Kompozisiyanın nəzari əsaslan Kompozisiyanın əsas qanun va qaydaları. Kompozisiyanın gerçəklik qanunu

Təsviri sənət təliminə hazırlıq dövründə korreksiya tərbiyəedici iş.

Korreksiyaedici məktəbin ən vacib və təxirəsalınmaz vəzifələrindən biri şagirdlərin psixi vəziyyətini yaxşılaşdırmaq, emosional-iradi və idrak sferalarını düzəltmək, sosiallaşmada kömək etməkdir. Məhz buna görə də xüsusi təhsil məktəbinin şagirdlərinin tədris və tərbiyə sistemində təsviri incəsənət üzrə sinifdənkənar məşğələlərin böyük əhəmiyyəti vardır. Digər akademik fənlərlə birlikdə uşağa nəzərəçarpacaq dərəcədə düzəldici və inkişaf etdirici təsir göstərirlər. L.S. Vigotski öz tədqiqatlarında inkişaf problemləri olan uşaqların psixi funksiyalarının inkişafında və yaradıcılıq təzahürlərinin aktivləşdirilməsində bədii fəaliyyətin xüsusi rolunu qeyd edib. Uşağın şəxsiyyətinin inkişafında incəsənətin rolu elm tərəfindən sübut edilmiş və təcrübə ilə təsdiq edilmişdir.

Təsviri sənət dərsləri uşağın intellektual, emosional və motor sahələrinə şəxsi keyfiyyətlərin inkişafına təsir göstərir, estetik qavrayışın formalaşmasına və estetik hisslərin tərbiyəsinə kömək edir. Təsviri sənətin tədrisi prosesi müəssisələrinin xüsusi (korreksiya) təhsil konkret vəzifəsinin həlli ilə - uşağın şəxsi keyfiyyətlərinin korreksiyası və inkişafı, habelə əməksevərlik, müstəqillik, səbirlilik , əzmkarlıq, iradə, maraq, öz fəaliyyətini planlaşdırmaq, nəzarət və özünü idarə etmək bacarığının formalaşması tərbiyəsi ilə ayrılmaz şəkildə bağlıdır.

Təsviri sənəti belə gözəl, ecazkar dünya hesab etmək olar. Sənətə ehtiras, ona məhəbbət uşağa öz-özünə gəlmir, böyüklər onu diqqətlə və qərəzli şəkildə buna aparmalıdır. Müəllimin vəzifəsi təkcə şagirdlərə rəsm çəkməyi öyrətmək deyil (baxmayaraq ki, bu da vacibdir), həm də tesviri sənətin öyrənilməsi prosesində əqli cəhətdən zəif olan uşaqlara xas olan çatışmazlıqları aradan qaldırmaq və ya hamarlaşdırmaqdır. Xüsusi məktəb şagirdlərinin böyük əksəriyyəti, xüsusən də kiçik sinif şagirdləri rəsm çəkməyi sevirlər.Şagirdlərin fəaliyyəti (onun məqsədyönlülüyü, şüurluluğu, sabitliyi, fəallığı, məhsuldarlığı) rəsm üzərində işləyərkən, bir sıra intelektual əməliyyatlar yerinə yetirərkən nəzərəçarpacaq dərəcədə yaxşılaşır. Onlar ilkin olaraq qavranılan obyektin strukturunu dərk edirlər, rəsmin ardıcıllığı, rəsmi real obyektlə, rəsmin hissələrini bir-biri ilə müqayisə edirlər ... Təsviri sənət dərslərində şagirdlər praktiki tətbiqi olan tapşırıqlar alırlarsa, korreksiya işinin effektivliyi artır.

