Mekanik Tesisat Uygulama Kuralları-4 Yangın Tesisatı: Not: Yönetmelik Maddeleri yönetmeliğe uygunluk anlamında Yeniden incelenecek

3.8--Hava Kanallarında Yangına Karşı Koruma Önlemleri:

3.8.1--Hava kanallarında ısı ve ses yalıtım elemanları yangına karşı dayanıklı olması gereklidir. Hava kanallarını yangına karşı korumak için üretimi yapılan promat (fiber silikatlı plakalar) ile kaplanabilir. Bu plakalar 6 saate kadar dayanıklıdır.

3.8.2--Yangın yayılımını durdurmak için döşeme ve duvarlardaki kanal geçişlerine yangın damperleri yerleştirilmelidir.

3.8.3-- Yangın Damperleri:

3.8.3.1--Hava kanalı tasırımında yangına karşı , uygun yerlere uygun özellikleri taşıyan yangın damperlerini yerleştirmektedir. Yangın damperleri 1,5 veya 3 saat yangına dayanacak şekilde ayarlanır ve korunmuş duvar, döşeme ve bölmelerle birlikte uygulanarak yangın direnci 4 saatin üzerine çıkar.

3.8.3.2--iki yangın damperi yan yana monte edilecekse aralarında minimum 225 mm. yangın damperi ile duvar arasındaki boşluk ise 30 mm olmalıdır.

3.8.3.3--Yangın damperlerini kontrol etmek için hava kanalı üzerinde yangın damperine elle ulaşılabilecek mesafede kontrol kapağı olmlıdır.

3.8.3.4-- Yangın damperi çeşitleri: Yangın damperinin hem kanatları hem de gövdesi paslanmaz çelik olabileceği gibi sadece kanatlan paslanmaz çelik de olabilmektedir.

3.8.3.4.1--Perde Tipi Yangın Damperi: Standart olarak 72° C ye ayarlanmış sigortalan mevcuttur. Ortamdaki sıcaklık 72° C ye ulaştığı anda sigorta koparak kanatların kapanmasını sağlar ve hava kanalını kapatır. Taze hava emiş kanallarına takılır. Elektrikli motorla kumanda edilemez, fakat selenoid valf ile sadece kapatılabilir. Kanatları tekrar açmak için kontrol kapağından elle müdahale edilir.

3.8.3.4.2--Yangın - Duman Damperleri: 72° C ye ayarlanmış sigortalarının yanı sıra yay geri dönuşlU servomotor da ilave edilebilir. Sigorta koptuğu anda yay mekanizması sayesinde kanatlar otomatik olarak kapanır. Kanatlan geri açmak için motora sinyal gönderilir ve motor tekrar yayı kurarken kanatları açar. Sigortayı değiştirmek için kontrol kapağından elle müdahale edilir. Her iki yangın damperine microswitch takılarak, kanatların açık veya kapalı konumları panodan izlenebilir. Duman damperleri genellikle otomasyondan uyan alarak çalışan bir motorla açıp kapatılır ve egzost kanallarına uygulanır. Aynı zamanda duman dedektörlerine de direkt bağlanabilir.

3.8.3.4.2.1--Yangın durumunda yangının bulunduğu mahallerde taze hava kanallarındaki yangın damperleri kapatılır, egzost kanallarındaki duman damperleri açılır. Böylece ortamda negatif basınç oluşturulur. Aspiratör devreye girerek ortamdaki dumanı uzaklaştırır. Yan mahallerdeki besleme havası ve egzost sistemi çalışmaya devam ederek pozitif basınç yaratılır. Böylece yangın zonu ve komşu zonlar arasında basınç farkı korunur.

3.9--Yangın Geciktirici ve Yangın Durdurucu Malzemeler:

3.9.1--Bu ürünler can ve mal kayıplarını minimuma indirmek için 2-4 saat arasındaki sürede yangını belirli yerlerde lokalize eder. Alev karşısında 250°C den sonra reaksiyona girerek kendinden 40-50 misli şişip kabaran özel karışımlardan oluşmuştur. Bu ürünler sistemi ,"Intumescent" sistemi sıvı ve katı şekillerde imal edilir.

3.9.2--Bu ürünler Tatbik edilen yüzeyde toz ve partikül birikimi yapmaz.

