Mała encyklopedia kultury antycznej

cyrk zob. circus.

Cyropedia (gr. Kyru pajde/a) czyli: Wycho­wanie Cyrusa, dzieło pedagogiczne Ksenofonta, poświęcone młodości króla perskiego Cyrusa Starszego, w którym autor widział idealnego monarchę, polityka, dyplomatę i stratega.

Cyrrhestice zob. Kyrrhestike.

Cyrus (gr. Kyros, staroperskie Kurusz, hebr. Koresz, tj. słońce) 1. C. Starszy albo Wielki.' Relacje Herodota i Ktezjasza odnoszące się do pochodzenia i młodości C. są niezgodne ze sobą. Wg Herodota C. był synem Persa Kam-•byzesa i Mandany, córki Astyagesa, króla Medów. Wg Ktezjasza, Astyagesa nie łączyły z C. żadne związki krwi. Pewne jest, że C. jako władca Persji podbił Medię i inne kraje Azji sąsiadujące .z Persją. W r. 546 p.n.e. obalił mo­narchię lidyjską, a jej króla Krezusa wziął do niewoli. Miasta greckie w Azji Mn. zdobył jego wódz Harpagos. W r. 538 C. podbił imperium asyryjskie i zajął Babilon, po czym przekro­czył rzekę Arakses, lecz w bitwie z Massagetami poniósł klęskę. Umarł w r. 529, prawdopodobnie na polu bitwy. 2. Cyrus Młodszy, syn Dariusza Notosa i Parysatis, mianowany przez ojca w r. 407 p.n.e. dowódcą wybrzeży małoazja-tyckich i satrapą Lidii, Frygii i Kappadocji, wspierał Lacedemończyków z Lizandrem na czele w ich walce z Ateńczykami. Po śmierci ojca w r. 404 uknuł spisek przeciw starszemu bratu Artakserksesowi Mnemonowi, o czym doniósł królowi Tissafernes. Król skazał C. na śmierć, lecz na prośbę matki darował bratu życie i odesłał go do satrapii. C. zebrał armię, zło­żoną z Persów i najemnych Greków, wyruszył w r. 401 z Sardes, przekroczył Eufrat pod Tapsa-

kos i pod Kunaksą stoczył z armią ta-ólewską bitwę, w której zginął. Wypadki te opisał Kseno-font w dziele Anabasis. 3. architekt rzymski budowniczy wilii Cycerona i jego przyjaciel, zmarł w r. 57 p.n.e.

cystofor (łac. cistophorus, gr. kistofóros, od ktste skrzynka, koszyk i ferO niosę) moneta o wartości 4 drachm, na której przedstawiona była cista mystica z wypełzającym z niej wężem. Monety te biły od II w. p.n.e. miasta greckie Azji Mn.

Cythera zob. Kytera.

Czepiel (Czepel) Mikołaj z Poznania (zmarł w r. 1518) humanista, magister artium (sztuk wyzwolonych), doktor teologii, uczeń wybitnych humanistów włoskich: Jana Argyropulosa, Pom-poniusa Laetusa, jeden z pierwszych grecystów w Polsce. Miłośnik książek; ogromny zbiór ofiarował bibliotece Collegium Maius w Kra­kowie.

ezerwonofigurowy styl termin określający ma­lowidła na wazach, w których czerwona (a raczej barwy wypalonej gliny) sylweta postaci lub przedstawianego przedmiotu występuje na czar­nym tle pokrytego pokostem naczynia. Tech­nika ta została wynaleziona ok. r. 530 p.n.e. w Atenach, prawdopodobnie w warsztacie An-dokidesa. W porównaniu z poprzednią, czarno-figurową techniką dawała ona dużo większe możliwości swobodnego rysunku. Najwspanialej rozwinęła się w Atenach. Po upadku produkcji attyckiej ok. r. 400 p.n.e. znaczną rolę odegrały warsztaty ceramiczne w Taurydzie i w południo­wej Italii, wytwarzające do III w. p.n.e. naczynia dekorowane techniką czerwonofigurową. W okre­sie początkowym naczynia cz. były sygnowane imionami malarzy i garncarzy, ok. r. -500 p.n.e. zwyczaj ten zanika, jednak badania naukowe (Beaziey) zdołały wyodrębnić szereg anonimo­wych indywidualności artystycznych, nazywanych od sceny wyobrażonej lub od nazwiska posia­dacza wazy, wreszcie od nazwy miasta, w któ­rego zbiorach znajduje się dany zabytek. Na podstawie analizy stylu, powiązań z plastyką i występujących na naczyniach imion ulubień­ców ustalono chronologiczny podział ceramiki czerwonofigurowej na okresy: a) stylu suro­wego (530-500), b) stylu późnoarchaicz-nego (500-475), c) stylu swobodnego (475--420), d) stylu bogatego (koniec V w.) oraz e) ceramiki IV w. na: attycką (400-370), tau-