Sinifdənkənar rəsm dərslərində əldə edilən bacarıq və vərdişlər digər akademik fənlər üzrə işlərdə istifadə olunur: ana dili, riyaziyyat, coğrafiya, təbiətşünaslıq, tarix, rəsm.tesviri savad elementlərindən əmək təlimi dərslərində, o cümlədən məktəblilərin peşə hazırlığında istifadə olunur (xüsusilə ağacdan və toxuculuqdan işlərin tamamlanmasında, cildləmə və digər məmulatların bəzədilməsi zamanı).korreksiya (xüsusi) məktəbinin əsas vəzifələrindən biri şagirdlərin həyata hazırlanmasını, onlar üçün mövcud olan peşələrə yiyələnməsini, əməkdə mümkün iştirakını qarşısına qoyduğundan, tesviri fəaliyyət dərslərində geniş yer verilir. tələbələrə praktiki bacarıq və bacarıqların aşılanması. Məşğələlərdə bu qabiliyyət və bacarıqların formalaşdırılması ilə yanaşı, şagirdlərin reallığın konkret hadisələri, obyekt aqreqatları ilə praktiki əməliyyatlar üzrə müşahidələri ümumiləşdirməklə əldə etdikləri bəzi nəzəri biliklərlə tanışlıqları nəzərdə tutulur.

Uşağın ümumi inkişafı, eləcə də fərdi qabiliyyətlərinin inkişafı kortəbii şəkildə baş verə bilməz. L.V Zankov görə tədris gedişatı üçün “xüsusi istiqamət”lazımdır. Təhsilin bu xüsusi istiqaməti məhz məktəbdə islah və tərbiyə işləri zamanı həyata keçirilir. Rəsm dərslərində həyata keçirilən ümumi təhsil tapşırıqları ilə yanaşı, şagirdlərin əqli çatışmazlıqlarının öyrədilməsi, korreksiyasına əsas diqqət yetirilir. Bunun üçün elə didaktik texnika və üsulları var ki, onlar xüsusi məqsəd daşıyır və onsuz islah işlərini səmərəli həyata keçirmək mümkün deyil.Məktəbdə korreksiya və tərbiyə işinin bir forması kimi vizual fəaliyyət şagirdlərin zehni əməliyyatlarının və hər şeydən əvvəl təhlil, sintez, müqayisə proseslərinin fəal inkişafını, habelə işlərini planlaşdırmaq, ardıcıllığını təsvir etmək bacarığını əhatə edir.

Uşaqlarda tesviri fəaliyyət sayəsində görme -hereki koordinasiyası yaxşılaşdırılır, emosional-iradi və hereki sferalarında nəzərəçarpacaq dəyişikliklər baş verir. Rəssamlıq dərslərində islah-tərbiyə işləri müəllimin rəhbərliyi altında aşağıdakı fəaliyyət növləri prosesində həyata keçirilir: dekorativ rəsm; naturadan rəsm çəkmək; mövzularda rəsm çəkmək. Onların hamısı bir-biri ilə sıx bağlıdır və vizual tapşırıqların elementar olmasına baxmayaraq, əqli cəhətdən zəif olan məktəblilərin inkişafında mühüm rol oynayır.

Rəsmin yaradılması əsasən qavrayışla müəyyən edilir, təsvirin keyfiyyəti onun təbiətindən və keyfiyyətindən tamamilə asılıdır. Məqsədli qavrayış etraf aləmin cisim və hadisələrinin rəsmlərdə tam şəkildə əks olunması üçün zəruri şərtdir. Xüsusi tədqiqatlar uşaqların təfəkkür və nitqlə ayrılmaz şəkildə əlaqəli olan qavrayışının idrak xarakterini müəyyənləşdirdi. Qavrama tesviri fəaliyyət prosesinə üzvi şəkildə daxil olduğundan və onun tərkib hissələri ilə müəyyən qarşılıqlı əlaqədə həyata keçirildiyindən, bir çox intellektual əməliyyatların formalaşması üçün başlanğıc nöqtəsi kimi qəbul edilə bilər. Vizual fəaliyyətdə dərslər, digər məktəb fənləri kimi, xüsusi hazırlıq işləri tələb edir, onsuz təhsil prosesinin rasional strukturu mümkün deyil. Təsviri sənətdə düzəliş-tərbiyə işinin düzgün planlaşdırılmasını yalnız müəllimin hər bir şagirdin fəaliyyətinin xüsusiyyətlərini bildiyi və onun öyrənməyə hazır olması barədə təsəvvürü olduğu halda təmin etmək mümkündür. Buna görə də pedaqoqun əsas vəzifəsi hər bir uşağın xüsusiyyətlərini öyrənməkdir.

