Kurs ishi tdtu 108-19 (KB) guruh talabasi

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

23 
2.3.Xususiylashtirilgan korxonalarni qo’llab-quvvatlash iqtisodiy 
taraqqiyotimizni muhim omili 
Xususiylashtirilgan korxonalarda turli xildagi tadbirkorlik yo’nalishlari 
faoliyat yuritmoqda. Xususiylashtirilgan korxonalarni qo’llab-quvvatlash 
tadbirkorlikka ko’maklashish demakdir. Aslini olganda, tadbirkorlik jamiyatdagi 
ijtimoiy va iqtisodiy muammolari bartaraf etishda hamda jamiyatni har tomonlama 
rivojlantirishda muhim ro’l o’ynaydi. Chunki ishlab chiqarish va xizmat ko’rsatish, 
yangi ish o’rinlarini yaratib, aholi bandligini ta’minlash hamda ishliksiz darajasini 
pasaytirishda umumiy hisobning yarmi kichik biznes va xususiy tadbirkorlikka 
to’g’ri kelmoqda. Xususiylashtirilgan korxonalarni qo’llab-quvvatlash orqali aholi 
turmush tarzini yaxshilash, hayot darajasi va farovonligini oshirishga erishiladi. 
Tadbirkor yanada rivojlanish natijasida mulkdorga aylanadi. Bu esa jamiyatdagi 
yangicha fikrlaydigan, harakat qiladigan yangi avlod – tadbirkorlar, mulkdorlar 
tabaqasining shakllanishiga olib keladi. Bunday shaxslar davlatning ijtimoiy 
tayanchi va iqtisodiy taraqqiyot manbai hisoblanadi. 
Xususiy tadbirkorlik sub’yektlari, fermer xo’jaliklari davlat buyurmasini 
bajarishda ham ishtirok etadilar. Ma’lumki o’zbekiston davlat buyurtmasi bo’yicha 
paxta va g’alla yetishtirishda fermer xo’jaliklari yetakchilik qiladilar.
18
Bundan 
tashqari, kichik va o’rta korxonalar yirik korxonalarning ayrim buyurtmasini ham 
bajarib, ularni to’ldiradilar.
19
Tadbirkorlik faqagina mulkdorga daromad keltiribgina qolmay balki, 
davlatning salmoqli daromad manbai hisoblanadi. Davlatga tushadigan tushumning 
asosiy qismi xususiy sektorga tegishlidir. 
Mamlakatimizda davlat mulkini sotishdan umumiy tushumlar haqida 
yuqorida aytib o’tgandik. Endi uni hududlar kesimida anday taqsimlangani, ya’ni 
yurtimiz iqtisodiyotida qaysi viloyatlar yetakchilik qilayotgani haqida axborot 
bermoqchimiz.
2017-yilda hududlar kesimida davlat mulkini sotishdan tushunlarning asosiy 
qismi Toshkent shahriga (barcha tushumlarning 49,5%), Namangan (13,5%), 
Toshkent (12,5%), Farg’ona (4,8%), Qashqadaryo (3,6%), Buxoro (3,5%), 
Qoraqalpog’iston Respublikasi (2,9%), Andijon (2,2%), Samarqand (1,8%), 
Surxondaryo (1,8%), Xorazm (1,5%), Jizzax (1,5%), Sirdaryo (0,8%), Navoiy 
(0,5%) viloyatlariga to’g’ri keladi. 
2018-yilda hududlar kesimida davlat mulkini sotishdan tushunlarning asosiy 
qismi Toshkent shahriga (barcha tushumlarning 58,6%), Namangan (5,2%), 
Toshkent (7,2%), Farg’ona (4,6%), Qashqadaryo (2,4%), Buxoro (4,1%), 
Qoraqalpog’iston Respublikasi (2,6%), Andijon (2,5%), Samarqand (4,2%), 
Surxondaryo (1,7%), Xorazm (2,6%), Jizzax (2,4%), Sirdaryo (1,0%), Navoiy 
(0,9%) viloyatlariga to’g’ri keladi. 
18
Ivanov P.I., Zufarova M.E. Umumiy psixologiya, O’zbekiston faylasuflari milliy jamiyati T.: 2015. B. 32-34. 
19
Qosimova M.S., Xodiyev B.Yu., Samadov A.N., Muhitdinova U.S. Kichik biznesni boshqarish. O’quv qo’llanma. 
T.: O’qituvchi. 2003. - B. 80-82. 

---

24 
2.3-rasmdan so’ngi 3 yillikdagi hududlar kesimida xususiylashtirishdan 
tushumlarni o’sish tendensiyalarini ko’rishimiz mumkin.
0
10
20
30
40
50
60
70
Toshkent sh.
Andijon
Buxoro
Jizzax 
Qashqadaryo
Navoiy
Namangan
Samarqand
Surxondaryo
Sirdaryo
Toshkent
Farg'ona
Xorazm
Qoraqalpog'iston Respublikasi
2019
2018
2017