Macedonia Energy
Tablo 6: Hidroelektrik Santrali Lisansı Aşamaları
Yüklə 499,57 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Elektrik Üretim ve Satışının Başlaması
- İletim Sistemi Operatörü
- Kapasite Tahsisi Ve Tıkanıklık Yönetimi
- Abone olma ve tedarikçi değiştirme
- C. ENERJİYLE İLGİLİ KURUM/KURULUŞLAR: Makedonya Hükümeti
- Ulaştırma ve Haberleşme Bakanlığı
- Çevre ve Fiziksel Planlama Bakanlığı
- Tarım, Orman ve Su Ekonomisi Bakanlığı
- Enerji Düzenleme Komisyonu
- Makedonya Cumhuriyeti Enerji Ajansı (EARM)
- ELEM (JSC Macedonian Power Plants)
- MEPSO (Makedonya Elektrik İletim Sistemi Operatorü ve Elektrik Piyasası Operatörü)
- EVN Macedonia AD (Elektrik Dağıtım ve Tedarik Şirketi)
- GA-MA AD (Doğalgaz İletim Sistemi Operatörü)
- D. ULUSLARARASI İŞBİRLİKLERİ The Energy Community (Enerji Topluluğu)
- ENTSO-E (Avrupa Elektrik İletim Sistemi İşleticileri Ağı)
- The Council of European Energy Regulators
|
Tablo 6: Hidroelektrik Santrali Lisansı Aşamaları
2. DOĞALGAZ Doğal gaz Makedonya’ya ilk kez 1996 yılında Bulgaristan sınırından gelen boru hattıyla ulaşmıştır. Makedonya'nın en büyük petrol dağıtıcısı olan Makpetrol şirketi ile Makedonya Devletinin ortak olduğu gaz iletim sistemi operatörü GA-MA tarafından işletilen bir doğal gaz nakil hattı, Rus doğal gazını Bulgar sınırından Üsküp'e taşımaktadır. Ülkenin doğal gaz dağıtım altyapısı çok az gelişmiştir. Büyük oranda Üsküp bölgesinde bulunan 32 km’lik bir doğal gaz hattı ile sadece birkaç endüstriyel kullanıcıya doğal gaz sağlanmaktadır. Ayrıca, yıllık 800 Mcm’lik kapasiteye sahip bulunan doğal gaz nakil hattının sadece yıllık 100 Mcm’lik tüketim için gerekli kısmı kullanılmaktadır. Doğalgaz piyasasına ilişkin temel kurallar, Enerji Düzenleme Komisyonu tarafından düzenlenir. Ayrıca, farklı kullanıcı grupları için doğalgaz tarifeleri de Enerji Düzenleme Komisyonu tarafından oluşturulur ve yıllık olarak gözden geçirilir. Enerji Düzenleme Komisyonu tarafından doğalgaz ticareti için 15 ve tedarik için 5 adet lisans verilmiştir. 15.12.2014 tarihinde ERC tarafından Prom Gas'e Son Çare Tedarikçisi lisansı verilmiştir. Dağıtım sistemi operasyonları için üç lisans vardır: DTIRZ, Kumanovogas (her ikisi de Prom Gas tarafından tedarik edilir) ve Strumica Gas (CNG'yi Bulgaristan üzerinden karayolu ile ticaret yoluyla). Enerji Yasası uyarınca doğalgaz kullanım izni verilen yalnızca dört uygun tüketici Üsküp’teki büyük şirketler olan Toplifikacija (BEG), TE-TO, Kogel Sever ve Maksteel'dir. Halihazırda, CNG kullanılan Strumica'dakiler hariç, doğrudan bir doğalgaz ana hattına bağlı hanehalkı tüketicisi bulunmamaktadır. Makedon Hükümeti, bir doğalgaz dağıtım şebekesinin yapımını denetlemek üzere Macedonian Energy Resources (MER) kurumunu oluşturdu. Makedonski Energetski Resursi (AD MER Üsküp), yatırımcı olarak, tüm Makedonya’da gaz boru hatlarının ve ana ölçüm-regülasyon istasyonlarının