Rəsmin birbaşa öyrədilməsi çətin və kifayət qədər mürəkkəb metodik işdir.Bu, zehni geriliyi olan məktəblilərin mürəkkəb inkişaf pozğunluğunun olması ilə bağlıdır. Hazırlıq mərhələsi çoxşaxəli işi əhatə edir. Bu mərhələnin əsas məqsədi görmə, eşitmə, toxunma qabiliyyətinin formalaşmasıdır. Bütün bunlar tələbələrin idrak fəaliyyəti üçün əsas şərtdir.

Məktəbdə korreksiya və tərbiyə işi olmasaydı, bu mümkün olmazdı - təxəyyül qavrayışının inkişafına nail olmaq və fərdin bədii, yaradıcı özünüifadə üsullarını mənimsəmək, intellektual və emosional inkişaf olmazdı.

Rəsm və tesviri fəaliyyət sayəsində şagirdlər vizual bədii obraz vasitəsilə dünyanı tanımağa və öyrənməyə, təsviri sənətin insan və cəmiyyətin həyatında yerini və rolunu təmsil etməyə nail olurlar; Təsviri savadın əsaslarına və bədii ifadə vasitələrinə yiyələnmək, təsviri sənətin müxtəlif növlərinin xüsusiyyətlərini başa düşmür; öyrənilən sənət növlərini və janrlarını fərqləndirir; təsviri fəaliyyətdə praktiki bacarıq və vərdişlərə yiyələnirlər.

Ətrafdaki əşya və hadisələri müşahidə etmək, bədii obrazın, sənət əsərinin mənasını dərk etmək; obyektlərin əlamətlərini və xüsusiyyətlərini vurğulamaq bacarığını inkişaf etdirmək; əsas zehni əməliyyatlar: müqayisə, təhlil, sintez; ümumiləşdirmə və konkretləşdirmə qabiliyyətini inkişaf etdirmək; yaddaşın, diqqətin və digər psixi funksiyaların korreksiyası üçün şərait yaradılır.

İnkişaf pozğunluğu olan tələbələr, sinir proseslərinin ətaləti ilə əlaqəli düşüncə proseslərinin ətaləti və sərtliyi səbəbindən hərəkətlərin qeyri-tənqidiliyi, özünü idarə etmə səviyyəsinin aşağı olması ilə xarakterizə olunur. Düşüncə və nitqin tənzimləyici funksiyasının zəifliyi səbəbindən xüsusi təhsil ehtiyacı olan uşaqlar üçün obyektlərin forması, rənglər haqqında fikirlərini formalaşdırmaq üçün öz hərəkətlərini müəllimin göstərişlərinə tamamilə tabe etmək çətindir. , perspektivli cizgi, kompozisiya və s.məktəbin korreksiya-tərbiyyə sistemində müəllimin daimi işləməsi lazımdır.

İntibah dövrünün incəsənti (XIII-XVII əsrlər)

XIX-XX əsrlər Qərbi Avropa incəsənəti .

• İntibah – təsviri incəsənətdə çevriliş kimi . İntiahın üç inkişaf mərhələsi .” Protorenessans (erkən intibah) (XIII əsrin II yarısı) və Treçento dövrü (XIV əsr) ; Kvatroçento (XV əsr) ; İntibahın Qızıl dövrü (XVI əsr)

• İtaliya şəhərləri – Florensiya, Venetsiya, Roma, Milan İntibah incəsənətinin mərkəzləri kimi , İntibah dövrünün məktəbləri kimi

• Florensiya- İtaliya mədəniyyətinin mmərkəzi kimi. Cotto, Mazaçço, Botiçellinin yaradıcılığı. Yüksək intibah dövrü incəsənətinin ən görkəmli nümayəndələri. Leonardo da Vinçi , Rafael , Mikilelancelo və Titsianın yaradıcılığı

• İntibah incəsənətinin Avropanın digər ölkələrinə yayılması (Niderland , Fransa, İspaniya , Hollandiya, Almaniya, İngiltərə ) ( XVI – XVIII əsrlər)

• XIX əsr Rus incəsənəti və onun görkəmli nümayəndələri : P.Çistyakov , İ.Repin, V.Surikov, K.Brüllov, İ.Levitan və b.

