Keşan ticaret ve sanayi odasi fiLİPİnler cumhuriyeti

KEŞAN TİCARET VE SANAYİ ODASI



FİLİPİNLER CUMHURİYETİ

ÜLKE RAPORU

Etüd-Araştırma Servisi

Nisan 2010

YÖNETİCİ ÖZETİ
Filipinler Güney-Doğu Asya’nın gelişme yolundaki ülkeleri arasındadır. Filipinler özellikle tarımsal alanda, elektronik endüstrisinde ve ekonomi hizmet sektöründe yeni endüstrileşen ülkedir. "Sonraki Onbir" ekonomilerinde listelenmiştir. Filipinler, ucuz ve kalifiye iş gücü, liberal ekonomisi ve yüksek iç tüketim eğilimiyle yatırımlar için elverişli bir ülkedir.

Filipinler’in yabancı yatırımcılar için pek çok avantajları vardır. Asya Pasifik’teki merkezi konumu, yüksek eğitimli ve İngilizce bilen çalışan ve yöneticiler, liberal ekonomi ve yatırım teşvikleri, değiştirilmiş ekonomi ağırlıklı sektörler, yatırımcıları teşvik eden gelir vergisi oranı, özel ticaret bölgeleri ve serbest bölgeler ile 100 milyona yakın tüketici pazarı Filipinlerin en önemli avantajlarıdır.

Bu nitelikleriyle Filipinler Türk yatırımcılar için elverişli bir ülkedir. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmelerimiz bakımından Filipinler’de ortak iş imkanları bulunmaktadır. Bölgede rekabet son derece yoğun olmasına rağmen, gerek sanayi mallarımız, gerek tarım ürünlerimiz açısından Filipinler cazip bir pazar olma özelliği taşımaktadır.

Bununla birlikte Türkiye ile Filipinler arasındaki ticaret hacmi mevcut yasal altyapı ve sorunsuz siyasi ilişkilere rağmen gerçek potansiyelinin altında seyretmektedir. Bunda en önemli etkenin, Filipinler’in dış ticaretini büyük ölçüde ASEAN ve APEC ülkeleriyle yapması, Türk işadamlarının ilgisinin, ABD, AB, OECD ülkeleri, Rusya Federasyonu, komşu ülkeler ve Orta Asya Cumhuriyetleri pazarları üzerinde yoğunlaşması, iki ülke arasındaki coğrafi uzaklık ve iş çevrelerindeki karşılıklı bilgi eksikliği olduğu düşünülmektedir.

Bu Rapor, Filipinlerin genel ekonomik ve ticari durumu ve ülkemiz ile ekonomik ve ticari ilişkileri konularında Filipinlere ticaret ve yatırım yapmak isteyen işadamlarına bilgi vermek amacıyla hazırlanmıştır. Raporun birinci bölümünde, Filipinler’in ülke kimliği, tarihçesi ile ülkenin siyasi ve idari durumu kısaca ele alınmıştır. İkinci bölümde ise Filipinlerin genel ekonomik durumuna, ekonomisindeki belli başlı sektörlere ve dış ticaret ilişkilerine yer verilmiştir. Son bölümde ise, Filipinler’in ülkemiz ile ekonomik ve ticari ilişkilerine ilişkin bilgiler ile Filipinler’de Türk işadamları için Pazar fırsatları verilmiştir. Ekler bölümünde ise, Filipinler’de iş yapmak isteyenler için irtibat kurabilecekleri kurum, oda ve birliklerin internet adresleri ile Filipinler’de yıl içinde düzenlenen fuarların listesi yer almaktadır.