inşaasını yürütmekte ve denetlemektedir. Klecovce-Stip-Negotino bölümünün inşası ve “Klecovce-Blok Stanica 5” in inşası geçen yıllarda gerçekleşti. Makedonya Cumhuriyeti ayrıca, "Makedonya Cumhuriyeti Gazlaştırma - Faz 1 - Bölüm Stip - Negotino - Bitola (127 km uzunluk) ve Üsküp - Tetovo - Gostivar" (uzunluk 75 km) projelerinin finansmanı için Deutsche Bank ve Erste Bank’tan kredi temin etti. Bu hatların inşaatı halen devam ediyor. Makedonya Cumhuriyeti'nin ulusal gaz iletim sisteminin yapımının ikinci aşaması olarak, Yunanistan yönüne Stip-Radovis-Hamzali-Strumica hattı, Bulgaristan yönüne Hamzali-Novo Selo sınırı (134 km uzunluğunda) ve Gostivar-TPP Oslomej-Kicevo (39 km uzunluğunda) ana gaz boru hatlarının 2018-2022 döneminde geliştirilmesi öngörülmektedir. Makedonya Cumhuriyeti gaz boru hattı sisteminin kalan bölümlerinin inşası için gereken fonların uluslararası finans kuruluşları, Avrupa Yatırım Bankası, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası ve diğerleri tarafından sağlanması bekleniyor. Uluslararası gaz boru hatlarının geliştirilmesine uygun olarak, Makedonya Cumhuriyeti gazlaştırma sisteminin TESLA, TAP (Trans Adriyatik Boru Hattı) ve komşuları ile Orta ve Güneydoğu Avrupa (CESEC) gaz bağlantısı için bölgesel Girişim yoluyla birbirine bağlanması için çeşitli imkanlar bulunmaktadır. Makedon Hükümeti, doğal gaz kaynaklarını çeşitlendirmek üzere, Trans-Adriyatik Boru Hattı (TAP) veya Yunanistan'daki sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) terminalleriyle bağlantılar oluşturarak Yunanistan ve Bulgaristan ile doğal gaz bağlantıları kurma konusunda ilgi gösteriyor. İletim Sistemi Operatörü: Ülkenin gaz iletim sistemi operatörü GAMA’nın ortaklık yapısı, 2009/73/EC sayılı AB Direktifinin ayrıştırma gerekliliklerine uymamaktadır. Devlet (ülkenin tüm elektrik üretimini kontrol ediyor) ve en büyük petrol tedarikçisi Makpetrol, GAMA'nın %50’şer paya sahip iki ortağıdır. Hâlihazırda hazırlık aşamasında olan 3. Paket ile uyumlu bir yasal çerçeve olmaksızın ayrıştırma ve sertifikalandırma mümkün değildir. Düzenleyici otorite, ana kanunun çıkarılmasıyla kabul edilecek olan taslak sertifikalandırma kurallarını hazırladı. İletim Tarifesi: Uygulamadaki iletim tarife metodolojisi, sistemden giriş ve çıkış noktaları için tarifelerin bireysel olarak ayarlanmasına izin vermemektedir. Enerji Düzenleme Komisyonu, taslak giriş-çıkış tarife metodolojisini hazırlamıştır. Ancak, benimsenmesi ve uygulanması birincil mevzuatın onayına tabidir. Kapasite Tahsisi Ve Tıkanıklık Yönetimi: Kapasite tahsisi kuralları, GAMA'nın İletim Şebekesi Kodu (“Şebeke Kodu”) ve düzenleyici makam tarafından yayınlanan Piyasa Kuralları olmak üzere iki belge ile düzenlenmektedir. Şebeke Kodu, hem katı hem de kesintili kapasitenin tahsis edilmesi olanağı veriyor, ancak, iletim sistemi operatörünün her iki türden kapasiteleri sunma