Czuj Grzegorz

171

Ćwikliński Ludwik

rydzką (370-320), południowo-italską (IV w. i pierwsza poł. III w.). Zob. też ceramika, wa­zowe malarstwo.

Czuj Grzegorz zob. Grzegorz z Sambora. ĆwiMiński Ludwik (1853-1942) filolog kla­syczny, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Po­znańskiego, założyciel Polskiego Towarzystwa Filologicznego (r. 1893), założyciel i pierwszy

redaktor organu filologicznego „Eos", autor wielu prac z zakresu literatury greckiej (badania dotyczyły genezy i chronologii dziel Tukidydesa oraz tekstu traktatu Ksenofonta O dochodach). Wydał także szereg prac z zakresu polskiego humanizmu, m.in. zajmował się twórczością Klemensa Janickiego i sporządził pierwsze kry­tyczne wydanie utworów tego poety.

D

D. zob. Decimus.

D.D. skrót: domus divina pałac cesarski.

D. N. skrót: dominus noster pan nasz, w zna­czeniu: cesarz.

Dacja (Dacid) kraina w Europie wschodniej, położona na lewym brzegu Dunaju, obejmująca terytoria dzisiejszych Węgier i Rumunii. Zamie­szkiwali ją Dakowie, pasterskie plemię pocho­dzenia trackiego, od I w. p.n.e. groźni wrogowie Rzymu. Hadrian (117-138) uczynił z D. pro­wincję, osadzając tam kolonistów rzymskich. Za rządów Aureliana (270 - 275) Rzymianie byli zmuszeni całkowicie wycofać się z D.

daduchowie (gr. daduchos) najwyższy urząd kapłański w Eleusis; obowiązkiem d. było no­szenie pochodni podczas uroczystości. Pierwo­tnie urząd ten należał do rodów Kalliasa i Hip-ponikosa, później, aż do końca pogaństwa, do rodu Likonidów (zob. Eleuzynie).

Dafnel gaj laurowy i cyprysowy na przed­mieściu Antiochii syryjskiej, ze słynną świątynią Apollina i Artemidy, która spłonęła w r. 362 p.n.e. Z miejscem tym związane było prawo azylu, odbywały się tu zawody i igrzyska, a pię­kno okolicy sprawiło, iż chętnie tu przebywali królowie z dynastii Seleukidów, a potem Rzy­mianie, począwszy od Pompejusza.

Dafne² mit. córka boga rzeki Penejos i Gai, nimfa, w której zakochał się Apollo; uciekając przed nim, została przez swą matkę zamieniona w drzewo laurowe. Apollo uwieńczył się gałąz­kami tego drzewa i odtąd laur stał się jego atrybutem.

Dafneforie (gr. Dafneforia) święto beockie obchodzone co 8 lat w Tebach ku czci Apollina Ismeniosa. Piękny chłopiec (którego oboje ro­dzice jeszcze żyli) niósł w uroczystej procesji do świątyni boga gałązkę drzewa oliwnego

ozdobioną laurem, kwiatami i barwnymi wstąż­kami; na jej szczycie była zatknięta miedziana kula, od niej zaś zwisały inne, mniejsze kule. Za chłopcem postępował kapłan we wspaniałym stroju i w złotym wieńcu na rozpuszczonych włosach, poruszając laską. Podczas procesji chór dziewcząt śpiewał hymny. Kule wyobrażały słoń­ce, księżyc i gwiazdy, wstążki—dni roku.

Dafneforos (gr. dosł. niosący laur), 1. przy­domek Apollina, w którego kulcie laur miał wielkie znaczenie. 2. chłopiec odgrywający głó­wną rolę w procesji w czasie uroczystości tebańskich Dafneforiów (zob.).