İÇİNDEKİLER
YÖNETİCİ ÖZETİ i

BİRİNCİ BÖLÜM

FİLİPİNLER HAKKINDA GENEL BİLGİLER

1. 
   Ülke Kimliği 1
   
2. 
   Kısa Tarihçe 2
   
3. 
   Siyasi ve İdari Durum 2
   

İKİNCİ BÖLÜM

GENEL EKONOMİK DURUM
2.1. Genel Ekonomik Yapı 4

2.1.1. Cari İşlemler Dengesi 5

2.1.2. Sermaye Hareketleri 5

2.1.3. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları 5

2.1.4. Ekonomi Politikaları 6

2.2. Ekonomideki Belli Başlı Sektörler 7

2.2.1. Tarım ve Hayvancılık 7

2.2.2. Sanayi 7

2.2.3. Hizmetler 8

2.2.3.1. Ulaştırma ve Telekomünikasyon 8

2.2.5.2. Enerji 8

2.2.4. Doğal Kaynaklar ve Madencilik 9

2.3. Dış Ticaret 9

2.3.1. Duş Ticaret İstatistikleri 9

2.3.1.1. İhracat 10

2.3.1.2. İthalat 10

2.3.2. Dış Ticaret Mevzuatı 11

2.3.2.1. İthalat 11

2.3.2.2. Tarife Dışı Engeller 12

2.3.2.3. Çok Taraflı Ticaret Anlaşmaları ve Preferanslar 12
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

FİLİPİNLER’İN TÜRKİYE İLE EKONOMİK VE TİCARİ İLİŞKİLERİ
3.1. Ekonomik İlişkilerin Genel Durumu 13

3.2. Türkiye – Filipinler Dış Ticareti 14

3.2.1. Türkiye ile Dış Ticaretin Durumu 15

3.2.1.1. Başlıca Maddelere Göre Türkiye’ye İhracat 16

3.2.1.2. Başlıca Maddelere Göre Türkiye’den İthalat 16

3.2.2. Ticari İlişkilerde Bilinmesi Gereken Konular 16

3.2.2.1. Ticari Engeller 16

3.2.2.2. İthalat Mevzuatı 17

3.2.2.3. Genel Olarak Ticari Tanımlama Uygulamaları 17

3.2.2.4. Ticarette Uygulanan Standartlar 18

3.2.2.5. Serbest Bölgeler ve Mevzuatı 18

3.2.2.6. Pazarlama ve Hizmetler 18

3.3. Filipinlerin Yatırım Avantajları 19

3.4. Türkiye’nin Pazara Giriş İmkanları 20

EKLER

EK 1 – Yararlı Adresler 22

EK 2 – Filipinler’de Yıl İçinde Düzenlenen Fuarlar 25

EK 3 – Hava Durumu 27
BİRİNCİ BÖLÜM

FİLİPİNLER HAKKINDA GENEL BİLGİLER

1.1. ÜLKE KİMLİĞİ
Resmi Adı: Filipinler Cumhuriyeti
Yönetim Biçimi: Demokratik Cumhuriyet
Devlet Başkanı: Gloria MACAPAGAL-ARROYO
Bağımsızlık Günü: 4 Temmuz 1946 (ABD'den)

Milli bayram: Bağımsızlık günü (İspanya'dan), 12 Haziran (1898)
Nüfusu: 97,976,603 (Temmuz 2009 tahmini)
Yüzölçümü: 300,000 km²
Resmi Din: Katolik (% 82.9), Protestan (% 3.4), Müslüman (% 4.6),

Diğer (% 7.1)

Diller: Filipin Dili, İngilizce
Başlıca Kentleri: Manila, Cebu, Davao, İloilo, Caglayan de Ora, General Santos,

Zamboanga, Baguio

Etnik Yapısı: Tagalog 28.1%, Cebuano 13.1%, Ilocano 9%, Bisaya/Binisaya 7.6%,

Hiligaynon Ilonggo 7.3%, Bikol 6%, Waray 3.4%, diğer 23.3%

Para Birimi: Filipinler Pesosu
Para Kuru: 1 $ = 47.8 PHP (2009)
Saat Farkı: 3 saat (kış saati uygulamasında 6 saat)

2. 
   KISA TARİHÇE
   

Filipinler, Negritolar, Proto-Endonezyalılar, Malaylar ve Çinlilerle meskun toplam 7.100 ada ve adacıktan oluşmaktadır. 13. yüzyıl sonlarında Hint Okyanusu’ndan ve Endonezya’dan bölgeye gelen Müslüman tacirler, Filipin adalarına İslamiyet’i yaymışlardır.