yükümlülüğü yoktur. Şebeke Koduna göre, sistem operatörü yıllık ve aylık kapasiteyi satabilir. Sabit kapasite talebinin mevcut kapasiteyi aşması durumunda, TSO'nun kesintili kapasite sunması zorunludur; böyle bir teklif için bir zaman aralığı belirlenmemiştir. Kullanıcıların kullanılmayan sözleşmeli kapasitelerini ikincil piyasada yeniden satmalarına veya devretmelerine izin veren bir hüküm Şebeke Kodunda bulunmamaktadır. Düzenleyici Otoritenin Piyasa Kuralları, tam 3. Paket uygulamasına yol açması beklenen kapasite tahsisi kurallarının hazırlanmasını öngörmektedir, ancak bu tür kurallar henüz kesinleşmemiştir. Kapasite tahsisi ve tıkanıklık yönetimini kapsayan kuralların olası örtüşmesinden kaçınılmalıdır. Abone olma ve tedarikçi değiştirme: Tüm müşteriler, tedarikçilerini seçme hakkına sahiptir ve son kullanıcı fiyatları düzenlenmiş değildir. Pratikte, biri 2016'da olmak üzere sadece yedi büyük müşteri tedarikçilerini değiştirdi. 2016 yılında Makedonya Cumhuriyeti'nde tüketilen doğal gazın yaklaşık% 73'ü, bölgesel ısıtma üreticisi BEG Proizvodstvo ve kombine çevrim enerji santrali TE-TO AD Üsküp tarafından doğrudan kendi ihtiyaçları için ithal edildi. Buna ek olarak, iki ticari firma Makpetrol ve Kogel Stil toptan satış piyasası için gaz ithal etmiştir. Perakende pazarında, 2016 yılında 6 aktif perakende tedarikçisi vardı. Strumica (180) ve Kumanovo'da (20) dağıtım ağlarına bağlı yaklaşık 200 hane bulunuyor. 3. PETROL JSD OKTA A.D. şirketi, 1978 yılında kurularak rafineri yatırımına başlamış ve 1982 yılında üretime geçmiştir. Temmuz 1999’da, Yunanistan merkezli Hellenic Petroleum SA adlı şirketin %67 oranında hissedarı olduğu ELPET Balkaniki SA adlı bir Yunan şirketi, kamu tarafından sahip olunan JSD OKTA Rafinerisinin %54,5’lik hissesini 25 milyon Euro bedelle satın almıştır. Halihazırda, söz konusu rafinerinin %81,5 hissesini ELPET elinde bulundurmakta, rafinerinin geri kalan hisselerinin %8,3’ü Özelleştirme Ajansına, diğer yaklaşık %10’luk kısmı ise işçiler ve emeklilik fonuna ait bulunmaktadır. 2002 yılında OKTA A.D. tarafından gerçekleştirilen bir yatırımla, yılda 2,5 milyon ton kapasiteli 213 kilometrelik bir petrol boru hattı, Yunanistan'ın Selanik limanındaki petrol depolama tesislerini OKTA'nın Üsküp dışındaki petrol rafinerisine bağlamaktadır. 2013 yılında rafineri faaliyetlerini durdurmuştur. Rafineri depoları kullanılmakta, OKTA, Makedonya'nın en büyük petrol ticareti yapan firması olarak faaliyete devam etmektedir. 1947 yılında kurulan Makpetrol A.D., Makedonya’daki en büyük petrol ürünleri dağıtım şirketidir. 