Mała encyklopedia kultury antycznej

Macro zob. Naevil 3.

Macrobius zob. Makrobiusz.

Macrones zob. Makronowie.

Macstrna (Mastamd) imię króla etruskiego identyfikowanego przez cesarza Klaudiusza z Ser-wiuszem Tulliuszem.

Mactorium zob. Maktorion.

Madaura (albo Medaura) miasto w pólnocno-

-wschodniej Numidii, w Afryce, kolonia rzym­ska; ojczyzna Apulejusza, miejsce studiów św. Augustyna.

Maduatenowie (łac. Maduateni) lud w północ­nej Tracji.

Madyda Władysław (1916 - 1970) profesor Uni­wersytetu Jagiellońskiego, hellenista. Zajmował się historią literatury greckiej, a zwłaszcza sta­rożytną estetyką i stylistyką. Prace z tej dzie­dziny poświęcił m. in. Maksymusowi z Tyru, Hermogenesowej nauce o stylu, traktatowi Pseudo-Longinosa O wzniosłości, a także zjawiskom stylistyki antycznej (Starożytne teorie metafory i ich aktualność. 1950); opracował obszerny wstęp do własnego przekładu Trzech stylistyk greckich (1953). Obok tego szereg prac poświę­cał teatrologii starożytnej. Na uwagę zasługuje podręcznik obejmujący w zwięzły sposób dzieje teatru antycznego i główne problemy starożytnej dramaturgii Teatr starożytny Grecji i Rzymu (1953). Przełożył dialogi Lukiana (1957, 1966), Wyprawę Cyrusa Ksenofonta (1955) oraz część dzieła historycznego Kasjusza Diona Kokcejana (t. I, 1967). Odrębną dziedzinę badań M. sta­nowi polski humanizm (Długosz, Jakub Górski) oraz recepcja literatur antycznych (Motywy an­tyczne w poezji Leopolda Staffa. 1962).

Madytos miasto na Chersonezie Trackim, na południo-zachód od Sestos, naprzeciw Abydos. Tu miał się znajdować grób Hekaby.

Maeander zob. Meander.

Maecenas zob. Ciinii.

• Maedi zob. Medowie l.

Maelius 1. Marcus Spurius M., bogaty rycerz. pochodzenia plebejskiego; w czasie głodu w Rzy­mie w r. 440 p.n.e. własnymi funduszami dopo­magał w dowozie zboża, przez co zdobył względy plebsu. To z kolei wywołało niechęć i obawy wśród patrycjuszy; oskarżono go, że usiłował wywołać rozruchy i zdobyć władzę królewską. Mimo wezwania nie stawił się na sąd dyktatora Cincinnata. Został zabity przez Serwiliusza Ahalę w r. 439 p.n.e. Majątek jego skonfiskowano. 2. Spurius M., trybun w r. 436 p.n.e., stronnik poprzedniego; usiłował przeprowadzić konfis­katę dóbr Serwiliusza Ahali. 3. Quintus M., brał udział w wojnie z Samnitami (r. 321 p.n.e.);

był jednym z tych, którzy podpisali słynny układ po klęsce w Wąwozie Kaudyńskim (zob. Cau-diuni).

Maenaca zob. Majnake. Maenades zob. menady. Maeoalus mons zob. Majnalos 1. Maenia colunma kolumna wzniesiona ku czd C. Maeniusa, pogromcy Latynów w r. 3.38 p.n.e. Tu tresyiri capitales sądził" złoczyńców i dłuż­ników, stąd powiedzenie ad columnam Maeniam reus — oskarżony o zbrodnię pospolitą.

maemana balkony, nazwa pochodzi od imie­nia C. Maeniusa, cenzora z r. 318 p.n.e., z któ­rym tradycja niesłusznie wiązała wprowadzenie balkonów do budownictwa. W rzeczywistości były znane już w budownictwie starożytnego Wschodu i Grecji, o czym świadczą przekazy literackie. Najlepiej zachowane w mieszkalnej architekturze rzymskiej, zwłaszcza w Ostii. Licz­ne przedstawienia w malarstwie pompejańskim. Tą samą nazwą określano tarasy z balustradami nad Tabernae Yeteres w Rzymie i innymi porty­kami, jak również trzy horyzontalne kondyg­nacje siedzeń w amfiteatrze.