• XIX –XX əsrlər Qərbi Avropa və dünya incəsənəti

Avropa ölkələrində antik mədəniyyət ənənələrinin yenidən canlandığı və misilsiz bir vüsətlə inkişaf etdiyi tarxi mərhələyə İntibah və yaxud Renessans (fransızca) deyilir. Intibah dövrünün incəsənəti proqressiv ideyaların, insanpərvərliyin yayılmasına xidmət etmişdir. Bu incəsənəti hər şeydən əvvəl insan zəkasına böyük inam bəsləməklə , yeni humanist əxlaqi insanın dünyəvi səadətini hər şeydən yüksək tutmuşdur, onun diqqət mərkəzində əməlləri ilə cəmiyyəti irəli aparan canlı insan sürəti durmuçdur. İntibah dövründə təsviri incəsənətin müxtəlif növləri( boyakarlıq, memarlıq, heykəltəraşlıq ) və janrları ( əstair, məznərə, portret, məişət, tarixi və s.) inkişaf etmişdir.

Renessans dövrü incəsənətində həm mənəvi , həm də fiziki baxımdan gözəl və qəhrəman insan idealı tərənnüm olunur. İnsanın qəzkası və qüvvəsi, onun gözəlliyi renessans incəsənətinin əsas məzmununu təşkil edir.

İntibah dövrünün incəsənəti üç mərhələyə bölünür:

Birinci mərhələ - intibahın başlanğıcını əhatə edir ki, onun birinci yarısına Protorenessans (erkən intibah) dövrü (XIII əsrin II yarısı) və Triçento (XIV) dövrü aiddir.

Kvatroçento dövrü adlanan ikinci mərhələ XV əsrə ( 1400) təsadüf edir, və nəhayət , renessansın üçüncü ən yüksək inkişaf mərhələsi incəsənət tarixində İntibahın Qızıl dövrü adlanır.(1500-1530)

İntibah mədəniyyətinin ilk vətəni İtaliya olmuşdur. Yeni yaranmış hərəkatın inkişafı üçün yeni şərait Qərbi Avropada başqa ölkələrə nisbətən bu ölkədə daha tez əmələ gəlmişdir. Beləliklə , Florensiya, Venesiya , Roma, Milan və başqa şəhərlər renessans mədəniyyətinin ən qaynar mərkəzlərinə çevrilmişdir.

Renessans təxminən üç əsrlik bir dövrü (XIII əsrin ortalarından 1530-cu ilədək) əhatə etmişdir. Düzdür , bəzi şəhərlərdə renessans XVI əsrin axırına kimi davam etmişdir ki, bu da bəzi yerli sənətkarlar yaradıcılığında aydın hiss olunur.