Dafnis 1. mit. pasterz sycylijski, syn Hermesa i jednej z nimf, urodzony pod krzewem lauro­wym (stąd jego imię). Muzy nauczyły go poezji, a Pan muzyki. D. pasł swoje stada u stóp Etny i polował na zwierzynę, a w czasie odpoczynku grał na syryndze i tworzył pieśni pasterskie— bukoliki. Poślubił nimfę imieniem Like; mał­żonkowie prosili bogów, aby to z nich, które pierwsze złamie wiarę, straciło wzrok. D. zako­chał się w innej nimfie i oślepł. Wówczas ojciec jego, Hermes, zabrał go do nieba, a w miejscu, gdzie się to stało, wytrysło źródło nazwane jego imieniem. Sycylijczycy co rok składali tu ofiary. 2. mit. centaur zabity przez Heraklesa w domu Folosa. 3. D. z Miletu, architekt grecki. Pliniusz wspomina D. i Pajoniosa jako budowniczych Didymajonu w Milecie. Okres, w którym żyli i działali, bliżej nie ustalony.

Dahowie (gr. Daaj, łac. Dahae) lud pocho­dzenia scytyjskiego, mieszkający na południo­wym zboczu Kaukazu, na terytorium dzisiejszego Dagestanu.

Dajdala¹ (łac. Daedald) warowna forteca w Karii.

Dajdala² święto ku czci Zeusa i Hery obcho-

Dajdalos

173

daktyliczny heksametr

dzone w Platejach, połączone z procesjami i przedstawieniem scen z uroczystości weselnych tych bogów.

Dajdalos zob. Dedal.

Dajmachos z Platei historyk grecki (III w. p.n.e.), autor dzieła o Indiach ot. Indika, zacho­wanego we fragmentach.

daktyl (gr. ddktyhs, łac. dactylus) stopa wier­szowa czteromorowa o schemacie -t^-i^-i. Dwie krótkie mogą być ściągnięte w jedną długą, a więc d. może być zastąpiony przez spondej -^Ł —. Najbardziej zasadnicze wiersze daktyliczne są następujące: heksametr, pentametr, tetra-podia akalektyczna i katalektyczna oraz trypodia katalektyczna, czyli hemiepes (zob. wymienione wiersze). Od tych wierszy daktylicznych różnią się budową d. eolskie, zwane również lesbij-skimi, występujące głównie u Safony i Alkajosa. Odznaczają się swobodną dwusylabową bazą (trochej, spondej, jamb lub pyrrich) oraz dakty-licznym zakończeniem wiersza. Ostatnia zgłoska jest pod względem Uoczasu obojętna, więc na końcu wiersza może być również kretyk •^L ^ o. Ustępstwo d. przez spondeje jest niedopusz­czalne, gdyż wiersz musi mieć zawsze jednakową liczbę zgłosek. Najważniejszym wierszem eolskim tego typu jest tzw. czternastozgloskowiec saficki o schemacie isciO -^•'-"^'-^•^'-'-^^-"~' -f-^i v. Były w użyciu krótsze i dłuższe wiersze w ten sposób budowane. D. o podobnej budowie uży­wali Stesichoros i łbykos; sporadycznie wystę­pują one również w późniejszej liryce chóralnej i w dramacie.

daktyliczna tetrapodia wiersz składający się z czterech stóp daktylicznych, mogący występo­wać w formie akatalektycznej i katalektycznej. D. t. akatalektyczna (l. '3'^' —c⁷^' — '^3 .lcto) była w poezji greckiej często używanym wier­szem lirycznym. U Archilocha i Horacego jest składową częścią wiersza archilochijskiego (zob.). Czwarta stopa jest u Horacego zawsze czystym daktylem, u poetów greckich spondeje mogą występować na wszystkich miejscach. W poezji rzymskiej d. t. akatalektyczna występuje również u Enniusza i Seneki. D. t. katalektyczna in di-syllabimi o schemacie -^L cto t w -ł- w -ł o, zwana metrum Archilocheum, odpowiada budo­wą czterem ostatnim stopom heksametru dak-tylicznego, U Archilocha i Horacego wiersz ten występuje w dystychu w połączeniu z heksa-metrem daktylicznym. D. t. katalektyczna in syllabam o schemacie -^Ł- ^o -^ w -t- w -£•,

zwana, podobnie jak tetrapodia akatalektyczna, metrum Aicmanicum, występuje w strofach grec­kiej liryki chóralnej i dramatu.

