Mezolit (o’rta tosh) davri

8567748

1. Spitamen boshliq xalq qasoskorlarining jasoratlari(Mil.av. 327-329 yy, Spitamen, Politimit) Iskandar saklarga uzi birnnchi bulib xujum boshlaydi va uz kushinining barcha turlarini ishga solib, saklarga xujum kiladi. Saklar dastlab xujumiga bardosh beradm, ammo keyinchatik kochishga majbur buladi. Shunday paytda Sugdda Spitamen boshlik kushin tuziladi va uning kushiniga maxalliy axoli xam k^shiladi. Spitamen bir kancha vaktta makedonnyaliklarga tinchlik bermaydi, gox ung tomondak gox chap tomondan ^kka tutadi.Spitamen makedoniyaliklarni tchj bir orolga xaydab kiritadi va u yerda kirib tashlaydi.Muvaffakiyatga erishayotgan Spitamen vaktni kuldan boy bermay, maxalliy axoli yordamiga tayanib Marzkandaga keladi va u yerda makedoniyaliklar garnizonini kayza kamat yushadi.Iskandar tez orada Marokandda yetib keladi va Spitamen avvat Buxoroga, keyin chulga cheki nad i.32 8-y 1&kandar Sugd tomon yul oladi. Spitamen bu jangda xam faol katnashadi. Lekin Krater boshchiligidagi kushin kelayogganini sezgach Spitamen chulga karab kochadi.Uning ulimi xakida turlicha taxminlar mavjud.Kiskacha kili b aytadigan bulsaq Sugdning mustakillik u^chun olib borgan kurashining vkkinchi boskichi Spitamen ulimi bilan yakunlanadi. Shundan bilsaq buladiki O’zbekiston xalki uchun ozodlik kurashlariai olib borib, tarixda vatanparvar siymo sifatida muxrlanib qoldi.

2. Mazdak harakatining paydo bo’lishi va uning asosiy g’oyalari. Mazdak xarakati V asr oxiri va VI boshlarida Eronda kutarilgan.Uning ta’minota yaxshilikning yomonlikka karshi galabasini ta’minlash uchun kon tukilishini takozo etar edi. Mazdak «Xamma odamlar tengdir va tengsizlikka barxam berish keraq buning uchun boylarning yer va mulklarini tortib olish kerak» deb targib kildi. «Barcha ne’matlar tepa-teng tarkatilmogi lozim - deb xitob kilardi. Zero xamma xam xudonikg kulidir, xamma xam bir xil narsaga muxtojdir.Mazdakning bayon ettan xadislari kata muvaffakiyat kozonadi Mazdakchilarning xarakatlarida bir gala och-yalangoch odamlarning boy-bayotlardan omborlarini vayroon kilishdan boshlandiDiska vakt ichida kuzgalgan butun mamlakatni kamrab oldn.Mazdak boylarning mulkini tortib olib, uni kashshoklarga taksimlaydi. 523 yilda kuzgolonchilar ommaviy tarzda kirgin-barotga duchor kilinadi .Mazdak va boshka raxbarlar katl kilingandan keyin kuzgolon bostirildi.Mazdakchilarning maglubiyati sababi shuki, ular karshi bosh kutarib chikkin yer egaligi usha davrda Urta Osiyo" xalklari uchun tarakkiyotning zaruriy boskichi bulib savdolangan edi, shu bilan birga jamoaviy tenglik barkaror etish ishlari sifatida u uz umrini barkaror yashab bulgan urugchilik tuzumiga kaytishnn ifodalar edi.Shunday bulsada, Mazdak kuzgoloni tarakkiyparvar ma’no kasb etardi, chunki u xalkni zolim va tekinxurlarga karshi yoklantirgan edi».
3. Podsho Rossiyasining o'lkamizdagi mustamlakachilik siyosati. Mustamlakachilik boshqaruv tizimining o'rnatilishi.. Turkistonni boshkaruv tartibi 1886 yili kabul kilingan "Turkiston ulkasini boshkarish tugrisidagi Nizom"da konuniy jixatdan rejalashtirildi. Gubematorlikning xukuk va vazifalari "Oltin yorlik" deb aytilgan. Xujjatda podshoning 1867 y. general-gubernator fon Kaufman nomiga bulgan farmonida belgilangan. CHor Rossiyasi Turkistonda markazlashgan kuchli xarbiy xokimiyat zarur debxisoblab, general-gubematorlikka cheklanmagan vakolatlar berdi, bu xokimiyat rasman "Xarbiy xalk boshkaruvi" deyilgan. Aslida bu xokimiyat tula xarbiylar kulida edi. 1873 yilda general-gubemator Kaufman "Turkistonni boshkarish tugrisidagi Nizom'ning yangi loyixasini takdim etdi. Bu loyixa xokimiyatni kuchaytirish goyasi bilan sutorilgan edi. Xarbiy gubernatoriar koshida viloyat boshkarmalari bulib, ular gubernator boshkarmasi xukuklariga ega bulishgan. Viloyat xayotining barcha masalatari shu boshkarmada kurib chikilgan.