Takımadalar 1321 yılında Macellan tarafından keşfedilmiş ve 1363 yılında Meksika’dan gelen Legazpi tarafından adalar üzerinde İspanyol hakimiyeti kurulmuştur.

Sırasıyla Portekizliler, Çinliler ve Hollandalılar, İspanyolların bölgedeki hakimiyetini yıkmaya çalışmışlardır. İngilizler, 1762 ve 1763 tarihlerinde Manila’yı iki kez işgal etmişlerdir. Bu yıllardan başlayarak, Süveyş kanalının açılmasına bağlı olarak Avrupa’dan ulaşım süresinin kısalmasının da etkisiyle Filipinler’de milliyetçi görüşler gelişmeye başlamıştır.

Nisan 1898’de İspanyollarla savaşa giren Amerikalılar, Mayıs 1898’de Manila’yı ele geçirmişlerdir. 10 Aralık 1898’de imzalanan Paris Anlaşması ile Filipinler ABD’ne bağlanmıştır. ABD ülkede sivil bir yönetim kurmuş, 1916 yılında çıkarılan Filipinler Özerklik Yasası, Amerikan tipi iki meclisli bir yasama sistemi oluşturmuştur.

24 Mart 1934 tarihinde ABD’ne bağlı “Filipinler Milletler Topluluğu”nun kurulduğu ilan edilmiş, bu 14 Mayıs 1933’de yapılan plebisitle onaylanmış ve 10 yıllık bir geçiş döneminin ardından, 4 Temmuz 1946 tarihinde Filipinler tam bağımsızlığını kazanmış, Roxas Cumhurbaşkanı olmuştur.

1.3. SİYASİ VE İDARİ DURUM
Filipinler 4 Temmuz 1946’da bağımsızlığını kazandıktan sonra, 1972’ye kadar sakin yaşadı. Başkan Ferdinand Marcos 1972’de sıkıyönetim ilanıyla beraber anayasayı iptal etti. 1973 Anayasası ile Marcos geniş yetkilere sahip oldu. 1986 seçimlerine hile karıştırdı ve sonra kaçtı. Aquino devlet başkanı oldu.

Filipinler, ABD yönetim modeline dayalı, Başkanlık sistemiyle yönetilen çoğulcu bir demokrasidir. Yasama görevi, Temsilciler Meclisi ve Senato’dan oluşan iki meclisli Kongre, yürütme görevi ise, doğrudan halk oyuyla seçilen Başkan tarafından yürütülmektedir. Yasama organı, seçim bölgesi esasına göre seçilen 268 üyeli Temsilciler Meclisi ve ulusal oyla seçilen 24 üyeli Senato’dan oluşmaktadır.

1987 yılında yürürlüğe giren Anayasaya göre, yürütmenin başı, Devlet Başkanı ve Silahlı Kuvvetlerin Başkomutanı olan Başkan, 6 yıllık tek bir dönem için doğrudan halk oyuyla seçilmektedir. Anayasaya göre, Başkanın Temsilciler Meclisi’nin onayına bağlı olarak, azami 60 gün süreli sıkıyönetim ilan etme hakkı bulunmaktadır. Başkanın Meclis’i feshetme yetkisi bulunmamaktadır. Ayrıca, Başkanın yasalara ilişkin olarak kullanabileceği veto hakkı, yasama organının 2/3 çoğunluğuyla ilga edilebilmektedir.

Öte yandan, Başkan tarafından atanan ve Temsilciler Meclisi tarafından atamaları onaylanan Bakanlar Kurulu üyelerinin, “kuvvetler ayrılığı” ilkesi çerçevesinde Meclis üyesi olmamaları Anayasanın amir hükmüdür. Yasama organının alt kanadını oluşturan Temsilciler Meclisi üyeleri, üç yılda bir yapılan genel seçimlerle belirlenmektedir.

Filipinler 880’inde yerleşim bulunan 7107 ada ve adacıktan oluşmaktadır. Ülkenin kuzeyde Manila’nın da bulunduğu Luzon, orta kesimde Visayas ve güneyinde Mindanao olmak üzere başlıca üç ada grubu bulunmaktadır. Bunlar, on yedi bölgeye, seksen bir ile, 118 şehir, bin 310 belediyeye ve 41 bin 993 Barangay (bölge hükümetleri) ayrılır.