Maenii Maeniusze, rzymski ród plebejski. 1. Caius Maenius, trybun ludowy w r. 483 p.n.e. Starał się bezskutecznie, aby konsulowie dokonali podziału ager publicus, nim przeprowadzą pobór do wojska. 2. Marcus M., trybun ludowy w r. 410 p.n.e., również bezskutecznie walczący o tę samą sprawę. 3. Publius M., trybun konsularny w r. 400 p.n.e. 4. Caius M. Antiaticus, konsul w r. 338 p.n.e., wraz ze swym kolegą 1. Tur­nusem Kamillusem, pokonał Latynów koło Antium. W r. 320 został dyktatorem, w r. 318 — cenzorem. Zbudował przy domach naokoło fo­rum balkony dla widzów, zwane stąd—mae­mana. 5. Titus M., w r. 186 p.n.e. praetor wba-

Maeaius

439

mis. W r. 181 jako trybun wojskowy walczył w Hiszpanii.

Maenius zob. Maenii.

Maeonia zob. Mewia.

Maeotae zob. Meoci.

Maeotis (łac. Maeotis lacus, Maeotica paliw, gr. MajStis lirmie) dziś Morze Azowskie; płytka część Morza Czarnego połączona z nim wąską cieśniną zwaną Bosforem Kimeryjskim (Bosporus Cimmerius). Do wąskiej zatoki. M. wpadała od północo-wschodu rzeka Tanais (dziś Don). Bardzo bogate w ryby, które dla mieszkańców wybrzeży stanowiły główny przedmiot handlu.

Maera zob. Majra.

Maeyius zob. Mewiusz.

Magaba góra w Galacji, na wschód od Ancyry.

Magii Magiusze, zlatynizowana forma imienia oskijskiego, używana przez jeden z najznako­mitszych rodów w Kapui. 1. Dectus Magius z Kapui, przyjaciel Rzymian, w czasie n wojny punickiej przywódca stronnictwa prorzymskiego Po zdobyciu Kapui Hannibal zażądał wydania Af. i odesłał go do Kartaginy.'W drodze okręt uległ rozbiciu u brzegów Cyreny, co pozwoliło M. wydostać się z niewoli. Udał się do Egiptu, gdzie po krótkim czasie zmarł. 2. Minatus M. z Aeclanum, wnuk poprzedniego, pradziad Wellejusza Paterkulusa (zob. Yellen 3). W czasie wojny ze sprzymierzeńcami stanął po stronie Rzymu, za co otrzymał obywatelstwo rzymskie. 3. Lucius M., zwolennik Mariusza, służył w ar­mii, którą dowodził Flawiusz Fimbria w Azji;

przeszedł na stronę Mitrydatesa i usiłował na-wiązyć kontakt między nim i Sertoriuszem;

ponieważ zdradził Mitrydatesa, uzyskał prze­baczenie Rzymian. 4. Numerius M., zwolennik Pompejusza, próbował w r. 49 p.n.e. nawiązać porozumienie pomiędzy Pompejuszem a Ceza­rem. 5. M. Celer Yelleianus, brat Wellejusza Paterkulusa, walczył jako legat Tyberiusza w Dalmacji w r. 9 n.e.

