Mavzu: fonetika. O’zbek tilining tovush tizimi

intonema kiradi. Demak, fonetika aniq, fonologiya mavhum

tushuncha ekan.

• Tovush, ayniqsa, nutq tovushlari ancha murakkab hodisadir. 

Shuning uchun uning o'rganiladigan tomonlari ko'p. Shu tufayli

fonetika bir necha sohalarga bo'linadi:

---

• 1. Umumiy fonetika nutq tovushlari, ularning turlari, o'zgarishlari

haqida ma'lumot beradi.

• 2. Tarixiy fonetika har bir nutq tovushining tarixan paydo bo'lishi, 

uzoq tarixiy jarayonda ularning o'zgarishi, boshqa tovushlar bilan

almashinishi bilan qiziqadi. 

• 3. Qiyosiy fonetika qarindosh tillarning tovush tizimini qiyosiy

o'rganish bilan shug'ullanadi.

• 4. Eksperimental fonetika har bir nutq tovushining paydo bo'lish, 

talaffuz qilish jarayonidagi holatini maxsus asboblar vositasida

tekshiradi, ilmiy xulosalar chiqaradi. 

• 5. Tavsifiy fonetika nutq tovushlarining hozirgi holatini, nutq

jarayoni-dagi turli o'zgarishlarini tasvirlab beradi. O'rta va oliy

maktabda nutq tovushlarini o'rganish ilmiy, tarixiy yoki

eksperimental emas, balki tavsifiy (tasviriy) xarakterda bo'ladi.

---

Fikr ifodalash vositasi bo'lgan til dastavval tovush

sifatida namoyon bo'ladi. Shuning uchun tovush

tilning qurilish materiali, moddiy tomoni hisoblanib, 

bu tovushlar faqat insonning nutq a'zolari vositasida

hosil qilinadi. Nutq a'zolari vositasida hosil

qilinadigan, ma'no ifodalaydigan so'zlarni

shakllantirishda xizmat qiladigan tovushlargina nutq