3.9.3--Bu tür ürünler 3 ana grupta toplanır: A-l Her türlü metal yüzeylerde yangın geciktirici kaplama türü boyalar: Çelik yapı malzemelerinde, yangın kapılarında, çelik konstrüksiyonlarda uçak hangarlarında, savunma sanayinde, binaların iç ve dış cephelerinde, fabrikalarda hastanelerde kullanılır. Yüzeyde uygulanacak tabakanın mikron kalınlığına göre yangını 30 dk. ile 120 dk. arasında geciktirecektir.

3.9.4--Ahşap Yüzeylerde Yangın geciktirici kaplama türü boyalar: Ahşap malzemenin cinsine, yapısına, kalitesine göre uygulandığında kendinden şişip kabaran sistem ile yangını belirli bir süre geciktirir.

3.9.5--Yangın durdurucu katı Intumescet ürünleri: Yangını 4 saat'e kadar durdurur. Bu ürünler şaft boşluklarında ısıyı izole eden ve dumanı geçirmeyen dolgu malzemeleri, yangın torbaları, sızdırmalık ürünleri, her türlü metal ve P.V.C. borularda kullanılan boru kelepçe vc yakalıkları, dilatasyon ve çatlak yerlerde silikonlu vc akrilik bazlı dolgu malzemeleri vc ateşe vc dumana dayanıklı kapı fitilleridir. Bu Ürünler yüksek izolasyon kabiliyeti vs çok düşük ısı iletimine sahiptir.

3.9.6--Yangın Geciktirici ve Durdurucu Malzemeler:

1-Bu tür malzemeler yangının bir bölümünden, diğer bir bölüme geçmesini geciktirmek istenen yerlerde kullanılır. (Elektrik şaft delikleri, kablo taşıyıcı ile kabloların duvar geçişleri).

2-Malzemeler asbest tozu veya halojen içermemelidir.

3-Malzemeler en az 2 saat koruma sağlayacak özellikte olmalıdır.

4-Uygulama imalatçının tavsiyesi doğrultusunda yapılmalıdır.

5-Teklifle birlikte kullanılacak malzemelerin test raporları verilmelidir.

6.7--Koruma Harçlı Kaplama:

1-Bir yangın zonundan diğer bir yangın zonuraı duvar geçişleri ile elektrik vc mekanik şaft boşluklarında kullanılacaktır.

2-İmalatçı firmanın önerileri doğrultusunda belli oranda suyla karıştırılarak elde edilecek harç bir kalıp yapılarak dökülecek veya sıvanacaktır.

3-Elektrik şaft boşluklarını kapamak için çelik hasırla takviye edilecektir.

4-Harçlanmış bölümden daha sonra kablo geçirmek gerekirse malzeme kolayca kırılabilir.

5-4 saate kadar ısı vc dumanı katlar anısında geçirmeyecek özellikte olmalıdır, kalınlık 10 cm. olacaktır.

6.8--Kablo Kaplaması:

1-Elektrik kablolarının yanmasını geciktirici bir yangın zonundan diğer bir yangın zonuna duvardan geçen kablolarda uygulanacaktır.

2-İmalatçı firmanın önerileri doğrultusunda elektrik kabloları bu özel madde ile fırça veya spray ile kaplanacaktır. Duvar geçişlerinde duvarın her 2 tarafından I metrelik bir bölümde bu işlem yapılacaktır. (Kablo vc kablo taşıyıcı dahil)

3-Su bazlı esnek olması yangın anında ateşle teması neticesinde yangını geciktirici özellikte olacaktır.

4-Kuruma, çatlama vs pul pul dökülme yapmaz.

3.10--Yangın Prosedürleri :

Muhtemel bir yangında uygulanacak iş sırası yangın prosedürü ile belirlenir.Burada önemli olan, çok pahalı sistemlerin seçilmesi değil, yaşayan bir yapı olan binanın özelliklerini dikkate alarak belli bir mantık çerçevesinde senaryolar üreterek, personelin, müşterilerin ve binadaki ekipman ve sistemlerin bu senaryolara göre hareket etmesini sağlamaktır.

10.1--Anons Tipleri:

10.1.1--Oteldeki yangın algılama, anons vs tahliye prosedürü dört aşamalı bir senaryo olarak belirlenmiştir. Bunlar sırasıyla, ön alarm, kesinleşmiş yangın uyarıları, lokal tahliye alarmı ve genel tahliye alarmıdır.

