Məqalə və MÜsahiBƏLƏR

Təhsildə alternativ sistemlər

zamanın tələbidir^

• 
  Səlahəddin müəllim, 1992-ci ildə təhsil qanunu qəbul olun­duq­dan sonra dövlət təhsil sistemi ilə yanaşı, təhsilin özəl forması da fəa­liyyət göstərməyə başlamışdır. Bu gün Azərbaycanda özəl təhsil sis­teminin vəziyyəti və inkişafı barədə nə deyə bilərsiniz?
  
• 
  Təhsilin dövlət və qeyri-dövlət formaları, pullu və ya pulsuz olması ancaq onun təşkilati fərqlərini əks etdirir. Təhsil özü maliyyə mənbəyindən asılı olmadan nisbi müstəqil ictimai hadisədir. Qarşıda duran ən başlıca vəzifə 70 il ərzində sovet təhsil sisteminin əldə etdiyi nailiyyətləri qoruyub saxlamaq, onu bir sıra bürokratik ünsürlərdən və kommunist ideologiyasının təsirindən təmizləmək, qabaqcıl xarici ölkələrin təcrübəsində yaxşı nə varsa, onları da nəzərə almaqla zən­gin­ləşdirmək, müstəqillik əldə etmiş Azərbaycan Respublikasında, məhz onun milli xüsusiyyətlərini və tarixi ənənələrini əks etdirən, milliliklə ümumbəşəriliyin vəhdətindən çıxış edən mükəmməl təhsil sistemi yaratmaqdır. Müasir tələblərə cavab verən kadrların hazırlan­ma­sı prosesi onun maliyyələşmə mənbəyindən asılı olmadan eyni tə­ləb­lərə cavab verməli, beynəlxalq standartlara uyğun olmalıdır. Mü­ha­ribə aparan, imperiya buxovlarından yenicə azad olmuş, ilk müs­tə­qil addımlarını atan bir ölkə üçün qısa bir dövrdə bütün nöqsan­lar­dan azad, mükəmməl təhsil sistemi yaratmaq, əlbəttə, ağır işdir. Bu çə­­tinliklərdən biri də maliyyələşmə problemi ilə bağlıdır. Məhz belə bir şəraitdə dövlətin həm təhsil sistemində reforma aparması, həm də hamı üçün pulsuz ali təhsili təmin etməsi çətindir və bu yükü qismən də olsa yüngülləşdirmək baxımından özəl ali məktəblərin yaradılması zəruri bir prosesdir. Həm də sovet quruluşuna xas olan mərkəzləşmiş idarəçilikdən uzaqlaşaraq azad rəqabət yolunu seçərkən təhsildə də alternativ sistemlər olmaladır hər bir vətəndaşın, əgər onun maddi vəziyyəti imkan verirsə, öz hesabına daha yüksək səviyyəli – elitar ali məktəbdə oxumaq hüququ olmalıdır. Bu baxımdan özəl ali məktəb o zaman uğurludur ki, o, müvafiq profilli dövlət ali məktəblərindən nə iləsə üstün olsun. Əlbəttə, hələ yenicə ilk addımlarını atan, maddi-tex­ni­ki bazası və müəllim kontingenti təzəcə formalaşan belə univer­si­tet­lər neçə onilliklərdən bəri fəaliyyət göstərən və böyük əməli təcrübəyə malik olan dövlət universitetləri ilə müqayisədə asanlıqla üstünlük qazana bilməzlər. Bu rəqabət prosesində neçə-neçə özəl ali məktəb ya mənəvi, ya da maddi cəhətdən bankrot olmağa məhkumdur. Sınaq­dan uğurla çıxanlar əslində çox az olacaqdır. Qısa müddət ərzində ya­ran­mış olan 150-yə qədər özəl təhsil müəssisəsindən ancaq 7-sinin döv­lət tərəfindən tanınması da buna dəlalət edir.
  
•