Ma’lumotlar bilan ishlovchi
Mantiqiy amallar
Arifmetik amallar
Boshqarish amallari
Shartsiz o’tish (tarmoqlanish)
Shartli o’tish
Tashqi qurilmalarga murojaat amallari
Axborot yozish yoki o’qishga talab
Raqamli ma’lumot
HM da sonlar ikki xil tasvirlanadi: qo’zg’almas va qo’zg’aluvchi vergulli. Bu formatlarni shuningdek tabiiy va yarimlogarifmik deb aytiladi.
Qo’zg’almas vergulli (tabiiy) sonlar. Bunday shakldagi sonlarda vergul son razryadlariga nisbatan qat’iy o’rinda joylashadi
Odatda vergul katta razryad oldidan yoki kichik razryaddan keyin joylashadi deb ko’zda tutiladi. 1-holatda moduli 1 dan kichik sonlar tasvirlansa, 2-holatda faqat butun sonlar tasvirlanadi
Shuningdek butun sonlar adreslar bilan ishlashda ham qo’llaniladi
O’nlik sonlar
194410 soni tetradalarda:
1=0001, 9=1001, 4=0100, 4=0100
194410=0001 1001 0100 01002
O’nlik sonlarni tasvirlashning asosi qilib har bir o’nlik raqamni ekvivalent ikkilik songa (tetradaga) almashtirish olinadi (ikkili-o’nli tizim). O’nlik sonlarni tasvirlashning ikki formati ishlatiladi
Har ikkala formatda har bir o’nlik raqam ikkilik tetradada ifodalanadi (ikkili-o’nli kodda tasvirlanadi). Qolgan 4 razryadli ikkilik kombinatsiyalar + va – ni kodlash uchun ishlatiladi. Masalan IBM 360/390 tipidagi HM larda + uchun 1100 (C16), - uchun 1101 (D16) olingan
Har ikkala formatda har bir o’nlik raqam ikkilik tetradada ifodalanadi (ikkili-o’nli kodda tasvirlanadi). Qolgan 4 razryadli ikkilik kombinatsiyalar + va – ni kodlash uchun ishlatiladi. Masalan IBM 360/390 tipidagi HM larda + uchun 1100 (C16), - uchun 1101 (D16) olingan
