Kongre açılış ve kapanış konuşmaları

Bolşevikler’den bu açıdan bir farkımız var. Bolşevikler bütün başarılarını bu ismin içine sığdırdılar. Bolşevikler ta 1919’a kadar Bolşevikler idiler, başka bir şey değillerdi. RSDİP değildi onlar. Gerçek siyasal yaşamda Bolşevikler’diler ve ne yaptılarsa Bolşevikler olarak yaptılar. Onlar Moskova ayaklanmasını Bolşevikler olarak düzenlediler, yenilgi dönemini Bolşevikler olarak kucakladılar, savaşta Bolşevikler olarak farklı tavır aldılar. Partinin Bolşevik kanadıydılar ve bütün bir tarihi bu kimlikle yaşadılar. 1919’a kadar da Bolşevikler olarak kaldılar. Rusya köylüleri bile; Bolşevikler iyiydiler, zira bize toprak verdiler, ama komünistler kötü, zira bizden fazla ürünün mecburi teslimini istiyorlar, diyebildiler. Bu, Bolşeviklerin gerçek kimliklerini bu isim altında bulduklarını gösteriyor. Onları RSDİP denilen parçalı gövdeden ayıran bu zaten. Devrimcilik kendisini zaten Bolşevik form içerisinde ve ismi altında buluyor. Ve Bolşevizm bir tarih ve siyasi kimlik haline geldiği için, Rosa Luxemburg gibi bir Alman komünisti kalkıp, “gelecek bu anlamda Bolşevizme aittir” diyebildiğine göre, demek ki bu çok bambaşka bir şeydir.

EKİM henüz böyle bir tarihi yaşamadı. Bu anlamda EKİM, geniş işçi ve emekçi kitleler bir yana, solun genel ilerici potansiyeli sözkonusu olduğunda bile hala bir darlığı akla getiriyor. Bir ayrı grubu akla getiriyor. Partili kimlik daha kapsamlı, daha kucaklayıcı bir safha olabilmeli. Biz bunun avantajından yararlanabilmeliyiz. O dönem geride kaldı diyebilmeliyiz. Biz ancak o dönemin geride kaldığını kendi tarihsel pratiğimizle gösterebildiğimiz zaman, o çıkış bizi buraya getirmiştir di(102)yebileceğiz ya da kitleler oradan giderek bizim geçmişimizi de sahipleneceklerdir. Ekimciler vurgusu bu açıdan bir anlam kazanabilecektir.

Bu arayışlar esas olarak fonetik kaygıdan çıktı. Bu kaygıyı ben de duydum bir süre. Ama böyle bir kaygı nereye kadar duyulabilir? Ancak temenni edilebilir, arzu edilebilinir, olsaydı iyi olurdu denilebilir. Ama biz devrimci bir parti kuruyoruz. İçerikten giderek biçimi belirleyeceğiz. Biçimden giderek içerik yaratamayız. Daha vurucu, kısaltılmış bir isme sahip olmak istenirdi, ama biz bunu zorlayamayız. İşin bilimsel içeriğine ve gereklerine uygun davranmak zorundayız.

İşçi kimliğiyle ilgili olarak da ek bir şeyler söylemek istiyorum. Kuşkusuz komünist parti işçi sınıfının partisidir. Komünizmin bilimsel içeriği sınıfın teorik-ideolojik dışa vurumunu anlatır, onun teorik ifadesidir, onun nihai hedefini anlatır. Bunlar doğru. Ama biz yine de bu kuruluş döneminde, içinden geçtiğimiz tarihsel evrede, işçi vurgusunu tercih etmeliyiz. Neden?