1998’den beri halka açık bir şirket halini almış olan Makpetrol şirketinin 114 akaryakıt istasyonu ve 12 petrol ürünleri deposu bulunmaktadır ve Makedonya perakende piyasasının %60’ı bu şirketin kontrolü altındadır. Ülkedeki ikinci büyük petrol dağıtım şirketi ise yaklaşık %12’lik payla Lukoil’dir. Piyasanın geri kalan %30’luk kısmı ise OKTA ve daha küçük dağıtım şirketleri tarafından paylaşılmaktadır. C. ENERJİYLE İLGİLİ KURUM/KURULUŞLAR: Makedonya Hükümeti: Makedonya Hükümeti, 10 MW'ın üzerinde kapasiteye sahip yeni enerji santralleri inşa etme yetkisinin verilmesinden sorumludur. Hükümet, yenilenebilir enerji kaynaklarından elektrik üretimine yönelik besleme tarifelerini ya da beslemem primlerini belirler. Bu konularda açılan ihaleler Hükümet tarafından karara bağlanır. Ekonomi Bakanlığı: Ekonomi Bakanlığı enerji politikaları konusunda sorumludur. Ekonomi Bakanlığı, enerjinin güvenli, emniyetli ve kaliteli tedarik edilmesi; verimli, rekabetçi ve mali açıdan sürdürülebilir bir enerji sektörü oluşturmak; enerji piyasalarında rekabeti teşvik etmek; onaylanmış uluslararası sözleşmelerle üstlenilen yükümlülüklere uygun olarak Makedonya Cumhuriyeti'nin enerji piyasalarının bölgesel ve uluslararası enerji pazarlarına entegrasyonu; enerji verimliliğinin artırılması ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının teşvik edilmesi; enerji sektöründe mevzuatın Avrupa yönetmelik ve standartlarına paralel hale getirilmei ve ilgili mevzuatın uygulanması gibi görevleri yerine getirmektedir. Ekonomi Bakanlığı, Makedonya Hükümeti adına, 10 MW'ın üzerinde kapasiteye sahip yeni enerji santralleri inşa etmek için izin vermek üzere belgelerin gözden geçirilmesinden sorumludur. Ulaştırma ve Haberleşme Bakanlığı: Ulaştırma ve Haberleşme Bakanlığı, mülkiyet haklarının çözümlenmesinde, devlet şehir planlama belgelerinin hazırlanmasında ve 1 MW kurulu güç kapasitesinin üzerindeki yenilenebilir enerji santrallerinde kullanılmak üzere inşaat için izinlerin verilmesinde doğrudan yetkili bir kurumdur. Dolaylı olarak, Bakanlık Çevresel Etki Değerlendirme Çalışması'na ve elektrik şebekesine bağlantıya katılır veya danışılır. Çevre ve Fiziksel Planlama Bakanlığı: Yenilenebilir enerji teknolojisine, kurulu kapasiteye ve fabrika yerine bağlı olarak, girişimcinin ya bir çevresel etki araştırması ya da çevresel etki değerlendirme çalışması hazırlaması gerekmektedir. Çevre Bakanlığı, 1 MW'nin üzerindeki yenilenebilir enerji santralleri için çevresel etki araştırmalarının ve 10 MW üzeri küçük hidroelektrik santralleri ve rüzgar parkları için çevresel etki çalışmasının gözden geçirilmesi ve onaylanması için ilgili kurumdur. Milli parklarda inşa edilen yeni yenilenebilir enerji santralleri söz konusu olduğunda, Çevre ve Fiziksel Planlama Bakanlığı, teknolojiden ve kurulu kapasiteden bağımsız olarak bir çevresel etki değerlendirme çalışması talep edebilir. Belediyeler, yenilenebilir enerji santralleri 1 MW'ın altında bir kurulu güce sahip olduğunda, çevresel etki araştırmalarının gözden geçirilmesi ve onaylanması için ilgili kurumdur. Bakanlık, ayrıca, küçük hidroelektrik santrallerinden elektrik üretimi için su imtiyazlarının verilmesinden sorumludur.