Başşehri Manila, Lucon Adasındadır. Yine bu adadaki Metro Manila 7.211.733 nüfûsu ile en büyük şehirdir. Parlamento ve ülkenin en büyük ticaret ve kültür merkezi Metro-Manila’dadır. Okuma-yazma bilenlerin oranı % 88,7 gibi çok yüksek bir rakama sahiptir.

Filipinler bazı yönleriyle komşularından farklıdır. Asya’daki yegane Hıristiyan devlettir ve batı kültürünü kabul etmiştir. Politik kurumları ve yönetim biçimi Amerikan yönetimidir. Filipinliler, esasında Batılılarca, Avrupalı kabul edilmemekte ve Asyalılarca da şüpheyle karşılanmaktadır. Bu durum bazen iç huzursuzluğa sebep olmaktadır.

Birleşmiş Milletlerin kurucu unsurlarından olan Filipinler, Milletlerarası politikada aktiftir. 1934’de Güneydoğu Asya Paktı Antlaşması (SEATO) üyesi olmuştur. Çoğu dünya meselelerinde ABD yanında yer almaktadır. Asya ülkeleri ile bağlarını kuvvetlendirmek için Asya ve Pasifik Konseyi (ASPAC) ve Güneydoğu Asya Ülkeleri Cemiyeti (ASEAN)ne girmiştir.

İKİNCİ BÖLÜM

GENEL EKONOMİK DURUM
2.1. GENEL EKONOMİK YAPI
Filipinler Güney-Doğu Asya’nın gelişme yolundaki ülkeleri arasındadır. Filipinler özellikle tarımsal alanda, elektronik endüstrisinde ve ekonomi hizmet sektöründe yeni endüstrileşen ülkedir. "Sonraki Onbir" ekonomilerinde listelenmistir.

Asya Finansal Krizi sonucunda Filipin pesosunu bir doları 40 pesodan 26 pesoya düşürerek Filipin ekonomisini son derecede etkilemiştir. Düşük yabancı sermaye ülkeye girmesiyle temelini tarımın oluşturduğu ekonomide 1999'da %3 ve 2000'de %4 küçülme olmuştur. 2000'deki politik belirsizlikler peseyu zayıflatmış hatta daha ötesi bir doları 33 pesoya çıkararak pesonun en düşük seviyeye inmesine neden olmuştur.

1990'lardaki Doğu Asya finansal krizi, Filipinler'in ekonomisinde deneyim sağlamasına ve 2004'de %6'lık bir büyüme elde etmesini sağlamıştır. Başbakan Gloria Macapagal Arroyo, 2020'lerde ülkesinin gelişmiş ülkeler arasında yer alacağını taahhüt etmiştir. 2003'de Filipin pesosu Asya'nın en işlevsel parası oldu. 2006'da Filipin ekonomisi geçen yıla oranla %3,4'lik bir büyüme sağlamıştır. Hükümet Gayri safi milli hasılayı artırmak için 2007'de %7'lik, 2008'de %8'lik ve 2009'da %9'luk bir büyüme hedeflemiştir.
TABLO 1. Temel Ekonomik Göstergeler

Yıl	GSMH	Kişi Başına	Büyüme	Enflasyon	GSYİH
	(Milyon $)	Gelir ($)	Oranı (%)	Oranı (%)	(Milyon $)
2000	33,777	726	7.1	4.0	73.9
2001	76,023	967	2.3	6.8	71.2
2002	81,736	1020	4.2	3.0	76.8
2003	83,446	1,044	3.9	3.3	79.6
2004	93,649	1,121	6.9	6.0	86.9
2003	106,946	1,234	3.4	7.7	98.8
2006	106,946	1,464	3.4	6.2	117.3
2007	127,296	1,763	7.3	2.8	144.0
2008	136,610	2,031	6.2	9.3	166.9
Kaynak: Filipinler Merkez Bankası

Filipinler’in, 2008 yılındaki GSMH’i 183.3 milyar ABD doları ve Kişi Başına Milli Geliri 2,031 ABD doları olmuştur. 2003 yılından itibaren GSMH’daki büyüme oranı % 3’in üzerinde olmuştur. 2007 yılında %7.3 olan büyüme oranı, 2008 yılında % 6.2 olarak gerçekleşmiştir. 2009 yılının ilk yarısında büyüme oranı ise, % 3.8’dır. Tarihsel olarak ülke % 3’lik sürdürülebilir gelişme hızını devam ettirmekte güçlük çekmektedir.