magister (/ac. przełożony, przywódca, nauczy­ciel, opiekun) termin techniczny dla oznaczenia szeregu urzędów dworskich i wojskowych, 1. m. admissionum wysoki urzędnik dworski w okresie późnego cesarstwa, mistrz ceremonii, którego zadaniem było przedstawianie cesarzowi na au­diencji poszczególnych osób i obcych poselstw. 2. m. aerts lub m. rationalis kasjer. 3. m. augu-stalis najstarszy w kolegium kapłańskim Augu-stales (zob. Augustales sodales). 4. m. bibendi (zob. arbiter 3). 5. m. bonorwn inaczej curator

bonorum albo auctwnis urzędnik kierujący sprze­dażą majątku dłużnika na licytacji z przyzwo­lenia pretora. 6. m. coUegii augwum przewodni­czący kolegium augurów. 7. m. epistularum urzędnik pozostający pod rozkazami prefekta gwardii cesarskiej i spisujący cesarskie rozkazy i orędzia; miał do pomocy własnego sekretarza. 8. m. eguitiim dowódca konnicy, wyższy urzędnik nadzwyczajny, zastępca dyktatora, mianowany z grona byłych konsulów lub pretorów. Dowo­dził w bitwie konnicą. Miał prawo do toga praetexta, do sella curulis i do 6 liktorów. Po raz pierwszy urząd ten miał sprawować w r. 501 p.n.e. Spuriusz Kassjusz pod rozkazami dykta­tora Tytusa Larcjusza; pierwszym m. egmtum z rodu plebejskiego był w r. 368 p.n.e. C. Licy-niusz Kalwus. 9. m. libellorum przełożony kan­celarii cesarskiej, mający pod swą władzą kan­celistów, libellenses. 10. m. memoriae wysoki urzędnik, który przedstawiał cesarzowi do awan­su zasłużonych mężów i przechowywał w swym archiwum odpowiednie akty i dekrety. 11. m. morum inaczej censor. 12. m. officiorum ustano­wiony za Konstantyna W. urząd pierwszego mar­szałka nadwornego. 13. m. Saliorum naczelny kapłan w kolegium Saliów. 14. m. scriptwae •et portus przełożony urzędników skarbowych do których wpływały dochody z pastwisk i cel 15. m. vestis lineae lub linteae, m. vestium lintearum pierwszy szatny cesarski, mający nadzór nad bielizną i garderobą cesarską.

magistratus {ac. zarówno urząd publiczny w republice rzymskiej, jak i sam urzędnik:

obywatel obdarzony władzą,, działający w in­teresie publicznym i piastujący swój urząd z wyboru. Ponieważ magistratura uznawana była za honos (godność), wszystkie urzędy były bez­płatne; urzędnik, a także jego świta, otrzymywali jedynie zwrot kosztów utrzymania, reprezentacji i przejazdów. Urzędników rzymskich dzielono na zwyczajnych i nadzwyczajnych. Do zwy­czajnych (m. ordinarif) należeli przede wszyst­kim — po wypędzeniu królów — dwaj konsu­lowi e, piastujący najwyższą władzę wykonaw­czą w państwie; w pierwszych dziesięcioleciach rzeczypospolitej poza konsulami nie było innych urzędników prócz kwestorów (zob. guaestor), którzy pomagali konsulom w administrowaniu skarbem, będąc jednocześnie sędziami śledczymi. W miarę jednak rozrastania się agend państwo­wych tworzono nowe urzędy: pretorów (praetor), którzy w hierarchii magistratury szli zaraz