İntibah incəsənətinin ilk inkişaf dövrü Protorenessans Florensiya məktəbinin adı ilə bağlıdır. Protenessans dövrü sənətkarlar orta əsrlər incəsənətinə xas bədii üslub xüsusiyyətlərindən uzaqlaşaraq antik mədəniyyət ənənələrini yenidən canlandırmağa meyl göstərmişlər. Bu cəhətdən intibahın atası –Florensiya məktəbinin görkəmli nümayəndəsi , boyakar Cotto Bondonenin yaradıcılığı sözün əsl mənasında yeni dövrün əsl mınasını təmsil edir. O , Qərbi Avropa incəsənətində ilk dəfə dini mövzulu (əsatir janrı) təsvirlərdə şərtilikdən uzaqlaşaraq hadisələri real təsvir etmişdir. Burada rəssam insan xarakterləri , onların hiss və həyəcanları ilə bağlı canlı təsəvvür yaratmaqla Avropa boyakarlığında dərin bir çevrilişə səbəb olmuşdur. 1304-1306-cı illərdə Cotto özünün ən məşhur əsərlərini Paduya şəhərindəki Del Arena kapellasının monumental divar rəsmlərində yaratmışdır. Burada üç cərgədə yerləşdirilmiş freskalarda rəssam İsa peyğəmbərin və müqəddəs Məryəmin həyatından bəhs edən əfsanələrin təsvirlərii vermişdir. Bunlardan “ İsanın meyidi üzərində ağlaşma” , “ İudanın öpüşü “ freskaları gərgin və dramatik bir anı insan xəyanətini əks etdirərək böyük bəşəri hisslər doğurur və rəmzi mına daşıyır. Cotto həmçinin Florensiyada Santa Kroçe kilsəsinin Perriutsi və Bardi kapellalarının freskalarını yaradır. Cottonun yaradıcılığı İtaliya boyakarlığının sonrakı əsrlərdəki inkişafına ciddi təsir göstərmişdi.Florensiyanın qonşuluğundakı Siyena şəhəri o dövrün böyük bir incəsənət mərkəzi olmuşdur. Onların müqayisəli tədqiqi Florensiya məktəbinin incəsənətdə etdiyi inqilabi çevrilişi daha qabarıq görməyə imkan verir. Iyena məktəbi çərçivəsində yaranmış əsərlərdə Qotika və Bizans sənətinin təsiri çox güclü olmuşdur. Məhz buna görədir ki, onların boyakarlıq əsərlərində fon əvvəlki kimi saya , çox vaxt qızılı rəngdə təsvirlər isə əsasən kişildilmiş ölçülərdədir. Siyena məktəbinin ın görkəmli nümayəndələri Duçço, Simone Martini və Lorensetti boyakarların yaradıcılığı məhz bu keyfiyyətləri ilə fərqlənir.

XV əsrdə Kvatroçento dövründə İtaliya renessans mədəniyyəti hərtərəfli və sürətlə inkişaf etçəyə başlayır .Florensiya məktəbi bütün Avropa incəsənətində ən qabaqqcıl və böyük mədəniyyət mərkəzinə çevrilir. Bu yüz illikdə İtaliyanın ən görkəmli sənətkarları memarlar F.Brunnrldki və L.V.Alberti , heykəltəraşlar Donatello və Qiberti ,boyakarlar Mazaçço və başqaları məhz Florensiya məktəbinin nümayəndələri olmuşlar.

Florensiya məktəbinin ən böyük naliyyətlərindən biri də rəssam və heykəl-təraşların bədii yaradıcılıqla yanaşı həndəsə, anatomya. perspektiv elmlərə maraq göstərməklə incəsənəti elmi kəşflərlə zənginləşdirmələridir. Kvtroçento dövrünün florensiyalı sənətkarları Andrea Verokkyo. Andreo del Kastanyo. Domeniko Gırlandayo, Paulo Uçello və başqaları çoxlu axtarışlar apararaq incəsənətin təbiət və dəqiq elmlərlə yaxın əlaqəsini öyrənmişlər və bu səpgidə əsərlər yaratmışlar.

Bu məktəbin görkəmli nümayəndəsi heykəltəraş Donatello( 1386-1466) yaradıcılığında antik ənənələrdən ustalıqla istifadə edərək heykəltəraşlıq sənətini daha yüksəklərə qaldırmışdır. Onun Qattemilata adlı sərkərdənin atlı heykəli (1443-1453) XIII əsrdən etibarən davam edən uzun fasilədən sonra Avropada qoyulmuş ilk atlı heykəl sayılır. Ondan əvvəlki Mark Avreliy adlı Roma imperatoru¬nun atlı heykəli e. 170-ci ilinə təsadüf edir.

Florensiya məktəbinin yüksək realist ənənələri inkişaf etdirən nümayəndə-lərindən biri də dahi rəssam Mazoçço (1401-1428) sayılır. 1425-1428-ci illər arasında Florensiyadakı Santa Mariya del Karmine kilsəsinin Brankaççi kapellasının divar rəmlərini yaratmış bu rəssam özündən sonrakı intibah sənətkarları üçün canlı akademya olmuşdur. O. Avropa incəsənətində ilk dəfə çılpaq insan bədəni¬nin realist təsvirim vermişdir Mazaçço "Adəm və Həvvanın cənnətdən qovul¬ması", “Vergi" və başqa əsərlərində bir sıra mühüm sənətkarlıq problemlərimni həll etmişdir. O, Qərbi Avropa rəssamlığında ilk dəfə fiqurlarla mənzərə və memarlıq arasında vəhdət yaratmış, onları daha sərbəst və təbii halda göstərmişdir.