daktyliczna trypodia katalektyczna wiersz o schemacie: —oo.Lc70_ zwany również hemiepes. Jako wiersz samodzielny występuje u Archilocha i Horacego w funkcji epodu po wierszu dłuższym. W tragedii spotyka się w dłuż­szych szeregach. Dwie d. t. k. tworzą pentametr daktyliczny. Poza tym d. t. k. jest częścią skła­dową wierszy złożonych, jak elegijambus, jamb-elegus i daktyloepitryty.

daktyliczny heksametr wiersz składający się z sześciu stóp daktylicznych, z których ostatnia jest katalektyczna -^Ł^¹. Każda stopa daktyli­czna może być zastąpiona przez spondej, w pią­tej stopie jednak spondej zdarza się rzadko i wtedy wiersz nazywa się versus spondiacus. Najważniejsze cezury są następujące: a) cezura męska po 5 półstopie—penthemimeres J-w — o^ _L | w L- crc? _ w -L o : b) cezura żeńska po trzecim trocheju — caesura trochaica, kata ton triton trochajon: -s-w-t-w-f.^ \ | ^ •ł cto -ł. wy -t. o. Rzadko występuje cezu­ra po 7 półstopie — hefthemimeres, która wy­stępuje zwykle w połączeniu z cezurą poboczną po 3 półstopie — trithemimeres albo po 2 tro­cheju : ~^~ ^—"^ -^- j ^~/\-/ -^f- ^'^J •£- \ ^^/ -^- \^\^ -Ł- ^7

albo -^L c^? -t-\J \ \j i- w -t- \ w -ł- o'o -^ o. Około 60% wierszy Homera ma po 4. stopie dierezę tzw. bukoliczną (zob. diereza), występu­jącą przeważnie dodatkowo obok cezury pen­themimeres lub cezury po trzecim trocheju. Unika się cezury po 4. trocheju, która wystę­puje przeciętnie tylko raz na 1000 wierszy. Dla pomieszczenia w heksametrze greckim wyrazów, których użycie w ich normalnej postaci było niemożliwe lub niewygodne (najczęściej z po­wodu nagromadzenia kolejnych krótkich zgło­sek), stosowano wzdłużenie metryczne jednej ze zgłosek krótkich, epickie rozciągnięcie lub, prze­ciwnie, skrócenie metryczne. W heksametrach Kallimacha, poety epoki aleksandryjskiej, stwier­dzono szereg ściśle przestrzeganych praw, któ­rych nie znał heksametr Homera i które podyk­tował Kallimachowi jego własny smak artysty­czny. Nowe jeszcze ograniczenia dodał do nich w V w. n.e. Nonnos. Heksametr grecki jest miarą eposu, poezji bukolicznej i niektórych rodzajów poezji religijnej (nomos, hymny), a w połączeniu z pentametrem miarą elegii i epigramu. Heksametr łaciński posiada pe

daktyliczny pentametr

174

Damaszek

wne własne cechy. Zasadniczą rolę odgrywają w nim cezury męskie, podrzędne znaczenie mają cezury żeńskie, trocheiczne, a także diereza bu-koliczna (używana częściej w Bukolikach Wer­gilego). Heksametr łaciński był miarą eposu, bukolik i satyry, występował również w liryce, a w połączeniu z pentametrem w elegii i epigra­mie. Między heksametrami poszczególnych ga­tunków literackich widoczne są dużć różnice w użyciu cezur, elizji, wyrazów jednozgłosko-wych na końcu wiersza oraz wierszy spondei-cznych. Najstaranniejszy w budowie jest hek-sametr liryczny, najwięcej zaś dowolności posiada heksametr satyry.

daktyliczny pentametr wiersz o schemacie:

_1 w _L w _ | 1. w 1. cto l.. Nazwa jego nie jest właściwa, gdyż składa się on z dwu daktylicznych trypodii katalektycznych, oddzie­lonych od siebie zawsze obowiązującą diereza. W pierwszym członie pentametru dopuszczalne jest zastępstwo daktyli przez spondeje, nato­miast człon drugi jest zawsze czysto daktyliczny. Tak przed diereza, jak i na końcu wiersza unika się wyrazów jednozgłoskowych, natomiast ulu­bionym zakończeniem pentametru, zwłaszcza od czasów Owidiusza, jest wyraz jambiczny. Penta­metr występuje zwykle w połączeniu z heksa-metrem, tworząc dystych elegijny, który jest miarą elegii i epigramu; w użyciu stychicznym, w oderwaniu od heksametru, występuje tylko sporadycznie.

