Mənfi olmayan tam ədədlər ( motə) hesabının çoxluqlar
Yüklə 2,12 Mb.
|
| Ədəbiyyat
1. S.A.Feyziyev, R.Y.Şükürov. Riyaziyyatın ibtidai kursunun nəzəri əsasları. Bakı 2010 2. N.A.Sadıxov , Riyaziyyatın ibtidai kursunun elmi əsasları.Bakı 1991 Mövzu 8. Sistematik ədədlər və onlar üzərində əməllər 1.Sistematik ədədlər Qeyd edək ki, əsası olan say sistemində verilmiş ədədlərə qısaca sistematik ədədlər də deyilir. Sistematik ədədlər üzərində əməllər 10 – luq say sistemində yerinə yetirilən qaydalara uyğun icra edilir. Lakin sistematik ədədlər üzərində hesablamalarda say sisteminin əsası nəzərə alınmalı və həmin sistemdə toplama və vurma cədvəllərini bilmək lazımdır. olan hal üçün toplama və vurma cədvəlləri nümunələrini verək. Cədvəllərdən çox asanlıqla görünür ki, həm toplama, həm də vurma əməllərinin icrası zamanı münasibətini ciddi nəzərə almaq lazımdır. Xüsusi halda və s. Sistematik ədədlərin toplanması: Tutaq ki, əsası olan say sistemində və ədədləri verilmişdir. Bu ədədləri toplayaq
Misal. halı
Misal. halı
Tutaq ki, və ədədləri verilmişdir. . fərqini tapaq. Əgər mötərizələrdə azalan çıxılandan kiçik olarsa , onda onluq say sistemində olduğu kimi yüksək mərtəbə vahidini xırdalamaq lazım gəlir. Misal. 1) olsun.
2) fərqini hesablayaq.
Sistematik ədədlərin vurulması: Vurma əməlində də digər əməllərdə olduğu kimi, olduğunu nəzərə almaq və bu əməlin yerinə yetirildiyi say sistemi üçün vurma cədvəlini bilmək zəruridir. 1)
Sistematik ədədlərin bölünməsi: Sistematik ədədlərin bölünməsində əvvəlcə böləni onluq say sistemində göstəririk. Sonra bölünəndə hər dəfə bölmək üçün ayırdığımız ədədi də onluq say sistemində göstəririk və bölənin bu ədəddən neçə dəfə yerləşdiyini göstərən ədədi qismətdə yazırıq və bu qayda ilə prosesi davam etdiririk. Misal . 7 – lik say sistemində verilmiş ədədini ədədinə bölək. Əvvəlcə ədədini onluq say sistemində yazaq: Deməli, Misal. bölmə əməlini yerinə yetirin.
Yüklə 2,12 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||