri “Adabu’l miridin”, Ebu Hafs’da “AVARİFU’L MAARİF” adlı eserinde bu görüşleri tekamül ettirmiştir Abbasi halifesi onu görevlendirmiştir. Bağdatta Şeyhu’l Şuyuh olmuştur. Bütün Tarikatlar ve Tekkeler ondan sorulurdu Osmanlıda Avarif geleneğiyle Sühreverdilik yayılmıştır Kurucusu daha hayattayken tarikatı Irak, Suriye ve İranda, vefatından sonra Türkistan, Hindistan ve Anadolu’ya yayılmıştır (Şeyh Şadi Şirazi’de onun müridleri arasında idi)	Muînüddin Hasan ÇİŞTÎ (633) Geylani, Sühreverdi ve Becmeddin Kübra ile görüştü. Pek çok seyahatta bulunmuştur Hucviri’nin türbesinde inziva’ya çekilmiştir Çiştiyye Hindistan bölgesinin ilk ve en yaygın tarikatıdır. Pakistan bölgesinin İslamlaşması Temel kaynakları Sühreverdi’nin “Avarifu’l mearif” ve Hucviri’nin “Keşfü’l mahcûb” Tarikatın özellikleri: cehrî ve hafî zikir, murakebe, çile ve semâ Yazılı gelenekleri: Sohbetler, mektubatlar, menakıbnâmeler Özel mülkiyetin Allah’dan uzaklaştırdığı için değeri yoktur. Maddiyata değer verilmez. İrşadda 3 özellik: “ Deniz gibi cömerdlik, güneş gibi tatlılık, toprak gibi alçak gönüllülük” Çiştilerin misafirperverlikleri meşhurdur Vahdet-i vucud düşüncesini benimserler Nur Muhammed tarafından tekrar eski gücüne ulaşmıştır (Tarikatın Pir-i Sani’sidir)	Ebu’l Hasen şâzilî (593). Seyyid Silsile itibariyle Cüneydî’dir.. ruhanî eğitime ağırlık verirler. Her daim zikri esas alırlar (zikr-i dâim-hafi zikir) tavsiye edilir;, riyazat ve halvet, âyin ve toplu zikirlere rağbet gösterilmez Kendilerinin tarikatın ruhunu ve vazifelerini uygulamaları için telkinde bulunurlar (Halvet der-encümen) Dünya nimetlerinden faydalanır, temiz giyinirler, iş ve meşgale arasında ibadet, dua ve zikir ederler. Tarikatın esası): “tevessüle yerine tevekküle …” Temel esasları: Zahiren ve batınen Allah’tan korkmak Söz ve fiillerde sünnete bağlılık Saadet ve müsibet anında insanlardan bir şey beklememek Her meselede Allah’a tam teslimiyet Hem sevinç hem kederde daima Allah’a sığınmak Sekrden çok sahv ve temkine itibar edilmiştir İbn Haldun da şazili tarikatına mensub idi Cezair, Tunus, Fas, Mısır ve diğer bazı Afrika ülkelerinde yaygın

BEKTAŞİYYE	MEVLEVİYYE	BEDEVİYYE	DESUKİYYE	HALVETİYYE	BAYRAMİYYE
Kurucusu Hacı Bektaş Veli (669). Kendisinin “Makalat” adlı eseri vardır. Sunnî anlayışı olduğunu ortaya koyar Yeniçeri ocağı Bektaşi idi, bu yüzden 1826’da Yeniçeri ocaklarının kapatılmasıyla Bektaşî tekkeleri de kapatılmıştır Bektaşiliğin içinde Batınî-Hurafî ve Şamanî unsurlar vardır. Bektaşilikte önem verilen unsurlar: şeriat, tarikat, hakikat anlayışı ve ehli beyt sevgisi	Mevlana Celaleddin Rumî (672). Şems Tebrizi gönlündeki aşk ateşini tutuşturmuştur ve “tarik-i şuttar” yoluna gitmiştir. Eserleri: “Mesnevi”, “Fihi ma-fih” ve “Divan-ı Kebir” Mevlana’dan sonra gelenler ve bu yolu devam ettirenlere ÇELEBİ unvanı verilmiştir Osmanlıda Mevleviyye’ye ilgi büyüktü. 