Microsoft Word al azkor ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
276
biluvchidir. 
Imom Abu Abdulloh al-Buxoriy «Sahih»larida va yana bir qancha muhaqqih ulamolar 
ramazonni qanday aytsa ham, karohiyati yo‘qdir, deyishgan. Chunki karohiyat shariat 
bilan sobit bo‘ladi. Buning karohiyati haqida shariatda biror narsa sobit bo‘lmagan. Balki 
hadislarda buning joizligi haqida sobit bo‘lgan. Ikki «Sahih» hadislarda va bulardan 
boshqasida ularning fikriga qarshi dalillar to‘lib-toshib yotibdi. Agar buning joiz ekani 
haqidagi hadislarni jamlasam, ikki yuztaga yetib qolishini umid qilaman. Lekin maqsad 
bitta hadis bilan ham hosil bo‘laveradi. Mana shu quyidagi bittasi hammasiga ham kifoya 
qiladi: 
993/4. Abu Hurayradan (r.a.) rivoyat qilinadi. Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: 
«Agar ramazon kelsa, jannat eshiklari ochilib, do‘zax eshiklari yopiladi va shaytonlar 
kishanlanadi», dedilar. Imom Buxoriy va Muslim rivoyatlari. 
Ba’zi rivoyatlarda «ramazon kirsa» yoki «ramazon bo‘lsa» yo «ramazonni muqaddam 
qilmanglar» va yana boshqa sahih rivoyatda esa: «Islom besh narsa ustiga bino 
qilingan, undan biri ramazon ro‘zasidir», deb aytilgan. Bunga o‘xshash hadislar ko‘p. 
Fasl:
Va yana ana shulardan biri oldingilarning ba’zilaridan naql qilingan quyidagi 
so‘zlardir: «Baqara surasi, Duxon, Ankabut, Rum, Ahzob va shularga o‘xshash suralar, 
deb aytmoq makruhdir. Balki sigir zikr qilingan sura, xotinlar zikr qilingan sura, deb 
aytiladi». 
Imom Navaviyning aytishlaricha, bu xato va sunnatga xilofdir. Buni bayon qilgan son-
sanoqsiz hadislar sobit bo‘lgan. Masalan, Rasululloh sollallohu alayhi vasallam: «Baqara 
surasining oxirida ikki oyat borki, uni kechasida o‘qisa, o‘sha kechaga kifoya qiladi», 
dedilar. Bu ikki «Sahih» kitobida keltirilgan. Bunga o‘xshashlari nihoyatda ko‘p. 
Fasl:
Va yana ana shulardan biri Mutrifdan (r.a.) rivoyat qilingan quyidagi so‘zlaridir: 
«Alloh taolo kitobida aytadi, deb kelajak lafzida iste’mol qilish karih ko‘rilgan. Balki 
«Alloh taolo aytdi», deb o‘tgan zamon lafzi bilan aytiladi. Chunki Allohning so‘zi 
kalomdir. Kalom esa qadimdir». 
Imom Navaviyning aytishlaricha, bu maqbul emas. Sahih hadislarda buning ko‘p 
jihatdan ishlatilgani sobit bo‘lgan. Men bu hakda «Sahihi Muslim»ga yozgan sharhimda 
va «Qorilar odobi» nomli kitobimda bayon qilganman. Bu haqda Alloh taolo «Alloh 
haqiqatni aytadi», deb keltirgan (Ahzob surasi, 4-oyat). 
«Sahihi Muslim»da Abu Zarrdan (r.a.) qilingan rivoyatda Rasululloh sollallohu alayhi 
vasallam: «Alloh taolo: «Kim biron chiroyli amal qilsa, unga o‘n barobar qilib (qaytarilur) 
deb aytadi», dedilar. (An’om surasi, 160-oyat). 
«Sahih Buxoriy»da «Suygan narsalaringizdan infoq-ehson qilib bermaguningizcha...» 
oyatining tafsirida Abu Talha: «Ey Rasululloh, Alloh taolo «Suygan narsalaringizdan 
infoq-ehson qilib bermaguningizcha...», deb aytyapti», dedilar, deyiladi.