Bu dönemde halifenin görevleri şu şekilde özetlenebilir:
1. Müslümanların ve devletin tebaası olan gayrimüslimlerin idaresini yürütmek,
2. Müslümanların hâkimiyet alanını genişletmek ve dış düşmanlara karşı korumak,
3. Fethedilen topraklarda dini yaşama ve yayma hürriyetinin önündeki engelleri ortadan kaldırmak,
4. Adaleti ve emniyeti sağlamak, halkın refah seviyesini yükseltmek ve genel olarak devleti yönetmek.
Hilafet kurumu Emevilerle birlikte gerek iktidara gelişte ve gerekse intikalde yeni bir safhaya girmiştir. İlk Emevi halifesi olan Muaviye hilafeti siyasî ve askerî mücadele ile ele geçirmiştir. Daha sonra da hayatta iken oğlu Yezid’i veliaht ilan ederek veraset usulünü başlatmıştır. Bunun üzerine hilafete geçen her halife için zorla da olsa biat alınmış, karşı çıkanlar ise öldürülmüştür. Bundan dolayı Emevi halifeleri devleti kuvvete dayanarak yönetmişlerdir. Arap olmayan Müslümanları mevali statüsünde görerek onlardan da gayrimüslimlerden alınan vergiler almışlardır.