XV əsrin II yarısında Mediçi ailəsinin hakimiyyəti zamanı İtaliyanın ən gör-kəmli sənətkarları Florensiyada yaşayıb-yaratmışlar. İncəsənət hamisi olan Lorenso Mediçi dövrünün ən böyük istedadlarından dahi rəssam Bottiçilli və Mikelan- celonu sarayına dəvət etmişdir. O. Florensiyada Platon Akademyası, Laurensıana kitabxanası yaratmışdılır. İlk muzeylərə Qədim Yunan və Roma sənəti nümunələ¬rinin yığılması ilə rəssam və heykəltəraşlar üçün antik sənətin öyrənilməlinə şərait yaranmışdır.

Florensiya boyakarlıq məktəbinin ən görkəmli nümayəndələrindən Sandro Bottiçelli (1447-1570) Lorenso Mediçinin saray rəssamı olmuşdur. Onun bir rəs-sam kimi yaradıcılıq yolu və tərcümeyi halı Mediçi dövrü Florensiyasında höküm

sürən kəskin ziddiyyətlər, aydın əks etdirir. Saray rəssamı, olduğu zaman O, bir sıra gözəl əsərlər yaratmışdır. Bunlara misal olaraq. "Bahar". "Veneranın doğul¬ması". "Venera və Marsi’. Vaticanda Sikst kapellasının divar rəsmləri və s. göstərmək olar. 1492-1497-ci illərdə onun Dantenin "İlahi komediya" əsərinə çek¬diyi illüstrasiyalar Renessans dövrü kitab illüstrasiyasının ən gözəl nümunələrin¬dən sayılır.

Florensiya ilə yanaşı Urmiya. Paduya. Boloniya.Roma və Venetsiya şəhər-lərində yaranan mədəniyyət ocaqlarının da böyük əhəmiyyəti olmuşdur. Bunlar¬dan Paduya rəssamlıq məktəbinin nümayəndəsi rəssam Andrea Mantenya (1431- 1506) yaradıcı bir şəxsiyyət kimi antik sənətin və Paduyada işləmiş Cotto, Paolo Uçello və Donatellonun təsiri altında formalaşmışdır

Mantenya Renessans dövrünün ən mahir perspektiv quruluşu ustalarındandır. Onun Paduya hökmdarı Lodoviko Qonzaqanın sarayının tavanında çəkdiyi freska. Eremitanı kilsəsinin Ovetari kapellasının divarındakı Müqəddəs Yaqubun həyatından süjetli rəsmlər, “Ölmüş İsa peyğəmbər" və s. əsərləri bunu parlaq şəkildə sübut edir.

Renesans dovründa ən uzun inkişaf yolu keçmiş məktəb Venesiya boyakar lıq məktəbidir. XVI əsrdə onun ən yusək inkişaf mərhələsi Tisian. Veroneze və Tintoretto kimi dahilərin adı ilə bağlıdır XV əsrdə bu məktəbin ən görkəmli nüma¬yəndələrindən olan Covanni Bellini gözəl və incə madonna surətləri çəkməkdə bö¬yük şöhrət qazanmışdır. O, Venesiya boyakarlığında yağlı boya texnikasını geniş tətbiq etmiş və onu təkmilləşdirmək uçün böyük işlər görmüşdür. Covanni Bellini Corcone və Tisianın müəllimi olmuşdur.