daktyliczny tetrametr zob. daktyliczna tetra-podia.

daktyloepitryty liryczne wiersze złożone, wy­stępujące głównie w greckiej liryce chóralnej, przede wszystkim u Pindara i Bakchylidesa, używane również w dramacie greckim. Najczęś­ciej interpretuje się je jako połączenie elementów daktylicznych. i trocheicznych. Zasadniczymi czę­ściami składowymi są: daktyliczna trypodia w formie. katalektycznej -^Ł- '-"^ -^c- '-"^ -' i akatelektycznej -^ <^ ^ -^ ^i^i-t — oraz epitryt równy metrum trocheicznemu z końcową zgłoską długą, w formie pełnej -^{L \}-' -^t- — lub skróconej na kretyk •^Ł'-'-^e•. Tak daktyliczna trypodia, jak i epitryt mogą być poprzedzone przez sylabę anceps, która przeważnie jest zgłoską długą. Zamiast epitrytu może występować czasem cho-rijamb _'^^_, metrum jambiczne o-^-^. lub czyste metrum trocheiczne ^-\J-t-\-i. Po­szczególne człony wiersza rzadko są oddzielone diereza. D. nie zawsze mają przejrzystą budowę,

dlatego istnieją różne interpretacje tych wierszy:

np. przedstawia się je jako połączenie elemen­tów nie tylko daktylicznych i trocheicznych, ale również anapestycznych i jambicznych, albo też jako joniki lub logaedy.

Daktylowie (gr. Daktyla/, łac. Dactyli) mit. frygijskie demony mieszkające w górach Idą, którym przypisywano wynalezienie sposobu ob­róbki żelaza. Nazwę ich wyprowadzano od wy­razu gr. daktylos palec, w związku z ich zręcz­nością jako rzemieślników. Łączono ich z kul­tem bogini Kybele, zwłaszcza z jej kultem w gó­rach Idą na Krecie; wymieniano D. od trzech do dziesięciu.

Dalion 1. (III w. p.n.ę.) geograf, podróżnik, który miał pierwszy zbadać kraje poza Meroe (zob.) i opisał je w dziele o Etiopii. 2. snycerz /gemm z okresu wczesnego cesarstwa. Dzieła jego zna/dują się w muzeach we Florencji i w Ha­dze. Imię D. odczytują niekiedy jako Allion.

Dalmacja (Dalmatid) kraina leżąca wzdłuż wschodniego wybrzeża Morza Adriatyckiego, stanowiąca część Illirii, z głównym miastem Delminium. Mieszkańcy D. zajmowali się rybo­łówstwem, uprawą roli i hodowlą bydła. Od r. 27 n.e. D. stała się prowincją rzymską.

Damagetos poeta grecki, epigramatyk (III w. p.n.e.); w wielu jego epigramach odzywają się echa wojny Związku Achajskiego z Etolskim (r. 220-217 p.n.e.)..

Damasandra zob. Lais 2.

Damascus zob. Damaszek.

Damasias archont ateński, który z chwilą za­kończenia kadencji swego archontatu (w r. 582 p.n.e.) zatrzymał swój urząd na rok następny i dopiero w trzecim roku został go pozbawiony. W wyniku tego zamachu stanu zreformowano kolegium archontów, wprowadzając doń dwu przedstawicieli warstwy rzemieślniczej.

Damasippus 1. zwolennik Mariusza, prześla­dujący członków partii sullańskiej; po zwycię­stwie Sulli został skazany na śmierć. 2. filozof, cynik znany jedynie z satyr Horacego.

Damastes 1. mit. rozbójnik attycki pokonany przez Tezeusza. 2. D. z Sigejon (V w. p.n.e.) logograf, autor dzieła Peri pojeton kaj sofi-ston (O poetach i sofistach) oraz pism geo-graficzno-historycznych, w których wzorował się na Hellaniku i Herodocie. Pisma jego za­ginęły.