magistratus

440

Magnezja

za konsulami, oraz edylów kurulnych (aediiis curulis). Dokładnie ustalała tok kariery urzęd­niczej uchwalona w r. 180 p.n.e. lex Vilia; naj­wcześniej można było ubiegać się o najniższy w hierarchii urząd kwestora w 28 roku życia, po .ukończeniu dziesięcioletniej służby wojsko­wej; następnym stopniem w karierze był edylat kurulny. W 40 roku życia można było się ubie­gać o preturę, wreszcie po ukończeniu 43 lat życia prawo pozwalało zostać konsulem. Konsul i pretor były to m. maiores, wyższe urzędy, dwa pozostałe zaś zaliczano do minores. Konsul i pretor mieli imperium tj. pełną władzę, dwa pozostałe urzędy były sine imperia (bez władzy wojskowej), ale cum potestate (z zakresem władzy cywilnej). Wszyscy wymienieni wyżej m. ordinarii mieli prawo do toga praetexta. Do sella curulis miał prawo konsul, pretor i edyl. Od wysokości urzędu zależała liczba towarzyszących urzęd­nikom liktorów; do 12 liktores cum fascibus mieli prawo jedynie konsulowie. Obok urzędów zwyczajnych istniały jeszcze nadzwyczajne (m. extraordinarii): w trudnych chwilach dla państwa wybierano dyktatora (dictator, zwany pier­wotnie magister populi), ten zaś dobierał sobie zastępcę w osobie magister eguitum (zob.). Dyk­tatorowi towarzyszyło 24 liktorów cum fascibus:

miał on oczywiście prawo do toga praetexta^ do czerwonego płaszcza wojskowego (paluda-mentum) i do sella curulis, podobnie jak magister eguitum. Władza jego była większa niż konsu­lów. Ponadto spośród zasłużonych obywateli (pierwotnie spośród najstarszych senatorów) wy­bierano dwu cenzorów (censor, inaczej magister morum), którzy ustalali listy obywateli i czuwali nad ich moralnością. Wszystkie te urzędy były wybieralne i pierwotnie dostępne jedynie dla patrycjuszów. Walcząc o swe prawa, plebejusze doprowadzili do utworzenia nowego urzędu— tribunus plebis, zarezerwowanego jedynie dla ludzi pochodzenia plebejskiego. Trybunów było pierwotnie dwu (czy może czterech), stopniowo podnoszono tę liczbę, aż w r. 457 p.n.e. ustalono liczbę trybunów ludu na dziesięciu. Władza ich była dosyć rozległa: mięli prawo wkraczania w czynności wszystkich urzędników prócz dyk­tatora i cenzorów. Założone przez trybuna veto unieważniało zarządzenie urzędnika, protest zaś trybunów przeciw wnioskowi, który wydawał się szkodliwy dla plebsu, nie pozwalał na przepro­wadzenie głosowania. Oprócz dyktatury wszyst­kie wymienione urzędy były kolegialne, tzn.

sprawowane jednocześnie przez parę lub kilka osób (collegae). Wszystkie ponadto były ogra­niczone w czasie: dyktator mógł sprawować swą władzę przez 6 miesięcy, konsulowie, pretorowie, edylowie, kwestorowie przez rok, cenzorowie przez 18 miesięcy (potem przez 5 lat). Cenzorów i urzędników cum imperia wybierano na condtia centuriata (zob. comitium), trybunów ludu zaś na comifia tributa. Przed objęciem władzy, po dokonaniu wyborów, urzędnicy nazywali się designati; mieli oni szereg specjalnych praw. Po roku urzędowania otrzymywali zwykle zarząd prowincji (proconsules i propraetores). Gdy wszystkie urzędy stały się dostępne dla plebejuszy, zwykle jednego konsula wybierano spo­śród patrycjuszy, drugiego z rodów pochodzenia plebejskiego; podobnie i w wyborach na inne urzędy przestrzegano zasady równości między obu warstwami obywateli. Zob. też nobilitas, plebejusze.

Magna Mater zob. Kybele.

Magnes komediopisarz, przedstawiciel starej komedii attyckiej, zwycięzca na Wielkich Dio-nizjach w r. 472 p.n.e. (może także w la­tach 471 i 470). Zachowane nieliczne fragmenty utworów.