Venesiya məktəbinin sonrakı inkişafı Corconenin (1477-1510) adı ilə bağlı-dır. Onun yaradıcılığı Renessans incəsənətinin son mərhələsinə təsadüf edir Onun yaratdığı ən məhşur əsərlərə misal olaraq. “Yudif”, “Kənd konserti”, “Üç filosof” ,"Tufan","Yatmış Venera" və başqalarını göstərmək olar. Corconenin bədii irsi XVI əsr Venesiya boyakarlığının çiçəklənməsinə güclü təkan vermiş və Tisianın yaradıcılığına böyük təsir göstərmşdir

Venesiya məktəbinin dünya şöhrətli nümayəndəsi Tisian Veçelli (1477- 1576) bir əsrlik uzun ömür yolu ərzində nəhəng bədii miras qoymuşdur. O. zəma-nəsinin böyük kolorit ustası kimi şöhrət qazanmışdır. Onun yaratdığı əsərlərə misal olaraq “Məryəmin meracı”, “Tövbə edən Maqdalina", “Pezaro ailəsinin madonnası” , “Lya Bella” , “Papa III Pavel”, “V Karl” portretləri, “Müqəddəs Sebast- yan”, “İsanın başına tikandan tac qoyulması” və s əsərlərini misal göstərmək olar. O. özündən sonra gələn Veroneze, Tıntoretto, Rubens ,Rembrant , Velaskes və başqalarının yaradıcılığına ciddi təsir göstərmişdir.Venesiya intibah dövrü boyakarlığının son və parlaq səhifəsini iki rəssam Veroneze və Tintoretto təmsil edir. Paolo Veronezenin yaratdığı əsərlərə misal olaraq “Venesiyanın zəfəri” ,"Kan şəhərində nigah", “Kahinlərin təzimi”, “Levinin evində ziyafət", “Musanın tapılması” və s əsərlərini göstərmək olar O. dini mövzu lu tablolarını müasir həyat şəraitində təsvır edirdi.

Tintoretto (1518-1594) yüksək intibah ənənələrini davam etdirərək daha da təkmillləşdırmış və XVII əsr incəsənətinə yol açmışdır. Onun yaratdığı əsərlərə misal olaraq "Müqəddəs Markın möcüzəsi” , “Məxfi axşam”, “Müqəddəs Məryəm” , “Misirə qaçış" və s bu kimi əsərlərim göstərə bilərik.

Yüksək intibahın ən böyük naliyyətlərı üç dahi sənətkarın - Leonardo da Vinçi, Mikelancelo Buanarotti və Rafael Santininin adı ilə bağlıdır

Leonardo da Vinçi (1452-1519) Vınçı şəhərcıyində varlı notaries aıləsındə dünyaya gəlib. Gənc yaşlarında Florensiyaya gələrək A.Verokkyonun şagirdi olub . Hələ gənc yaşlarından o sənətdə işləmək üsulunda və texnikasında bir çox yenilik¬lər etmişdir. 1481-1499-cu illərdə o. Mııarı nakımi Lodovıko Sfortsanın sarayında yaşamış və müxtəlif sahələrdə fəaliyyət göstərmişdir. Bu dövrdə Leonardo "Madonna qayalar arasında" (1483-1494),Santa-Mariya della Qratsıye monastrının divar rəsmlərim o cümlədən “Məxfi axşam" freskasını yaratmışdır. Onun 1503-cü ildə yaratdığı "Cakonda" (Mona Liza) əsəri ümumiyyətlə. Avropa boyakarlığının ən gözəl şah əsəri sayılır. Onun yaradıcılığında elm və sənətin möhkəm bağlılığı vardır.

Mikelancelo Buanarotti (1475-1504) o dövrün bir çox dahiləri kimi incəsənətin bir çox sahələrində heykəltəraşlıqda, boyakarlıqda. memarlıqda fəaliyyət göstərmişdir. O, gənclik illərində Lorenso Mediçinin sarayında yaşamış, onun antik heykəllər kolleksiyasını dərindən öyrənmişdir. Onun Yaratdığı əsərlərə misal olaraq "Kentavrların döyüşü". Romadakı "Pyeta" heykəllər qrupunu (1508- 1601) yaradır.

1501-ci ildə Mikelancelo Florensiyaya qayıdır və "David" heykəli üzərində işləyir. Gənc Davidin qələbəsini təcəssüm etdirən bu nəhəng heykəl Florensıyanın Palatso Vekkyo sarayı qarşısında qoyulmuşdur. 1505-ci ildə Mikelancelo papa II Yulinin dəvəti ilə yenidən Romaya gəlir və onun məqbərəsi üçün yenidən heykəllər yaratmağa başlayır. Bunlardan "Üsyan etmiş qul’.’Canverən qul". "Musa peyğəmbər" Mıkelancelonun ən gözəl əsərlərindəndir.