Tarım Arazisi Kanunu'nun 48'inci Maddesine göre, tarım arazisi, ancak arazi kategorisi V veya daha yüksekse, inşaat alanına dönüştürülebilir. Arazi durumunun değişmesi kalıcı veya geçici olarak yapılabilir. Arazi statüsünü değiştirme prosedürü, bir başvuru sahibi tarafından Tarım, Orman ve Su Ekonomisi Bakanlığı'nda bir talepte bulunarak başlatılır. Tarım Arazisi Kanunu'nun 17. maddesine göre, devlet arazisi kiralanabilir ancak üçüncü bir tarafa satılamaz. Makedonya Cumhuriyeti Emlak Kadastro Ajansı arazi statü değişikliklerini izlemek ve raporlamaktan sorumludur. Enerji Düzenleme Komisyonu: Makedonya Cumhuriyeti Enerji Düzenleme Komisyonu, Enerji Kanunu'nda değişiklik yapan yasaya istinaden 2002 yılında kurulmuştur. Enerji Düzenleme Komisyonu, enerji tüketicilerine güvenli ve kaliteli tedarik; doğa ve çevre koruması; tüketicinin korunması; enerji sektöründe çalışanların durumunun korunması ve geliştirilmesi ve şeffaflık ve ayrımcılık yapılmama ilkeleri üzerine rekabetçi bir enerji pazarının oluşturulması ve korunması görevlerini yürüten bağımsız bir düzenleyici kurumdur. Enerji Düzenleme Komisyonunun yapısı, işleyişi, yetkileri ve ilgili diğer hususlar 2018 yılında çıkan yeni Enerji Yasası'nın 16. ila 37. maddelerinde düzenlenmiştir. Bahsedilen maddeye göre, Enerji Düzenleme Komisyonu aşağıdaki görevleri yerine getirir:
Enerji Düzenleme Komisyonunun yetki alanındaki faaliyetlerini yerine getirmesi için, enerji alanında faaliyet yürüten ulusal otoriteler, yerel yönetim organları ve şirketler, Komisyonun talep ettiği tüm belge, veri ve bilgileri vermekle yükümlüdür. Enerji Düzenleme Komisyonu web sayfasında (http://www.erc.org.mk) “Pricing” bağlantısı altında tüm enerji türlerinin güncel fiyat bilgileri yayımlanmaktadır.
Makedonya Cumhuriyeti Enerji Ajansı'nın misyonu, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kullanımına özel önem verilerek, enerji stratejilerinin, kalkınma planlarının ve programlarının hazırlanması yoluyla Hükümetin enerji politikasının uygulanmasını desteklemektir. EARM, Makedonya Cumhuriyeti Enerji Verimliliği Stratejisinin Hayata Geçirilmesi İçin Eylem Planı’nın başarıyla uygulanması yönünde, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı ile ilgili çalışmalara ve projelere öncülük etmek, yönlendirmek ve koordine etmek görevini yerine getirir. Ayrıca, enerji tasarrufu ve yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımına yönelik projelere finansman sağlanması için finansman kuruluşlarına projeler hakkında danışmanlık ve değerlendirme çalışmaları yürütür. EARM web sayfasında, ilgili mevzuat, yürütülen projeler vb. bilgiler yanında, (www.ea.gov.mk/index.php?option=com_content&view=article&id=57&Itemid=120&lang=en) enerji alanında danışmanlık yapan uzmanların da bir listesi bulunmaktadır. ELEM (JSC Macedonian Power Plants): ELEM (JSC Macedonian Power Plants), Makedonya’nın elektrik üretiminden sorumlu kamuya ait bir kuruluştur. ELEM, 2005 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile bağımsız bir anonim şirket olarak kurulmuştur. Ancak, ELEM’in tarihi, 20. yüzyılın başlangıcında Osmanlı İmparatorluğu döneminde Üsküp'ün ilk ışıklandırmasına kadar uzanıyor. 