. Magnezja (Magnesia) 1. wschodnia nadmorska część Tesalii, leżąca między Penejosem na pół­nocy a Zatoką Pegazeńską (sinus Pegasaeus) na południu. Południowa część Af. stanowiła pół­wysep zamykający od wschodu i południa Zatokę Pegazeńską. M. należała do Amfiktionii Delfio-kiej. Stanowiła państwo niepodległe do czasów Filipa II Macedońskiego. 2. M. ad Sipylum (dziś Manisa lub Manissa) miasto w północno--zachodniej części Lidii, u stóp pomocnego stoku gór Sipylos, na południowym brzegu rzeki Her-mos. Zostało założone przez Magnezyjczyków z Tesalii. W r. 190 p.n.e. Rzymianie pokonali pod M. Antiocha. W wojnie z Mitrydatesem M. stała po stronie Rzymian. 3. M. ad Mason-arwn (dziś Sókelnekbazar) miasto w południo-wo-zachodniej Lidii, nad rzeką Lethajos, pół­nocnym dopływem Meandra. Okolice Af. sły­nęły z urodzajności (winorośl, figi, ogórki). Miasto zostało założone przez kolonistów z Ma­gnezji w Tesalii. Ok. r. 700 p.n.e. zostało znisz­czone pracz Kimmeryjczyków. Odbudowali je koloniści z Miletu. M. należała do miast odda­nych Temistoklesowi przez Artakserksesa. Rzy­mianie włączyli M. do królestwa pergameńskiego. W Af. znajdowała się słynna świątynia

Magnum Promontorium

441

Majnalos

Artemidy Leukofryene; ruiny tej świątyni zacho­wały się do naszych czasów.

Magnum Promontorium nazwa wielu przyląd­ków, z których jeden (dziś Cabo Espichel w Por­tugalii) znajdował się w odległości 5 mil na południe od ujścia rzeki Tagus; inny leżał w Mau­retanii przy ujściu rzeki Siga.

Magnos 1. Af. z Nisibis w Mezopotamii, lekarz grecki, uczeń sławnego profesora medy­cyny Zenona z Cypru (IV w. n.c.). Zachowało się jego pismo Perl UrSn (De wina). 2. Af. Maxl-mus zob. Maximus l.

Magnus Portus (łac., dosl. Wielki Port) 1. port na północno-zachodnim wybrzeżu Hiszpanii. 2. (dziś port Portsmouth) port w Brytanii, na­przeciwko wyspy Vectis (dziś Wigh). 3. (dziś prawdopodobnie port Oranu, Mars al-Kabir, dpsł. Wielki Port) miasto portowe w Maure­tanii cezarejskiej.

Mago¹ 1. wódz kartagióski, protoplasta ro­du Magonidów; żył w VI w. p.n.e. 2. dowódca wojska kartagińskiego biorącego udział w woj­nie Hiketasa z T^moleonem na Sycylii (ok. r. 342 p.n.e.). Wg opowieści Plutarcha Af. oba­wiając się zdrady ze strony Hiketasa, wycofał wojsko z pola walki, co wywołało wielkie obu­rzenie w Kartaginie; Af., uprzedzając wyrok śmierci, popełnił samobójstwo, jednakże nawet martwego skazano na ukrzyżowanie. 3. dowódca floty kartagińskiej; Rzymianie odrzucili jego pomoc w wojnie z Pyrrusem. 4. syn Hamilkara Barkasa, brat Hannibala, z którym brał udział w wyprawie do Italii. Wspomagał Hannibala w bitwie pod Kalinami w r. 216 p.n.e., dostar­czył wojsk pomocniczych Hazdrubalowi do Hisz­panii. W r. 205 wylądował w Ligurii, zajął Ge­nuę i utworzył posiłkowe oddziały z Liguryj-czyków i Galów. W r. 203 został pokonany w Galii Przedalpejskiej przez Korneliusza Cethegusa i zmarł w drodze powrotnej do Afryki (na morzu) z powodu otrzymanych ran. 5. do­wódca załogi w Nowej Kartaginie, pokonany w r. 209 przez Scypiona Afrykańskiego i wysłany jako jeniec do Rzymu. 6. dowódca konnicy Hannibala, w r. 212 p.n.e. zwabił w zasadzkę prokonsula Grakchusa.