10.1.2--Ön Alarm:

9.2.1--Herhangibir dedektör. manuel çekme kolu. flow switch, vb.dcn bir algılama yapıldığında bu sinyal güvenlik merkezindeki ana. ve telefon santralindeki yardımcı yangın alarm panolarında görülür vc otomatik olarak tüm hizmet alanlarında 10 saniyede aralıklarla belli bir tonlamayla ön alarm anonsu yapılır. Bu anons müşteri alanları haricindeki her yerde verilir. Bu ön alarm mesajı aynı anda otomatik olarak ilgili tüm personelin (güvenlik, teknik servis, nöbetçi müdür, vb.) çağrı cihazlarına gönderilir.

9.2.2--Bu şekilde ön alarm anonsunu alan teknik servis vc güvenlik personelinin tümu. algılamanın geldiği zonu güvenlik merkezi veya telefon santralini arayarak öğrenirler ve olası bir yangına karşı hazırlıklı durumda beklerler.

9.2.3--Bu arada, aynı ekipler içinden daha «inceden saptanmış olan üç-dön kişi derhal ilgili zona giderek algılamanın neden kaynaklandığını tesbit ederler. Eğer alarm yanlış bir algılamadan kaynaklanıyorsa, güvenlik merkezine durum bildirilerek, yangın alarm panosunun resetlenmesi sağlanır. Eğer gidilen yerde gerçek bir yangın varsa, derhal en yakındaki araçlarla (yangın söndürme tüpü. yangın hortumu, vb.) mücadeleye başlanır ve durum telsiz veya en yakın telefonla durumu güvenlik merkezine bildirilir.

9.3--Kesinleşmiş Yangın Anonsu:

9.3.1--Gerçek bir yangından haberdar edilen güvenlik merkezi manuel olarak, kesinleşmiş yangın anonsunu verir. Bu aşamada şu işlemler gerçekleştirilir: 1-- Bu anons, ön alarma göre kapsamı daha geniş olan anons larda(müşteri bölgeleri de dahil) 5 saniye aralıklarla koma şeklinde bir tonlamayla verilir. Kesinleşmiş yangın anonsu için otel toplam üç zona ayrılmıştır.

9.3.2--Bu anonsu duyan tum teknik servis ve güvenlik personeli en kısa zamanda yangın mücadele ekipmanlarını alarak yangın yerine intikal eder ve mücadeleye başlarlar. Kullanılan ekipmanların içinde yangına dayanıklı elbise, miğfer, oksijen tüpü ve maskesi, büyük vc orta boy yangın söndürücüler, balyoz, yüksek voltaja dayanıklı balta, eldiven, vb bulunur. Yangınla mücadele timinin yöneticisi teknik müdürüdür.

9.3.3--Yangın mücadele timinin dışında kalan diğer personelinin büyük çoğunluğu (kat hizmetleri, oda servisi, muhasebe, satış, vb) ise otelin olası bir tahliye durumuna karşı hazırlık yapmak maksadıyla, bulundukları yerden panik yapmadan, merdivenleri kullanarak (asansörler bina yangın timinin denetimine geçmiştir) resepsiyonun arkasında toplanırlar ve olası bir tahliyede kutlanacaklan oda anahtarlarını alırlar. Olası bir tahliyede kendilerine hangi katlara gideceklerine dair talimat verilir.

9.3.4--Çağrı sistemiyle kesinleşmiş yangın alarmı çağrı taşıyan herkese bildirilir.

9.3.5--Bu anonsla birlikte tüm asansörler (müşteri ve servis) otomatik olarak zemin kata iner. kapılarını açar ve kendilerini yangın moduna alırlar. Bu modda asansörler ancak, zemin katta bulunan yangın kutusunun camı kırılarak vc içindeki butona basılarak çalıştırılabilir. Bu işlemi yalnızca yangınla mücadele timi veya itfaiye yapar. Butona basıldıktan sonra asansöre giren yangın timi. manuel butonlan kullanarak istediği kala çıkar. Buraya çıkan asansör kapıları açık olarak, içine tekrar binilene ve manuel butonlara basılana kadar o katta bekler. Bu durumdaki bir asansör başka bir kattan çağırılamaz.

9.3.6--Yangında Binadaki mimari yangın zonlarını birbirinden ayıran yangın kapıları otomatik olarak kapanır.

9.3.7--Telefon operatörü itfaiyeye ve tüm birim müdürlerine (bina dışında da olsalar) durumu bildirir.