3. Selim Mevlevi muhiblerinden biriydi Merkezleri Konya’daki âsithanedir Mevlevîhaneler tekke ve zaviyelerden daha geniş ve büyüktü. Sebebi, sema ve ayinler için büyük mekanlara ihtiyaç var. Sadece sema ve ayin değil, buralarda Musiki ve Hüsn-i Hat’ta da yer verilirdi. Sema ve çile önemlidir Sema dönerek yapılan ibadet; Çile: 1001 günlük bir sürede yapılır. Yapan “çilekeş”, tamamlayan “çile çıkarmış”, yarıda bırakan “çile kırgın” ve çilesini tamamlayana “DEDE” denirdi Tarikatın 2 kolu vardır. Meşreb faklılığını arz eder VELED ve ŞEMS	AHMET Bedevi Mısır halkının dini hayatını yaşamasında büyük tesirleri vardır. Haçlı seferler sırasında yardım ettikleri için halk arasında itibarları artmıştır. Mısırda çok yaygındır Silsile itibariyle Hz. Ali’ye ulaşır. Bedevî nur-i Muhammedî’den bahseden ilk tarikat piri sayılır. Bu yüzden Alevi-meşreb özelliğe sahiptir Eserin adı “Vesaya”- Kur’an ve Sünnete bağlılığı anlatır Tarikatta hırka, alem ve sancak rengi kırmızıdır. Sarıkları da kırmızı olur Kalbî zikir esastır, ancak zaman zaman cehrî zikir de yapılır (kuudi veya kıyamî yapılmıştır). Zikir anında heyecana kapılıp birbirlerine sarılmalarına “BEDEVÎ TOPU” denir Zilhicce ayının son haftasında Mısırda onu anmak için mevlid törenleri düzenlenir	Kurucusu Burhaneddin İbrahim b. Ebi’l-Mecd Desûkî (676). Şafii fıkhını tahsil etmiştir Önce Rıfaiyye, sonra Sühreverdiyye tarikatlarına sülük etmiş, Şaziliyye’den icazet almıştır Babası vefat ettikten sonra ısrarla halvethaneden çıkarıldı ve irşada başladı. Kendisi şeriata bağlı olmakla birlikte gizemli ve bir okadar da neşeli ve şatır bir meşrebe sahipti Bazıları Desukiiye’yi Bedeviyye’nin bir kolu olarak da sayarlar Cehrî zikir ve riyazata önem verilir. Sonraki zamanlarda sema ve kıyam zikri de önem kazanmıştır. Zikir esnasında “ YA DAİM” zikri çekilir. Libasları yeşildir	Abdullah Siracüddin Ömer b. Ekmelüddin Halvetî (800). Ömer Halvetî halvete büyük önem vermiştir, hatta kırk defa erbain (halvet) çıkardığı rivayet edilir Osmanlı da İstanbul, Anadolu ve Balkanların en yaygın tarikatidir!!! 30’dan fazla şubesi vardır. En yaygınları (4): Ruşeniyye: Cemaliyye: Ahmediyye: Şemsiyye: Halvetten başka esma-i seb’a zikri ile tevhid zikrinin önemi büyüktür. Kalb tasfiyesi için masiva’dan uzaklaşıp zikr-i celâl ile meşgul olmak. Seyr-ü sülükte ilerlemek için rüya tabiri de önemli Yavuz ve Kanunî gibi sultanların çevresindeki ricallerden bazıları Halvetî idi. Tekkelerin kapandığı yıllarda İstanbul’da en çok Halvetiyye tekkeleri vardı Avrupa ve Amerika da da faaldir (özellikle Cerrahiliğin faaliyetleri)	Hacı Bayram Veli (833) tarafından kuruldu Halvetiyye ile Nakşibendiyye tarikatlerinin prensiplerini birleştiren bir tarikat Hacı Bayram Veli çiftçilik yapardı, müridlerini çalıştırırdı. Bu açıdan “AHİLİK ve MELAMET” meşrebine yakın idi Cehrî usul üzerine esma zikrini benimser (Halvetiyye gibi) 3 temel esasa sahip: CEZBE, MUHABBET ve SIRR-I İLÂHΔ Hacı Bayram Veli’den sonra Akşemseddin’in eserleri yön belirleyici olmuştur Bir Türk tarafından Anadolu’da kurulan ilk tarikattır!!! Tacları başta 12 dilimli ve kırmızı iken, Hacı Bayram Vel, onu değiştirmiştir: 6 dilimli ve beyaz çuhaya dönüştürdü. İlk başka tacın boyu uzun iken (Mevleviyye gibi) daha sonra kısaltılmıştır. Tacın başında bir gülü andıran düğme vardır (Hamîdüddin-i Aksarayî’nin şamdaki Bayezidiyye dergahına intisabını sembolize eder) Bayramiyyenin 3 kolu: Şemsiyye, Melamiyye ve Celvetiyye