Günümüzde tarım ve hayvancılık modernleşme kanunları gibi üretimi ve piyasa rekabetini körüklemiş olan yapısal reformlar, perakende ticareti, telekomünikasyon ve kamu hizmetlerinin liberalleştirilmesi, ekonominin canlanmasına sebep olmuştur.

2008 yılı, ihracat gelirleri ile yurtdışı işçi gelirlerindeki artışlar ve yabancı yatırımlarla cari işlemler dengesi 4,227 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.

2007 yılında % 2.8’e düşen enflasyon oranı 2008 yılında % 9.3’e yükselmiştir.
2.1.1. Cari İşlemler Dengesi

2003, 2006, 2007 yıllarında sırasıyla, 2,410, 3,769, 8,337 milyon ABD doları fazla veren ödemeler dengesi fazlası, 2008 yılında 89 milyon ABD doları olmuştur. Bu azalışta, dış çevrenin yaşadığı olumsuzlukların cari işlemler ile sermaye ve mali işlemlere etkisi etkili olmuştur.

2006 ve 2007 yıllarında önemli artışlar gösteren cari işlemler dengesi, 2008 yılında % 40,62 azalarak, 4,227 milyon ABD doları (GSYİH’nin % 2.3) fazla vermiştir. Yurtdışı işçi gelirleri ve net gelir girişindeki artış cari işlemler dengesinin fazla vermesinde etkili olurken, bu pozitif gelişme, net hizmet girişinin düşük olması ve mal ticaretindeki yüksek açıkla azaltılmıştır.
2.1.2. Sermaye Hareketleri

Filipinler’de sermaye hareketleri 1970’lerde serbest bırakılmaya başlanmıştır fakat büyüme ve ihracatta yeterli gelişme gösterilemediğinden ülke önemli ölçüde borçlanma yaşamıştır.

Sermaye hareketleri 1996 yılında % 220 gibi büyük bir oranda atmasına rağmen, 1997 Asya krizi ile 1997 ve 1998’de düşmüş, 1999’da ise portfolyo yatırımları ile artmıştır. 2003 yılına kadar düşme eğilimi gösteren sermaye girişi, bu yıldan itibaren artmaya başlamıştır.

1990-1993 yılları arası sermaye girişinde doğrudan yatırımlar ve krediler sırasıyla % 37 ve % 30 ile önemli yer tutmuştur. Asya krizi ile gerileyen sermaye girişi, 1999’dan itibaren portfolyo ve bono yatırımları ve doğrudan sermaye hareketleri genel sermaye akışının en önemli unsurları olmuştur.

2.1.3. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları

Asya Pasifik’teki merkezi konumu ülkeyi uluslararası hava ve deniz taşımacılığının kesişme noktası yapmaktadır. Filipinler’den Asya’nın başlıca şehirlerine dört saatten az bir sürede ulaşmak mümkündür. Ülke yabancılar için Asya’da yaşanılabilecek en rahat ülkelerin başında gelmektedir. Yüksek eğitimli İngilizce bilen çalışan ve yönetici bulmak kolaydır. Çalışma ücretleri ucuzdur.

Yatırımcı firmalar, ilk 4-6 yıl boyunca gelirler vergisinden (% 32) muaf tutulmaktadır. Hammadde ve yarı mamul için vergi taksitlendirmesi yapılmakta, 6 Haziran 2011 yılına kadar sermaye mallarını gümrük vergisiz ithal edebilmekte, altyapı işlerinde ilave vergi indirimleri yapılmakta, yabancı uyruklu işçi çalıştırılmasına izin verilmekte, kazanılan yabancı yatırım ve kazançların kendi ülkelerine gönderilmesi garanti edilmekte, tekrar ihraç edilecek konsinye teçhizatın ithalatına izin verilmektedir. Bu teşviklere ilave olarak, ekonomik bölgelerde yatırım yapan firmalar, gelir vergisinin % 3’ini ödemektedirler.