1909 yılında, 220 ila 240 V voltajla 44 kW'lık bir üretim birimine sahip olan bir dizel elektrik santrali ile doğrudan enerji akımı teknolojisi uygulanarak, Üsküp'ün bir caddesi, Belediye Binası ve Vali Konağı aydınlatılmış ve şehrin su temini için bir pompa istasyonu faaliyete geçirilmişti. ELEM, üretim tesislerinin kontrolü ve yönetimi için 2010'da Yeni Sevk Merkezini (SCADA) devreye aldı. Sevk merkezi ile, mevcut termik ve hidroelektrik santrallerinden elektrik üretiminin hassas planlanması, koordinasyonu ve düzenlenmesi sağlandı. ELEM, Alman şirketi "Fichtner" ile işbirliği içinde 2011 yılında Makedonya Cumhuriyeti'nde türünün ilk örneği olan Rüzgar Parkı Boğdanci projesinin inşasına başladı. "Boğdanci Wind Park" projesi (WPB), Makedonya ve Almanya Hükümetleri arasındaki Enerji Verimliliği Programı Mali İşbirliği Anlaşması kapsamında gerçekleştirildi. WPB, Alman KFW bankasından gelen 47,9 milyon Avro kredi ve ELEM’in kendi bütçesinden sağladığı 7,6 milyon Avro kaynakla Şubat 2014'te tamamlandı. WPB, Valandovo trafo merkezindeki elektrik şebekesine bağlanmıştır. WPB, her biri 2,3 megawattlık kurulu gücü olan 16 adet rüzgar türbininden oluşmaktadır. Parkın kurulu kapasitesi 37 megavat ve toplam üretim yılda 100 gigawatt saattir. İkinci aşamada ise 8 ilave rüzgar türbini kurulması ve toplam kapasitesinin 50 MW'ye çıkarılması planlanmıştır. ELEM - Energetika tarafından sağlanan ısı enerjisi santralleri, yaklaşık 4.000 konut ve 72 kamu tesisinin ısıtılması için kullanılmaktadır. Makedonya elektrik üretiminin yaklaşık % 90'ını ELEM sağlamaktadır. ELEM’e ait kurulu kapasitesi 842 MW olan termik santrallerden yıllık ortalama 5000 GWh elektrik üretilmekte, 554 MW kurulu gücü olan hidroelektrik santrallerden yıllık ortalama 1200 GWh elektrik üretilmektedir. Kurulu kapasitesi 36,8 MW olan WPB rüzgar parkından, yıllık ortalama 100 GWh elektrik üretilmektedir. ELEM elektrik üretim birimleri: Branch HPP Mavrovo, Gostivar Ul. Bra6a Djinoski br. 42, 1230 Gostivar, Macedonia Branch HPP Crn Drim, Struga Ul. Ploitad na Revolucijata bb, 6330 Skuga, Macedonia Branch HPP Tikve5, Kavadarci Vozarci, 1430 Kavadarci, Macedonia Branch HPP Treska, Skopje Ul. 27, Mart br. 9, 1000 Skopje, Macedonia Branch TPP Bitola, Novaci Ul. Novadki pat, 721l Novaci, Macedonia Branch TPP 0slomej, 0slomej 6254 Oslomej, Macedonia Branch Energetika, Skopje Ul, ,l6. Makedonska brigada br. l8, l000 Skopje, Macedonia MEPSO (Makedonya Elektrik İletim Sistemi Operatorü ve Elektrik Piyasası Operatörü): MEPSO (Makedonski Elektro Prenosen Sistem Operator), Makedonya Enerji Şirketi AD'nin dönüşümünden sonra 2005 yılında kurulmuş bir devlet kuruluşudur. MEPSO’nun üç ana faaliyeti, yüksek gerilim şebekesi üzerinden kesintisiz elektrik iletimi (Elektrik İletim Sistemi Operatorlüğü), Elektrik Piyasası İşletmeciliği (Electricity Market Operator) ve büyük endüstriyel tüketiciler gibi müşterilere (Bucim, OKTA, Maksteel, Mitalsteel, USJE, Silmak, ve FENI Sanayi) ve EVN Makedonya ve ELEM Energetika'nın alçak gerilim şebekelerine düzenli elektrik akışını sağlamaktır. Faaliyetini gerçekleştirmek için MEPSO'ya Enerji Düzenleme Komisyonu'ndan 35 yıl süreli (2040 yılına kadar geçerli) iki farklı lisans verilmiştir:
MEPSO, bu faaliyetleri yürütmek üzere üç birime ayrılmıştır:
MEPSO, hizmetleri karşılığında Enerji Düzenleme Komisyonu tarafından belirlenen ve maliyet bazlı hesaplanan bir elektrik iletim ücreti almaktadır. MEPSO, kar amacı gütmeyen, kamu hizmeti veren bir şirkettir.
