Mesleki ve teknik ortaöĞretim kurumlari mezunlarinin izlenmesi projesi

MEZUN OLDUKLARI BÖLÜMÜN/PROGRAMIN DIŞINDA BİR İŞTE ÇALIŞMA NEDENLERİ

S.n.	Mezun Oldukları Bölümün/Programın Dışında Bir İşte Çalışmalarının Nedenleri	f	%
1	Öğrenim gördüğüm bölümde/programda iş bulamadım	1420	23,61
2	Mezun olduğum Bölümü/Programı sevmemem	513	8,53
3	İşveren tarafından mesleğimde yeterli görülmedim	518	8,61
4	Sosyal güvencem sağlanmadı	562	9,34
5	İş güvenliği ve işçi sağlığına önem verilmediği için	228	3,79
6	Alanımda tatminkar ücret alamadığım için	576	9,58
7	Çalışmakta olduğum işte daha fazla ücret alıyorum	420	6,98
8	Tamamen tesadüf, özel bir nedeni yok	972	16,16
9	Çalışmakta olduğum işyeri aileme ait	274	4,56
10	Branşımda ciddi bir iş araştırması yapmadım	532	8,84
VERİLEN CEVAPLARIN TOPLAMI		6015	100,00
Not: Bu soruda birden fazla seçenek belirtme imkânı verilmiştir. n: 3489

GRAFİK 19



3.1.22 Mezun Öğrencilerin Hâlen Çalışmakta Oldukları İşte Almakta Oldukları

Ücret Durumu

Araştırma kapsamına alınan mezun öğrencilerden çalışanların almakta oldukları ücreti öğrenmek amacıyla yöneltilen soruyla ilgili elde edilen bulgular Tablo 22’de görülmektedir. Tablo incelendiğinde araştırma kapsamına alınan öğrencilerin mezun olduktan sonra hâlen çalışanlarının yüzde 34,16’sı asgari ücretin üzerinde, yüzde 22,88’i ise asgari ücretten daha az, yüzde 30,25’i asgari ücret kadar, yüzde 12,71’i asgari ücretin iki katı veya daha fazla gelir elde ettiklerini beyan etmişlerdir. Bu verilere göre mezun çalışanların yarıya yakınının asgari ücretin üzerinde ücret aldıkları anlaşılmaktadır.

Ayrıca, bu dağılım ülkemizde meslek lisesi mezunu olup asgari ücretin altında ücrete çalışmakta olanların bulunduğu anlaşılmaktadır. Günümüz şartlarında asgari ücretin kişilerin geçimini sağlamada yetersiz olduğu dikkate alındığında meslek lisesi mezunlarının bir bölümünün mezun oldukları alanda çalışmamalarının nedeni olarak bu durum görülebilir. Buradan, bireylerin işsiz kalmama uğruna bu şartlarda çalışmayı kabul ettikleri de anlaşılmaktadır.
TABLO 22

ÖĞRENCİLERİN HALEN ÇALIŞMAKTA OLDUĞU İŞTE ALMAKTA OLDUKLARI AYLIK ÜCRET DURUMU

S.N.	Öğrencilerin Aylık Ücret Durumu	f	%
1	Asgari ücretten az	1720	22,88
2	Asgari ücret	2275	30,25
3	Asgari ücretin üzerinde	2569	34,16
4	Asgari ücretin iki katı veya daha fazla	956	12,71
T O P L A M		7520	100,00

GRAFİK 20



3.1.23 Öğrencilerin Mezun Olduktan Sonra Hiçbir İşte Çalışmama Nedenleri
Mezun olduktan sonra hiçbir ücretli işte çalışmayanların çalışmama nedenlerini öğrenmek amacıyla yöneltilen soruyla ilgili elde edilen bulgular Tablo 23’te görülmektedir. Bu soru ile ilgili olarak anketi dolduranların en fazla üç seçenek belirtmelerine izin verilmiştir. Tablo incelendiğinde mezuniyet sonrası hiçbir işte çalışmayan mezun öğrencilerin yüzde 24,61’i mezun olduğu alanda iş bulamadığı için, yüzde 21,49’u üniversite giriş sınavlarına hazırlandığı için, yüzde 15,42’si çalışmak istediği halde hiçbir alanda iş bulamadığı için, yüzde 13,32’si teklif edilen ücreti yetersiz bulduğu için, yüzde 5,15’i mesleğinde çalışmak için kendini yeterli bulmadığı için, yüzde 4,54’ü hiç çalışmak istemediği için, yüzde 3,34’ü ailesi izin vermediği için, yüzde 2,17’si sağlık nedenlerinden dolayı, yüzde 1,62’si ise ailesinin ekonomik durumunun iyi olmasından dolayı mezuniyet sonrası hiçbir işte çalışmadığı/çalışamadığı şeklinde görüş belirtmişlerdir.
Bu dağılıma bakıldığında mezun olduğu alanda iş bulamayanların oranının ilk sırada olduğu anlaşılmaktadır. Mezuniyet sonrası çalışmama nedeni olarak, üniversite giriş sınavlarına hazırlanmanın ikinci sırada çıkması, ülkemizde toplumun büyük bir kesiminde iyi bir hayat kurmanın tek yolunun üniversitede okumak olduğu gibi bir düşüncenin hala geçerli olduğunu görüşünün yaygın olduğu şeklinde yorumlanabilir. Bu sonuç, üniversiteli olmanın toplumda hala statü sahibi olmakla da eşdeğer görüldüğünün de bir işaretidir. Bu olgunun sosyolojik ve psikolojik boyutunun olduğu da bir gerçektir. Üçüncü sırayı ise çalışmak istediği halde hiçbir alanda iş bulamayanların alması, ülkemizdeki işsizliğin henüz istenilen seviyeye indirilemediğinin bir göstergesi olarak yorumlanabilir. Mesleğinde çalışmak için kendisini yetersiz görenlerin oranı genele göre az görünse de bu durum okullarımızdaki eğitimin sorgulanması gerektiğini de ortaya çıkartmaktadır.
TABLO 23