İlkin, ön tartışmada gerekçelendirdiğim nedenlerden dolayı. İkinci olarak ise, bu ülkede komünizmin sınıf hareketiyle tarihsel olarak birleşemediğini, onun ileri kesimiyle çok fazla özdeşleşemediğini unutmamak durumundayız. Bu hala da yaşanması gereken bir tarihsel süreç. Biz komünizmle işçi sınıfının birbirinden kopmaz iki kavram olduğunu, iki gerçeklik olduğunu, isim üzerinden de ve hiç değilse bir dönem için sınıfa propaganda etme avantajını kullanabilmeliyiz. Popülizm noktasında duyduğumuz kaygıyı, yani solun bulanmış bilinci üzerinden duyduğumuz kaygıyı, işçilerin oluşmamış bilinci üzerinden de duymalıyız. Ve işçi kavramını bu açıdan da hiç değilse bir dönem bilinçli bir tutumla tercih etmeliyiz. İlerde bu işçi kavramı gereksiz hale gelebilir de, bu isim oturduğu, artık tarihi bir sürece mal olduğu için kalabilir de. Bu geleceğin bir sorunudur.(103)

Sorun ulusal hareketin basıncı değil

Tuna: Türkiye ön eki ile ilgili argümanlara ilişkin bir şeyler söylemek istiyorum. Tartışma bizim için öncelikle politik anlamıyla bir değer taşıyor. Türkiye ön ekini koyup koymamak politik bir tercih. Türkiye ön ekini gerekçelendiren yoldaşlar, buna karşı çıkılmasında, DHKP-C ile MLKP’nin kullandığı türden yaklaşımlar gördüler.

Böyle bir eleştirinin çok gerçekçi olmadığı aslında tutanaklarda var. Türkiye ön ekinin konulmaması önerisi, bizim siyasi planda Kürt ulusal hareketi ile işbirliğimizi zedeleyeceği düşüncesiyle getirilen bir öneri değil. Parti olarak Türkiye’de bir siyasi iddia ortaya koyuyoruz ve ulusal hareketin geldiği bugünkü noktada Türkiye devrimci hareketi içinde onu en net biçimde eleştiren bir hareketiz.

Buna rağmen neden Türkiye ön ekine karşı çıkılıyor? Çünkü tartışılan nokta, Kürt işçileri ve emekçileri tarafından bunun nasıl algılanacağıdır. Sorun bizim ulusal hareketle ilişkilerimizin bozulup bozulmayacağı değil, Kürt işçilerini etkilemeye çalışan bir parti olarak onlara gittiğimizde, şiarlarımız ulaştığında, ismimiz duyulduğunda, onların bunları nasıl karşılayacağıdır. Görebildiğim kadarıyla, Türkiye’yi gerekçelendiren konuşmalarda buna bir cevap yok.

İsim üzerinde yapılan bir tartışmanın sınırlılığı açık. Partinin ismindeki komünist terimi kitleler tarafından nasıl karşılanacaktır ya da işçi vurgusuna proleter olmayan emekçi kesimler ne diyeceklerdir diye sorulabilir. Kuşkusuz ki biz komünist ve işçi terimlerini kullanmaktan kaçınamayız. Buna rağmen ben yine de sorunun önemli olduğunu, parti isminin ulaştığımız Kürt emekçileri tarafından nasıl algılanacağı noktasında önem taşıdığını düşünüyorum. Ulusal sorun üzerine yapılan tartışmalarda, bunun bir iç bölüm olarak programda yeralması gerektiğini tartıştık. Bu, bu sorunun Türkiye devrimi açısından taşıdığı özel(104)önemden geliyor. Bence meseleye biraz buradan bakılmalı.

Öte yandan mesele yarın Komünist İşçi Partisi’nin dışarda nasıl anılacağı ise, güçlenen bir parti ön eki olsa da olmasa da tanınır. Sandinistler dediğimizde, bu ülkede ortalama bir devrimci onun liderinin adını bile biliyor, değil ki kendi ülkesini, siyasal coğrafyasını... Dolayısıyla bu bir problem değil. Bence siyasal coğrafya tanımlanmadan da parti adı belirlenebilir. Benim geçen tartışmadaki önerim Komünist İşçi Partisi idi. Ama bir siyasal coğrafya üzerinden tanımlanacaksa, bu bilimsel terim Türkiye’dir.