EVN Makedonya, ana faaliyeti Makedonya Cumhuriyeti topraklarında elektrik dağıtımı olan bir şirkettir. EVN aynı zamanda son kullanıcılara elektrik satışı da yapmaktadır. Şirket 2006 yılında Makedon pazarına Avusturya’lı EVN Grubunun bir parçası olarak girmiştir. EVN AG, Avusturya merkezli büyük bir uluslararası enerji ve altyapı şirketidir. Yükselişte bir grup olarak EVN AG, elektrik, gaz, ısı, su tedarik vb. hizmetlerde Orta ve Doğu Avrupa'da gelişiyor. Şirket Viyana Menkul Kıymetler Borsasında listelenmiştir ve 21 ülkede mevcuttur. Makedonya pazarına girdiği Nisan 2006'dan bu yana EVN Grubu, 200 milyon Avro'dan fazla yatırım yapmış, 2.000 km'den fazla şebeke ve 1.000 trafo istasyonu inşa etmiş ve 700.000 yeni dijital metre kurmuştur. EVN Makedonya Enerji Santralleri Dooel Üsküp , EVN Makedonya AD'nin tamamına sahip olduğu elektrik üretim şirketidir. Şirket, yenilenmiş ve tamamen otomatikleştirilmiş 11 küçük hidroelektrik santrali işletmektedir. Bu 11 santralin toplam kurulu gücü 47 MW’dir. EVN’nin özel sektöre ve konutlara uyguladığı tarifeler (https://www.evn.mk) web sayfasında yayımlanmaktadır.
GA-MA’nın ana faaliyeti Makedonya’da doğal gaz iletimi ve ulusal gaz boru hattı siteminin yönetimidir. Makedonya’da doğal gaz boru hattı ve dağıtım şebekeleri inşaatı 1993’te başlamış ve mevcut altyapı büyük oranda 1998 yılına kadar oluşturulmuştur. GA-MA, başlangıçta Makedonya’nın doğal gaz dağıtım sistemi projesinin oluşturulmasında Makpetrol AD ve yabancı ortakların yer aldığı bir proje ortaklığı olarak görev almış ve 2006 yılında GA-MA AD ünvanıyla bir anonim şirkete dönüşmüş olup halen Makedonya’nın doğal gaz iletim sistemi operatörlüğünü yürütmektedir. GA-MA’nın %50 payı devlete %50 payı Makpetrol AD’ye aittir. Makedonya Cumhuriyeti'ndeki doğal gaz boru hattı sistemi, Ukrayna, Romanya ve Bulgaristan'dan geçen ve Türkiye, Yunanistan, Sırbistan ve Monte Negro'ya yönelik Rus transit doğal gaz boru hattının bir parçasıdır. Makedonya boru hattının Bulgaristan ile olan bağlantı noktası, doğu sınırındaki Deve Bair bölgesindedir. GA-MA AD, Enerji Düzenleme Komisyonu tarafından verilen biri doğalgaz iletim sistemi yönetimi lisansı ve diğeri doğalgaz iletimi lisansı olmak üzere iki lisansa sahiptir. D. ULUSLARARASI İŞBİRLİKLERİ The Energy Community (Enerji Topluluğu): The Energy Community, entegre bir pan-Avrupa enerji piyasası oluşturmak için Avrupa Birliği ve komşularını bir araya getiren uluslararası bir organizasyondur. Örgüt, Ekim 2005'te Atina'da imzalanan The Energy Community kurucu anlaşması ile kurulmuş ve Temmuz 2006'da faaliyete geçmiştir. The Energy Community'nin ana hedefi, AB iç enerji piyasası kurallarını ve ilkelerini, Güney Doğu Avrupa ülkelerine, Karadeniz bölgesi ve ötesine yasal olarak bağlayıcı bir çerçeve temelinde yaymaktır. The Energy Community, Makedonya, Arnavutluk, Bosna Hersek, Kosova*, Gürcistan, Moldova, Karadağ, Sırbistan ve Ukrayna olmak üzere dokuz üyeye sahiptir . Türkiye, Ermenistan, Norveç ve Beyaz Rusya gözlemci olarak yer alıyor. Üye ülkeler Örgüte düzenli raporlar sunmakta ve ayrıca Örgüt raportörleri tarafından, üye ülkelerin Anlaşma koşullarına ve Örgütün hedeflerine uyumluluğu ve gerçekleşen gelişmeler düzenli olarak raporlanmaktadır. Örgütün yapısı, çalışmaları, alınan kararlar ve üye ülkelerin enerji