9.3.8--Bina Genel Müdürü yangınla yapılan mücadeleyi, tahliye hazırlıklarını vc itfaiyenin gelişini, yakından izler. Tercihen kendisinin telefon santralinde bulunması gereklidir. Eğer kendisine gelen haberlere göre. yangının söndürülmesi oteldeki insanların yaşamını riske alacak kadar uzar veya guçleşirse bu durumda binanın kısmen veya tamamen tahliye edilmesi talimatını verir.

9.3.9--Umumi alanlardaki müşterilerde o bölgede görevli olan personel tarafından sakin bir şekilde uyarılarak oteli tahliye etmeleri sağlanır. Bu iş yapılırken yüksek sesle ortaya yapılacak bir anons, insanları paniğe sevk edeceğinden bu iş. masalara veya insan gruplarına yaklaşarak, alçak tonda, sakin, fakat kesin bir ifadeyle söylenerek yapılır.

9.3.10--Tüm personel, görevli olduğu tahliye işlemini bitirdikten sonra, kendi ofisini kapatır. Bunun için her departmanın daha önceden hazırlanmış kapatma prosedürleri vardır ve bunlar bir talimat halinde her ofiste asılıdır. Departmanlara özgü spesifik işlerinin dışında, tüm ofis personelinin yapması gerekenler şunlardır: Havalandırma cihazlarının kapatılması, ışıkların açık bırakılması, kapıların kilitsiz olarak kapalı tutulması, tüm elektrikli cihazların kapatılması, vb.

9.3.11-Binadaki tüm dimmer sistemleri ışıkları otomatik olarak % 100 oranında açar.

9.3.12--Eğer tahliye anonsunun yapıldığı yerde lokal müzik sistemleri varsa, bunlar otomatik olarak devreden çıkarılır ve bu hoparlörlerden tahliye anonsu verilir. (Bu nokta, özellikle yüksek volümlü müziğin olduğu diskotek vb. gibi yerlerde çok önemlidir)

9.3.13--Tüm merdiven ve asansör basınçlandırma fanları otomatik olarak çalışır.

9.3.14--Tüm duman egzost fanları otomatik olarak çalışır.

9.3.15--Tahliyenin gerçekleştirildiği zon ve ona komşu olan zonlara hizmet veren tüm klima santralleri otomatik olarak durdurulur.

9.3.16--Tüm doğal gaz ve motorin solenoid vanaları otomatik olarak kapanır.

9.3.17--Çağrı cihazı taşıyan herkese otomatik olarak tahliye anonsu verilir.

9.3.18--Bina Genel Müdürü eğer, yapılan mücadelenin, yangının diğer bölümlere sirayetini önlemeye yetmeyeceği, ve diğer bölümlerinde de risk oluşmaya başladığı kanaatine sahip olursa, genel tahliye anonsu talimatını verir. Bu andan itibaren dördüncü aşamanın uygulanmasına başlanmıştır.

9.3.18.1--Genel Tahliye Anonsu : Genel Müdürden genel tahliye talimatını alan güvenlik merkezi manuel olarak, oteldeki tüm zonların tamamında aynı anda seslendirilmek üzere tahliye anonsunu verir. Bunun için, yangın alarm panosu üzerinden bir tek anahtarı çevirmesi yeterlidir. Bu aşamada gerçekleştirilen işler esas olarak lokal tahliye aşamasındakilerin aynısıdır. Ancak bu işlem ve önlemler, binanın tümünde geçerli olacak şekilde yapılır.

Kaynakça:

1--www.ttmd.org.tr

2- Sprinkler Sistemleri Nasıl Projelendirilir-İsmail Turanlı-Mak.Müh.

3-- Sprinkler Sistemleri Projelendirilmesinde Sık Yapılan Yanlışlar- İsmail Turanlı-Mak.Müh.

3--NFPA 13 göre Otomatik Sprinkler-Sulu Yangın Söndürme Sistemleri Boru Çaplandırma Teknikleri ve Sorunları-Aydın Özkaya-Elekt.Müh.

4--İşletmelerde Yangın Alarm Senaryoları-Tayfur Cinentre, Makina Yük. Müh.

5--Yangın Teisatlarında Kullanılan Boru Çeşitleri ve Boru Bağlantı Şekilleri-Cem Hozan-Mak.Müh.

6-ESFR Tip Sprinklerli Söndürme Sistemleri-M.Tayfun Başal- Mak.Müh.

7--Mekanik Teisatta Yangın Yayılımını Durdurma Önlemleri-Mustafa Aydın- Mak.Müh.

8--Pasif Yangın Koruma-Mengü Kaptana