Sənətkar 1508-1512-ci .İlərdə Romada Vatikanda Sikst kapellasının tavanında özünün ən məhşur boyakarlıq əsərini yaratmışdır. Rəssam bu əsəri, çox çətin bir şəraitdə dörd ilə işləmişdir Burada onun yaratdığı məhşur təsvirlərə misal olaraq İşığın zülmətdən ayrılması", "Torpağın sudan ayrılması*. “Adəmin yaradılması”, “Həvvanın Yaradılması"."Nuhun qurbanı". "Dünya daşqıı."."Məhşər' və s. bu kimi təsvirləri göstərə bilərik.

Leonardo da Vinçı və Mikelancelo ilə yanaşı Rafael Santi də (1483-1520) “ dvino “ ilahi adını daşımışdır. O. cəmi 37 il yaşamış və öz dühası ilə bir ulduz tək parlamışdır.O. ilk təhsilini atasından almışdir Sonralar Florensiyada məhşur rəs¬sam Peruçinonun yanında şagirdlik etmişdir. O, 20-22 yaşından tanınmış bir sənətkara çevrilmişdir. 1508-ci ildən başlayaraq ömrünün axırlarına kimi RafaelRomada yaşamışdır. O, Vatikanda papanın yaşadığı binada böyük divar rəsmlərini yaratmışdır. Onun yaratdığı əsərlərə misal olaraq “Afina məktəbi",‘Disput", “Parnas” , Roma papaları "II Yuli" və “X Levinin “ portret təsvirlərini göstərə bilərik.

Bu dövrdə Rafael mindəm artıq madonna surəti yaratmışdır ki, bunlara misal olaraq “Madonna yaşıllıqlar arasında” , “ Madonna bağçada” ," Madonna quş ilə”, "Madonna della Sediya" və b. əsərlərini göstərmək olar. Rafaelin ən məhşur əsər¬lərindən olan “Sikst madonnsı” hal-hazırda Drezden qalereyasında saxlanılır. Rafael gözəllik və məhəbbət rəssamı olmuşdu'’

XVI əsrin ortalarından başlayaraq İtaliyada İntibah mədəniyyəti tədricən. süquta uğramışdır. Lakin onun təsiri Avropanın başqa ölkələrinədə (Niderland, Fransa, İspaniya, Hollandiya, Almaniya, İngiltərə) keçmişdir

Niderland intibahı. Portret, mənzərə və məişət jarnrlarının inkişafı. XIV-XV əsr kitab miniatürü.

İtaliyada intibah incəsənəti XV əsrdə çox yüksək zirvəyə çatsada Şimali Avropa ölkələrində məsələn Niderland, Fransa, İspaniya, Hollandiya, Almaniya, İngiltərədə bu yüksəliş daha gec baş vermişdir.

Niderland intibahının ilk nümayəndəsi Yan van Eyk (1390-1441) olmuşdur .Onun yaradıcılığı Niderland incəsənətinin gələcək inkişafını müəyyənləşdirmişdir. Qardaşı Hubert van Eyk ilə Gent şəhərindəki Bavon kilsəsinin mehrabı Yanın ən görkəmli işlərindəndir. O, həmçinin çox böyük portret ustalarından olmuşdur . Onun yaratdığı əsərlərə misal olaraq "Kansler Rollenin madonnası" və s bu kimi əsərlərin, göstərmək olar

Fransa intibahı. Fransa rəngkarlığı, Fontenblo məktəbi ,Fransa karandaş portreti İntibah heykəltəraşlığı.

Almaniya intibahı. Albrext Dürer Almaniya intibahının görkəmli nümayəndəsi kimi.

Qərbi Avropada feodalizmin inkişafı. İntibahın tarixi kökləri. Dini etiqadların təsviri incəsənətin inkişafına təsiri (əsatir janrının inkişafı)

Təsviri incəsənətdə müxtəlif cərəyanların yaranması və formalaşması

İmperssionizm, postimperssionizm, surrealism, kubizm. abstraksionizm və s..