Mezolit (o’rta tosh) davri

5647769

1. Kushonlar saltanatining o’zbek davlatchiligi tarixida tutgan o’rni. Kudzula Kadfiz-Kushon davlatining asochisi.Kushon podsholigini Afgoniston, Po ki ston va Xindiston xisobiga kengayishi.Kushon podsholarining pul, din va boshka soxalarda utkazilgan isloxatlari, shaxar uurilishi va savdo, me’moriy va xaykaltaroshlik san’ati, iktisodiyot va madaniyati, Uzbekistan xududida buddizm yodgorliklari va ularning urganilishi. Millod.avva. IV asr oxirlarida anikrok kilib aytganda spitamen maglubiyatidan sung, Xitoy yilnomalarida Yuechjilar deb atalgan.Massaget kabilalari to Muguliston chegaralarigacha bulgan xududlarga kelib kolgan edilar. Kushon imperiyasining Baktriya va Xind yerlarida Kddimdan davom eti b kelayotgan iktisodiy siyosiy va madaniy dunyosi yetar edi. Iktisodiy xayotida yuksak riv ojlangan kushonlar saltanati kanishkaning vorisi xuv i shkalam keyin asta-sekin nnkirozga yuz tuta boshlaydi, 226 yilda Xuvishkadan asta-sskin inknrozga yuz tuta boshlaydi. Kushonlar saltanatidan garbda -Parfiya davlatining urnida Sosoniylar davlati paydo buldi. Shu bilan kushonlar davlatiga barxam berilgan.Kushonlar davrida madaniy xayot. Mil.avv. 125 yilgacha Kata Yuechji davlatining inkirozi va mulklarning mustakil bulishi Kushon (b*u yildan) yabgusi Kioizyukyu (Kujulo Kadfiz) kolgan turtta mulkni birlashtirib Kushon davlatiga asos solgan.Kushon davlatining paydo bulishi xakida Xitoy manbalari va tangashunoslik ma’lumotlari xabar beradi. Kushonlar saltanatining paydo bulishi va uzok rivojlanishi, tadkikotchilar orasida baxslarga sabab bulgan bulsada sunggi 20-25 yil ichida bu masalalag juda kuplab anikliklar kiritish imkonini bergan tadkikotlar olib borildi. Arxeologik tadkikotlarning guvoxlik berishicha, kushonlar davridagi madaniy xayot, Kushonlar davri asosan (Kanishka xukmronligida) ijtimoiy iktisodiy munosabatlar anchagina rivojlangan.

2. Shayboniylar sulolasining barham topishEronda shoh Ismoil Safaviy hukmdorlik qilayotgan edi. 1510- yilda ikki hukmdor qo`shini to'qnashdi.Marv yaqinida bo`lgan jangda Muhammad Shayboniyxon yengildi. Eronliklar yaralangan Muhammad Shayboniyxonni qo`lga olib, 1510- yilning 12-dekabrida uni qatl etdilar.Shayboniyxon halok bo`lgach, uning o`rniga amakisi Ko`chkinchixon taxtga o`tirdi. Ko`chkinchixondan so`ng taxtga o`g`li Abu Said (1530-1533) o`tiidi. Undan keyin esa hukmdorlik Shayboniyxonning ukasi Mahmud Sultonning o`g`li Ubaydullaxon (1533—1540) qo`liga o`tdi. Ubaydullaxon poytaxtni Samarqanddan Buxoroga ko`chirtirdi. Ubaydullaxon Buxoroga otameros mulk deb qarar edi, chunki Shayboniyxon hayotligidayoq Buxoro hokimligini ukasi Mahmud Sulton Ubaydullaxonning otasiga beigan edi. Shu tariqa, shayboniylarning Movarounnahrda tashkil etgan davlati endilikda rasmiy ravishda Buxoro xonligi deb ataladigan bo`ldi. Buxoro xonligini yana ikki yilcha idora qildi. Tez orada Jaloir, Do`rmon qabila boshliqlarining ig`vosi bilan Pirmuhammadxon bilan Boqi Muhammad o`rtasidagi munosabatlar buzildi. Oxir-oqibatda Pirmuhammadxon bilan Boqi Muhammad o`rtasida 1601- yilda Samarqand yaqinidagi Bog`i Shamol mavzeyida jang bo`ladi. Jangda Pirmuhammadxon yengiladi va 80 yoshida qatl etiladi.