Международный

FOYDALANGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI :
1.Винер И. Кибернетика и общество. - М. : ИЛ, 1958
2.Землянова 
Л. 
М. 
Зарубежная 
ломмуникативистика 
в 
преддвери 
информационного общества. – М. : Изд - ва МГУ, 1999.
3. QOMUS.INFO onlayn ensiklopediya
4. Ozbekiston milliy ensiklopediyasi( 2000-2005)
5.Tarbiya ( Matn) 10-sinf uchun darslik T – 2021
 
 

---

Международный
научный
журнал
№
5
(100), 
часть
1
 
«
Научный импульс
»
Январь
, 202
3 
209 
MA’NAVIY MEROS QUDRATI 
 
Alimova Dilfuza Obidovna 
 Buxoro shahar kasb-hunar maktabi o’qituvchisi 
Annotatsiya: 
Ushbu maqolada ma’naviy meros tushunchasiga kengroq tarif berilgan , 
ma’naviyatimiz ildizlariga to’xtalib ularning o’tmish, bugun va kelajak avlod taqdirida 
tutgan o’rni to’g’risida mulohaza yuritilgan. Ma’naviyat, ma’naviy meros, qadriyat, anana.
Ma’naviy meros deb uzoq va yaqin o’tmishdagi, hozirgi davrdagi ma’naviy jihatdan 
g’oyat qimmatli, ochmas iz qoldiradigan, mangu yashaydigan, butun ijtimoiy manfaati va 
ehtiyoji, ezgulikka xizmat qiladigan umuminsoniy ma’naviy boyliklarga aytiladi. Ma’naviy 
meros ma’naviy qadriyat sifatida namoyon bo’lib,unga ilm – fan, jumladan falsafa, 
adabiyot, san’at, ahloq diniy va dunyoviy ta’limotlar, hurfikrlik va boshqalar kiradi.
Ma’naviy meros zamonlar o’tishi bilan o’z qadrini yo’qotmaydi, balki sifat jihatidan 
yangicha mazmun va ahamiyat kasb etadi. Ma’naviy meros kishilar ongiga, ichki dunyosiga, 
his tuyg’usiga ta’sir etib, ular ongini boyitadi, ahloq odobni ezgulik sari yetaklaydi. Ma’naviy 
meros biror xalq, millat, uning vakillari tomonidan yaratilib, so’ng umuminsoniyatning 
ma’naviy 
boyligiga, 
merosga 
aylanib 
qolmoqda.
Ma’naviy meros – ma’naviy taraqqiyot mahsuli, inson aql zakovati bilan yaratilgan, kelajak 
avlodni ezgu taraqqiyot sari yetaklash xususiyatiga ega bo’lgan kishilarning ongi va dunyo 
qarashining o’sishi olamni bilish va ajdodlardan avlodlarga o’tib kelayotgan azaliy 
qadriyatlar majmuini ifodalaydigan tushuncha . Ma’naviy meros ajdodlar tajribasi 
qoldirgan ma’naviy boyliklarining kelgusi avlodlarning amaliy faoliyati, tafakkur tarzida 
qanday ahamiyat kasb etishiga ko’ra, yakka shaxs , alohida guruh yoki muayyan millat 
vakillariga tegishli bo’lishi mumkin. Ular ma’lum milliy tilda yaratilgani, milliy madaniy- 
ma’naviy ananalar, qarashlarni aks ettirishga ko’ra millatga, ma’lum bir hududda istiqomat 
qiluvchi turli millatlarni qamrab olishi hususiyatiga ko’ra jamiyatga, ma’lum bir davlat 
hokimiyati amal qilib turgan davrda yaratilganiga ko’ra davlatga, insoniyat tarixiga tutgan 
yuksak o’rniga ko’ra sivilizatsiyaga xos bo’lishi ham mumkin. Shuningdek ma’naviy meros
bir vaqtning o’zida millat, davlat , mintaqa va butun insoniyatga tegishli bo’lishi ham 
mumkin. Masalan, Imom Buhoriy va Imom Termiziyning diniy – marifiy merosi, Abu Ali Ibn 
Sinoning tibbiyotga oid yoki Mirzo Ulug’bekning astronomiyaga doir kashfiyotlari, nafaqat 
millatimiz va mintaqamizda istiqomat qilayotgan xalqlar, balki jahon sivilizatsiyasi, 
madaniyatidan o’rin olgan bebaho manaviy merosi hisoblanadi. Manaviy meros moddiy 
merosdan farqli ravishda olamda va insonning ichki dunyosida ro’y bergan, berayotgan yoki 
berishi mumkin bo’lgan intelektual va psixologik holatlar, hatti – harakatlar amaliy faoliyat 
va uning natijalarini aniqlashga keng imkoniyatlar yaratilishi bilan qadrlidir. Shu bilan 
birgalikda, ma’naviy merosni moddiy meros insonning ongiga ta’siri nuqtai nazaridan ayni 
vaqda ma’naviy merosga aylanishi ham mumkin. Masalan bizga qadar yetib kelgan uzoq 

---

Международный
научный
журнал
№
5
(100),