sektörlerine ilişkin gelişmeler ve veriler örgütün web sayfasında (www.energy-community.org) bulunabilir. ENTSO-E (Avrupa Elektrik İletim Sistemi İşleticileri Ağı) ENTSO-E, Avrupa Birliği ülkelerinin daha fazla şebeke entegrasyonu ile ortak bir iç elektrik piyasası modeli oluşturmak ve bu sayede enerjide arz güvenliğini artırmak, enerjinin üretim, iletim, dağıtım ve kullanım verimliliğini en üst düzeye çıkarmak, çevre sorunlarını en aza indirmek ve şebekelerin enerji çeşitliliğini fırsata dönüştürmek amaçlarını gerçekleştirmek üzere kurulmuştur. 36 ülkeden 43 İletim Sistemi İşleticisi ENTSO-E üyesidir. Makedonya Elektrik İletim Sistemi Operatörü MEPSO da ENTSO-E üyesidir. Örgütün https://www.entsoe.eu/data/power-stats/ web sayfasında üye ülke elektrik üretimi istatistikleri ve iletim ağlarına dair bilgilere ulaşılabilir. The Council of European Energy Regulators: Avrupadaki bağımsız enerji piyasası düzenleme kurumlarının işbirliği örgütüdür. Makedonya gözlemci üyedir. The Energy Regulators Regional Association (ERRA): ERRA, başta Avrupa, Asya, Afrika, Ortadoğu ve Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere bağımsız enerji düzenleyici kurumlardan oluşan gönüllü bir kuruluştur. Örgütün temel amacı, üyeleri arasında bilgi alışverişi ve deneyim paylaşımını arttırmak ve yaygınlaştırmaktır. E. FIRSATLAR Yeni Enerji Yasası kapsamında güneş ve rüzgar gibi yenilenebilir enerji kotalarının artırılması, yenilenebilir enerji üretimine yönelik ihaleler açılması ve enerji piyasasının daha liberalleştirilmesi öngörülmektedir. Diğer taraftan, yap-işlet-devret yöntemiyle yeni büyük ve küçük hidroelektrik santrallerin yapılması için yerli ve yabancı yatırımcılara imtiyazlar verilmeye devam edilecektir. Ayrıca, daha önce ihale edilmiş ancak sonuçlandırılamamış olan Cebren ve Galiste hidroelektrik santrallerinin yapımı için yeni ihaleler açılması öngörülmektedir. Aynı zamanda, gaz dağıtım şebekelerinin oluşturulması için ihaleler açılması beklenmektedir. Geçen yıllarda açılan Üsküp Gaz Dağıtım İhalesi ve sonrasında açılan daha geniş kapsamlı gaz dağıtım ihaleleri, yetersiz başvurular ve siyasi istikrarsızlık nedeniyle sonuçlandırılamamıştır. ELEM, "REK Oslomej" ve "REK Bitola" nin mevcut termik santrallerini yenilemeyi planlamaktadır. ELEM ayrıca, yüksek kaliteli kömür stokları bulunduğuna inandıkları ülkenin doğusunda yeni 150MW'lık bir termik santral inşa etme imkânını araştırıyor. Ayrıca, ülkenin batı kısmında Mariovo ve Zhivojno'da iki yeni kömür madeni araştırması için bir kamu-özel ortaklığı ihalesi yapmayı da düşünmektedir. Hükümet, petrol ile çalışan TEC Negotino enerji santralini doğal gaza dönüştürmenin yanı sıra yeni gazla çalışan santraller inşa etmeyi deeğrlendirmektedir. Bunların yanında, hava kirliliğinin azaltılması amacıyla, evlerin ısıtılmasına yönelik daha temiz pelet sobaları satın alınması Hükümet tarafından sübvanse edilmektedir. Diğer taraftan, ev yalıtımı ve daha verimli ısıtıcıların ve elektromekanik cihazların kurulması yoluyla, elektriğin daha verimli kullanılmasına yönelik teşvikler bulunmaktadır. Ayrıca, liberal enerji mevzuatı, küçük projelere ve bireysel enerji üretim ve kullanımına imkan vermektedir. F. KAYNAKLAR VE İLGİLİ KURUMLAR/KURULUŞLAR
Yüklə 499,57 Kb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||