Damaszek (gr. Damaskós, łac. Damascus) sta­rożytne miasto w części'Syrii zwanej Celesyrią,

175

Dantyszek Jaa

nad rzeką Chryzorroas, podbite przez Dawida, potem kolejno przez Asyryjczyków, Persów, Aleksandra W. i wreszcie przez Rzymian. Sły­nęło z pięknych ogrodów i drzew owocowych, od czasów Dioklecjana zaś z wyrobu broni.

danmum łac. w prawie prywatnym oznacza:

szkodę, uszczerbek poniesiony na części lub całości majątku. D. było brane pod uwagę głó­wnie jako przedmiot obowiązku odszkodowania lub jako powód powstania obowiązku zabezpie­czenia zapłaty odszkodowania na wypadek po­wstania szkody. Takim zabezpieczeniem była cautio dawni iitfectl (przyrzeczenie zapłaty od­szkodowania za ewentualną szkodę), której mógł się domagać właściciel nieruchomości zagrożonej przez możliwość zawalenia się budowli stojących na. gruncie sąsiednim. Przy odszkodowaniach wynikających z kontraktów rozróżniano d. emer-gens, rzeczywiście poniesioną szkodę, od lucrum cessans, utraconego, a spodziewanego, zysku. Odpowiedzialność za tzw. d. iniura datum (za­winione, bezprawne uszkodzenie cudzej rzeczy) uregulowane było przez lex Aąmlia. Wg tej ustawy, uszkodzenie musiało nastąpić przez bez­pośrednie fizyczne oddziaływanie na substancję rzeczy — d. corpore corpori datum — przez urere, frangere, rumpere. Pretor udzielał jednakże skar­gi również w wypadku uszkodzenia rzeczy przez pośrednie działanie a także w wypadku takiego pozbawienia rzeczy, które było równoznaczne z jej zniszczeniem.

Damofilos 1. malarz i twórca rzeźb terakoto­wych współpracujący, wg Pliniusza, z Gorgasosem w Rzymie przy dekoracji świątyni Cerery (założonej w r. 493 p.n.e.) w pobliżu Circus Maximus. 2. bogaty właściciel ziemski na Sy­cylii, którego okrucieństwo w stosunku do nie­wolników wywołało ich bunt (r. 140 p.n.e.);

powstanie rozszerzyło się na cały kraj.

Damofon z Messany rzeźbiarz grecki znany jedynie z przekazów literackich, któremu Elej-czycy powierzyli konserwację posągu Zeusa Olimpijskiego; twórca szeregu posągów kulto­wych dla swego miasta rodzinnego, jak: Matki Bogów, Artemidy Lafria, grupy Asklepiosa z sy­nami, Apollina i in. W archaicznej technice akrolitycznej D. wykonał posąg Afrodyty. Dzia­łalność D. przypadała prawdopodobnie na pier­wszą poł. II w. p.n.e.

Damokles dworzanin tyrana Syrakuz Dionizjosa Starszego (405-367 p.n.e.). Wg znanej anegdoty, gdy pewnego dnia wychwalał szczęście

tyrana, Dionizjos kazał mu zająć swe miejsce i wydał dla niego wspaniałą ucztę, w czasie której D. ujrzał nad swoją głową ostry miecz zwisający z sufitu, zawieszony na cienkim wło­sie—symbol niepewności i niebezpieczeństw grożących stale człowiekowi potężnemu i bo­gatemu.

Damokrates (Servi!ius Danwcrates) wyzwole­niec Marka Serwiliusza, lekarz z czasów Nerona i Wespazjana; spisywał recepty lekarskie w try-metrach jambicznych.

Damon muzyk i sofista ateński, przyjaciel i może nauczyciel Sokratesa i Peryklesa.

Damon i Fintias filozofowie pitagorejscy z Syrakuz za czasów Dionizjosa Młodszego, sławni z łączącej ich przyjaźni.

Danae zob. Akrisios.

Danaidy mit. 50 córek króla Argos, Danaosa, które zostały przemocą, wbrew woli ojca, wydane za swych braci stryjecznych, synów króla Egiptu, Ajgyptosa. Na rozkaz ojca wszystkie z wyjątkiem Hypermestry, która oszczędziła swego męża Lin-keusa, zabiły swych mężów w noc poślubną. Za karę zostały wtrącone do Tartaru, gdzie bez przerwy musiały napełniać wodą beczki bez dna.

Danaos mit. król Argos, brat króla Egiptu, Ajgyptosa, który go pozbawił tronu i wypędził z ojczyzny; osiadł w Grecji i został królem Argos. Zob. Danaidy, Gelanor.

Danaowie (gr. Danaój, łac. Danat) mieszkańcy Argos, wywodzący się od jego założyciela, Da­naosa; nazwa ta oznaczała szczególnie Greków walczących pod Troją. U poetów rzymskich obejmuje wszystkich Greków, podobnie jak na­zwa Argni.