Kayıt hariç medya, perakende satış, arsa sahibi olmak, küçük ölçekli madencilik gibi alanlarda yabancı yatırıma izin verilmemektedir. Diğer birçok sektörde ise oranları % 20 ile % 60 arasında değişmekle birlikte genellikle % 40 yabancı sermaye kullanılması mümkün bulunmaktadır.

2000’lı yıllarda istikrarlı bir özellik göstermeyen net yatırım, 2007 yılında 3,303 milyon ABD doları olarak gerçekleşirken, 2008 yılında -1.967 milyon ABD dolarına düşmüştür. 2000 yılında 2,240 milyon ABD doları olan doğrudan yabancı yatırım, 2003 yılında 491 milyon ABD dolarına gerilemiş, 2006 yılında ise 2,921 milyon ABD dolarına ulaşmıştır. 2007 yılında 2,916 milyon ABD doları olarak gerçekleşirken 2008 yılında doğrudan yabancı yatırım, % 47.87 düşerek 1,320 milyon ABD doları olmuştur. 2009 Ocak-Mayıs döneminde ise, önceki yılın aynı dönemine göre % 86.03 artarak, 1,027 milyon ABD doları olarak gerçekleşmiştir.
TABLO 2. Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları (Milyon ABD $)

Yıllar	Net	Değişim (%)	Yabancı Doğrudan	Değişim (%)
	Yatırım		Yatırım
2000	3,223		2,240
2001	849	-73.67	193	-91.29
2002	1,029	21.20	1,342	690.77
2003	672	-34.69	491	-68.16
2004	-1,647	-343.09	688	40.12
2003	2,189	-232.91	1,834	169.48
2006	-118	-103.39	2,921	37.33
2007	3,303	-3,068.64	2,916	-0.17
2008	-1,967	-136.13	1,320	-47.87
2008*	486	-124.71	332	-63.68
2009*	-773	-239.47	1,027	86.03
Kaynak: Filipinler Merkez Bankası
*: Ocak-Mart (Net Yatırım), Ocak-Mayıs (Net Doğrudan Yabancı Yatırım)

2.1.4. Ekonomi Politikaları

Ekonomik politika olarak pazar ekonomisi uygulanmakla birlikte bir kaç sektörde tüketiciyi korumaya yönelik düzenleyici mekanizmalar kullanılmaktadır.

Günümüzde Tarım ve Balıkçılığı Modernleştirme Kanunu gibi üretimi ve piyasa rekabetini körüklemiş olan yapısal reformlar, perakende ticareti, telekomünikasyon ve kamu hizmetlerinin liberalleştirilmesi ekonominin canlanmasına neden olmuştur. Ülke yönetimi tarihte önemli yeri olan idari yapının gücünü etkileyen reformu gerçekleştirmiş ve hükümetin değişim sürecine destek verdiğini ortaya koymuştur.

Ülkedeki çeşitli bölgelerin karşılaştırmalı üstünlüklerinin değerlendirilerek, bu çerçevede stratejik altyapı inşa projelerinin uygulanması amacıyla ülke beş “süper bölge” halinde biçimlendirilmiş ve kaynakların en etkin ve eşgüdüm halinde kullanılmasına olanak sağlanmıştır.

Bu bölgeler;

• 
  Kuzey Luzon Tarım Bölgesi
  
• 
  Luzon Şehri Sanayi ve Hizmet Bölgesi
  
• 
  Merkez Filipinler Turizm Bölgesi
  
• 
  Mindanao Güney Tarım Bölgesi
  
• 
  Siber Koridor (Baguio ile Davao arası) Bilgi ve İletişim Teknolojisi Bölgesi
  

Söz konusu 3 bölgede toplam 84 altyapı projesi halen devam etmektedir. Bu projelerin toplam değeri 403 milyar PhP’yi bulmaktadır ve hükümet, yerel belediyeler ve özel sektör tarafından finanse edilmektedir.