Mezolit (o’rta tosh) davri

Xorazmshohlar davlatining boshqaruv tizimi, ijtimoiy-iqtisodiy hayoti. Xorazmshohlar davrida harbiy sohaga alohida ahamiyat berilgan. Bunda bir necha yuz minglik qo’shindan tashqari oliy hukmdorning maxsus shaxsiy gvardiyasi (Haros) katta mavqega ega bo’lgan. Sulton Muhammadning shaxsiy gvardiyasi 10 ming nafar kishidan tashkil topgan. Harbiy qismlarda Harbiy nazoratchi, sipohsalor, sohibi jaysh (viloyat qo’shini boshlig’i), Amir ul-umaro, Malik (10 ming qo’shin boshlig’i), Chovush (chopar), Josus (razvedkachi), Askar qozisi kabi mansablar ham mavjud bo’lgan. Xorazmshohlar sulolalariga mansub ma’rifatparvar hukmdorlarning ilm-fan va madaniyatga doimiy rag’bat berishlari orqasida ko’plab iste’dod sohiblarining salohiyati, ijodi o’sib, yuksalib borgan. O’sha davr hukmdorlari tashabbusi bilan bunyod etilgan va faoliyat ko’rsatgan kutubxonalarda sonsanoqsiz noyob, qimmatbaho kitoblar, qo’lyozmalar to’planganki, bulardan hozirgi avlod kishilari ham bahramand bo’lmoqdalar. Buyuk matematik, astronom va geograf olim Muhammad Muso al-Xorazmiy (783-850) nomi fan tarixida alohida o’rin tutadi. Olim o’zining «Hisob aljabr val Muqobala», «Hind arifmetikasi haqida kitob», «Quyosh soatlari haqida risola», «Astronomik jadvallar» singari asarlari bilan «Algebra» faniga asos soldi. Uning arifmetika risolasi hind raqamlariga asoslangan bo’lib, hozirgi paytda biz foydalanayotgan o’nlik hisoblash sistemasining Evropada tarqalishiga sabab bo’ldi. Allomaning «al- Xorazmiy» nomi «algoritm» shaklida fanda abadiy muhrlanib qoldi. Olimning «Kitob surat al-arz» nomli geografiyaga doir asari shu qadar fundamental ahamiyatga egaki, u arab tilida ko’plab geografik asarlarning yaratilishiga zamin yaratdi.

Podsho Rossiyasining o'lkamizdagi mustamlakachilik siyosati. Mustamlakachilik boshqaruv tizimining o'rnatilishi.. Turkistonni boshkaruv tartibi 1886 yili kabul kilingan "Turkiston ulkasini boshkarish tugrisidagi Nizom"da konuniy jixatdan rejalashtirildi. Gubematorlikning xukuk va vazifalari "Oltin yorlik" deb aytilgan. Xujjatda podshoning 1867 y. general-gubernator fon Kaufman nomiga bulgan farmonida belgilangan. CHor Rossiyasi Turkistonda markazlashgan kuchli xarbiy xokimiyat zarur deb xisoblab, general-gubematorlikka cheklanmagan vakolatlar berdi, bu xokimiyat rasman "Xarbiy xalk boshkaruvi" deyilgan. Aslida bu xokimiyat tula xarbiylar kulida edi. 1873 yilda general-gubemator Kaufman "Turkistonni boshkarish tugrisidagi Nizom'ning yangi loyixasini takdim etdi. Bu loyixa xokimiyatni kuchaytirish goyasi bilan sutorilgan edi. Xarbiy gubernatoriar koshida viloyat boshkarmalari bulib, ular gubernator boshkarmasi xukuklariga ega bulishgan. Viloyat xayotining barcha masalatari shu boshkarmada kurib chikilgan.

226. 4. O'zbekistonlikjangchilarningfrontda ko'rsatgan jasoratlari. 1941-1945 yillardagi urushning barcha jabxalarila o'zbekistonlik jangchilar kaxramonlik va mardlik mu'jizalarini kursatdilar. Umuman, Ikkinchi jaxon urushi xar jabxada turkistonlik jangchifar, shu jumladan, o'zbeklarning an'anaviy ur\"sh kobilyatlarining saklanib kolganligini kursatdi. Jami bulib II jaxon urushiga Uzb-dan 1 mln 433.230 kishi safarbar bulgan. Bu usha davrdagi Uzb-dagi urushga yarokli axolining 50-60 foizini tashkil etar edi. Uzb-Iik jangchilar frontlarda mardlik va kaxramonlik namunalarini kursatdilar. Ulardan 1753 kishi "Moskva mudofaasi uchun", 2738 kishi "Stalingraf mudofaasi uchun" medallari bilan takdirlandilar. Fakat 1944 yilda o'zbek uglonlarn 2974 kishi Kavkaz erlarini ozod kilishdagi mardligi va jasoratn uchun sobik Sovet Ittifokining orden va medallari bilan mukofotlandilar, 78 baxodirga esa "Sovet Ittifoki Kaxramoni" unvoni berlidi. Uzbek jangchilarining 6770 kishisi YAponiya militarizmiga karshi kurashda SSSRning orden va medallari bilan takdirlangan. Fashizm ustidan tarixiy galabani kulga kiritishda partizanlarning xam xizmati bekiesdir. Uzbekistonlikldardan Mamadali Topiboldiev va boshkalarning jasoratlari tarixda ma'lumdir. Uzbek partizan lardan 65 kishi xukumatning 1 va P daradali jangovar medallari bilan takdirlandi. Bu urushda Uzb-n va o'zbeklar kup narsa yukotdilar - resp-ka axoliey 1,4 mln kishiga kiskardi.