Mavzu: maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda yaqqol obrazli xotirani shakllanishi

Mavzu: maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda yaqqol obrazli xotirani shakllanishi

Mavzu: MAKTABGACHA TARBIYA YOSHIDAGI BOLALARDA YAQQOL OBRAZLI XOTIRANI SHAKLLANISHI

Kurs ishi vazifalari: 1. Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda yaqqol obrazli xotira shakllanishi muammosining psixologik va pedagogik adabiyotlarda o’rganilishini tahlil qilish 2. xotira shakllanishiga ta’sir etuvchi omillarni o’rganish 3. muammo bo’yicha o’tkazilgan tadqiqotlarni umumlashtirish

«Individning o`z tajribasida esda olib qolishi, esda saqlashi va keyinchalik uni yana esga tushirishi xotira deb ataladi».

Tashqi va ichki qo‘zg‘atuvchilar ta’sir ko‘rsatishi tufayli miya ga keluvchi qo‘zg‘alishlar miyada «izlar» qoldiradi, bu izlar-uzoq yillar (ba’zan butun hayot) davomida saqlanib qoladi. Yarimsharlar po‘stlog‘ida qo‘zg‘alishlar uchun go‘yo yo‘l ochiladi, buning natijasida nerv bog‘lanishlari keyinchalik oson va tez vujudga keladi. Agar qo‘zg‘alishlar takrorlanib tursa nerv bog‘lanishlari saqlanadi va jonlanadi, aksincha qo‘zg‘alishlar takrorlanmasa nerv bog‘ lanishlari so‘nadi. Nerv bog‘lanishlari so‘nsa ilgari esda qoldirilgan ma’lumotlar unutiladi. Vaqtincha nerv bog‘lanishlarining vujudga kelishi va saqlanishi xotiraning fiziologik asosini tashkil etadi.

Ontogenezda 3 dan 7 yoshgacha bo‘lgan davr bog‘cha yoshi davri yoki maktabgacha yosh davri hisoblanadi. Maktabgacha yoshdagi bolalar psixologiyasida juda tez sifat o‘zgarishlari bo‘lishini inobatga olgan holda 3 davrga: (3-4 yosh) kichik maktabgacha davr (kichik bog‘cha yoshi), (4-5 yosh) o‘rta maktabgacha davr (o‘rta bog‘cha yoshi) , (6-7 yosh) katta maktabgacha davr (katta bog‘cha yoshi)ga ajratish mumkin. Bola rivojlanish jarayonida kishilik avlodi tomonidan yaratilgan predmet va hodisalar olami bilan munosabatga kirishadi. Bola insoniyat qo‘lga kiritgan barcha yutuqlarni faol ravishda o‘zlashtirib, egallab boradi. Bunda predmetlar olamini, ular yordamida amalga oshiriladigan xatti-harakatlarni, tilni, odamlar orasidagi munosabatlarni egallab olishi, faoliyat motivlarining rivojlanishi, qobiliyatlarning o‘sib borishi, katta yoshli kishilarning bevosita yordamida amalga oshirilib borilmog‘i kerak. Asosan, shu davrdan boshlab bolaning mustaqil faoliyati kuchaya boshlaydi.

Bog‘cha yoshidagi bolalarning ehtiyojlari va qiziqishlari jadal ravishda ortib boradi. 3-7 yoshli davrida bolalarning asosiy faoliyati quyidagi ketma-ketlikda kechadi:

• 
  Bog‘cha yoshidagi bolalarning ehtiyojlari va qiziqishlari jadal ravishda ortib boradi. 3-7 yoshli davrida bolalarning asosiy faoliyati quyidagi ketma-ketlikda kechadi:
  
• 
  -predmetlarni o‘rganishi;
  
• 
  -individual predmetli o‘yinlar, jamoa syujetli-rolli o‘yinlar;
  
• 
  -individual va guruhiy ijod;
  
• 
  -musobaqa o‘yinlari;
  
• 
  -muloqot o‘yinlari;
  
• 
  -uy mehnati.
  

Слайд-разделитель

Bu yoshdagi bolaning xotirasi yangi faoliyatlar va bolaning o‘z oldiga qo‘ygan yangi talablari asosida takomillasha boradi. Maktabgacha yoshdagi bolalarning xotirasi ko‘rgazmali, obrazli bo‘lishi bilan xarakterlidir. Bolada ko‘proq ixtiyorsiz esda qoldirish va ixtiyorsiz esga tushirish ustunlik qiladi. Bola so‘zlarni hech qanday ma’nosiz takrorlayveradi. Ammo keyinchalik, kattalarning ta’sirida, ixtiyoriy esda qoldirish ham asta-sekin rivojlana boradi. Bola ravshan va emotsional rang-barang materialni oson esda qoldiradi.

• 
  Bu yoshdagi bolaning xotirasi yangi faoliyatlar va bolaning o‘z oldiga qo‘ygan yangi talablari asosida takomillasha boradi. Maktabgacha yoshdagi bolalarning xotirasi ko‘rgazmali, obrazli bo‘lishi bilan xarakterlidir. Bolada ko‘proq ixtiyorsiz esda qoldirish va ixtiyorsiz esga tushirish ustunlik qiladi. Bola so‘zlarni hech qanday ma’nosiz takrorlayveradi. Ammo keyinchalik, kattalarning ta’sirida, ixtiyoriy esda qoldirish ham asta-sekin rivojlana boradi. Bola ravshan va emotsional rang-barang materialni oson esda qoldiradi.
  

Xulosa qilib aytganda, maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda xotira juda kuchli rivojlanadi.bu yoshdagi bolalar ham vaqt va fazoni farqlay oladilar, so’z boyliklari ortib boradi. Bularning barchasi kattalar bilan, tengdoshlari bilan muloqotga kirishishi natijasida sodir bo’ladi.bola ko’z o’ngida yangi taassurotlarning paydo bo’lishi idrok , diqqat, xotira kabi psixik jarayoblarning rivojlanishiga kata yordam beradi. Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarni xotira jarayonini o’rganish orqali ularni ta’lim jarayoniga tayyorlash va jamiyatga moslashishiga ko’maklashish mumkin.

E’tiboringiz uchun rahmat

http://fayllar.org