Mago² miasto na wschodnim wybrzeżu wyspy Balearis Minor, nazwane od imienia wodza kartagińskiego, Magona.

Magontia, Magontiacum, Maguntia zob. Mo-gontiacum.

Maharbal jeden z oficerów Hannibala; po

zwycięstwie pod Karmami, radził Hannibalowi natychmiast uderzyć na Rzym, a gdy Hannibal się wahał, powiedział: yinćere scis, ffannibal, yictoria uti nescis (potrafisz zwyciężać, Hannibalu, nie potrafisz ze zwycięstwa korzystać).

Maiesta zob. Maja 2.

Maison Carree w Nimes (starożytne Nemausus w południowej Francji) jedna z najlepiej zacho­wanych poza Italią małych świątyń rzymskich. Zbudowana w r. 16 p.n.e. na grecyzującym pla­nie rzymsko-tuskańskim jako koryncki pseudo-peripteralny heksastylos o doskonałych propor­cjach, z portykiem głębokim na trzy kolumny, stanowi przykład augustowskiego klasycyzmu w architekturze rzymskiej.

Malus łac. miesiąc maj w kalendarzu- rzym­skim poświęcony bogini Mai, której składano ofiary w pierwszym dniu tego miesiąca.

Maja (Mata) mit. 1. najstarsza z Plejad, matka Hennesa. 2. Af. (albo Maiesta) dawna bogini italska czczona w Rzymie, bogini roz­rostu w przyrodzie, matka ziemi, uważana przez niektórych za żonę Wulkana; identyfikowana była z Bona Dea, Ops, Fauną. W dniu l maja kapłan Wulkana (flamen volcanalis) składał Af. ofiarę.

Majandrios 1. tyran Samos. Był sekretarzem Polikratesa, po którego śmierci zdobył władzę. Niektórzy historycy starożytni podejrzewają, że dopuścił się zdrady wobec Polikratesa i przyczy­nił się do jego tragicznej śmierci. Wypędzony przez Persów uciekł do Sparty, gdzie daremnie starał się o pomoc. 2. Af. z Miletu, historyk grecki z m lub II w. p.n.e., autor historii Miletu, Milesiaka. Z dzieła jego zachowały się tylko szczupłe fragmenty.

Majandros zob. Meander.

Majmakterion (gr. MajmakteriSn, od przy-domka Zeusa majmdktes burzliwy, bóg nawałnic i wiatrów) miesiąc w kalendarzu ateńskim (od połowy listopada do potowy grudnia) poświę­cony Zeusowi.

Majnake (Maenaca) miasto w Hispania Baetica, niedaleko Malaki (Muląca), kolonia Mas-salii założona ok. r. 600 p.n.e. dla handlu z Tar-tessos, ok. r. 500 zburzona przez Kartagińczyków. W późniejszych czasach pomyłkowo uwa­żano Af. za Malakę.

Majnalos 1. (Ma/nalon, Moenalus mons) pa­smo górskie w Arkadii, między Megalopolis i Tegeą, znane jako miejsce kultu Pana. Poeci rzymscy używali określenia Maenalius lub Mae

Majenia

442

makronowie

nalis w znaczeniu „arkadyjski". 2. gtówne miasto w górach Af., na wschód od Megalopolis, wspomniane przez Pauzaniasza.

Majonia zob. Meonia.

majorina (łac. pecunia maiorina) moneta mie­dziana, kursująca od czasów cesarza Diokle­cjana (284 - 305) do końca cesarstwa, zwana też follis, równa sestercjusowi

Majotis zob. Maeotis.

Majra (łac. Maera) mit. 1. zob. łkarios. 2. córka Projtosa i Antei, towarzyszka Arte­midy, która ją zabiła za to, że z Zeusem miała syna, Lokrosa. 3. córka Atlasa, małżonka Tegeatesa, heroina arkadyjska. 4. jedna z Nereid.

Makar (Makareus) mit. 1. syn Heliosa; po zamordowaniu najmłodszego brata, Tenagesa, wywędrował z ojczystego Rodos na Lesbos. 2. syn Eola; tragiczne dzieje jego miłości do siostry Kanake byty ulubionym tematem lite­rackim. 3. towarzysz Odyseusza. 4. Lapita, jeden z uczestników słynnego wesela Pejritoosa.

Makareus zob. Makar.

Makaria mit. córka Heraklesa i Dejaniry. Poświęciła życie — jak żądała wyrocznia — by zapewnić Ateńczykom zwycięstwo nad Eurysteuszem (zob.). Wg późniejszej wersji poświęciła życie dla uratowania rodzeństwa przed prześla­dowaniami Eurysteusza.

Makariusz (Makarios), 1. M. Wielki z Egiptu (ok. 300-390 n.e.) zwany Egipcjaninem, grecki pisarz chrześcijański, autor pism ascetycznych, do których należą zachowane Apoftegmaty, Listy do mnichów i Homilie (jakkolwiek ostatnie dzieło w obecnej formie jest nieautentyczne). 2. Af. Magnes, prawdopodobnie biskup Magnezji, apo­logeta chrześcijański z końca IV w.; w piśmie Odpowiedź lub Jednorodzony przeciw Hellenom polemizuje z Porfiriuszem, który występował przeciwko chrześcijanom.

Makedonios 1. poeta grecki prawdopodobnie z III w. p.n.e., autor peanu (wyrytego na ka­mieniu w pobliżu ateńskiego Asklepiejonu) na cześć Apollina i Eskulapa. 2. poeta grecki, konsul z czasów Justyniana (V w. n.e.), epigra-matyk; utwory jego w liczbie 44 wchodzą w zbiór Antologii Palatyńskiej.

Makestos (łac. Macestus, dziś w górnym biegu Simav, w dolnym Susuriu). rzeka w Mizji, do­pływ Rhyndakosu.

Makistos (lub Mdkiston, łac. Macistus, Ma-cistum) 1. miasto w Elidzie, na południowy .zachód od góry Kotylos. 2. góry na Lesbos.

Makistu skopaj wyżyna na Eubei.

Makra dawna nazwa Eubei, w związku z wy­dłużonym kształtem wyspy (gr. makra, dosl. długa).

Makra Komę (gr., dosł. długa wieś) miejsco­wość w Tesalii.

Makrianus zob. Macrianus.

Makrobiusz (Macrobius Theodosius) pisarz ła­ciński pochodzenia nierzymskiego, prawdopo­dobnie greckiego, żyjący około r. 400 n.e. Pozo­stawał \" ścisłych stosunkach z Aureliuszem Symmachusem (synem czy też wnukiem mówcy). Napisał: 1) Saturnaliorum Commorum libri VII (Siedem ksiąg uczt saturnalijskich), jest to (nie­kompletnie zachowana) seria rozpraw z zakresu historii, mitologii, krytyki i innych zagadnień. Dzieło ma formę rozmów między znakomitymi Rzymianami, przeprowadzonych przypuszczal­nie z okazji Saturnaliów w domu Yettiusa Praetextata; 2) Commeńtarius ex Cicerone in som-nium Scipionis (Komentarz do „Snu Seypiona" Cycerona), jest to zachowany i bardzo ceniony w średniowieczu traktat, rozważający zagadnie­nie duszy w świetle neoplatonizmu; 3) De differentiis et societatibus Graeci Latinique verbi (O różnicach i podobieństwach czasowników greckich i łacińskich), rozprawa czysto grama­tyczna, z której pozostał wyciąg zrobiony praw­dopodobnie przez Jana Skóta (IX w.).