Microsoft Word +Islam Mezhepler Tarihi Yayin Nushasi MehmetAliBuyukkara +++

Haşhâşîn diye anılan ve etrafa dehşet saçan terör teşkilatı ise, başta Büyük 
Selçuklular olmak üzere bölgede hakim hanedanlar ve devlet adamları için 
korkulu bir rüya olmuştu. 
Dördüncü Alamut hakimi Hasan ‘alâ Zikrihi’s-Selâm, 17 Ramazan 559/8 
Ağustos 1164 tarihinde kendisinin Nizâr’ın neslinden gelen imam olduğunu, 
kıyâmet diye isimlendirdiği yeni bir devrin başladığını, mistik hayatla 
bağdaşmadığı gerekçesiyle yürürlükteki Şiî fıkhını ilga ettiğini, mensuplarını 

---

 
 
112
namaz, oruç ve diğer dinî vazifelerden men edip içkiyi helal kıldığını ilan 
etti. Bu ibâhî telakki, Nizâriyye’de kalıcı olmuştur. Alamut’un Moğollar 
tarafından işgalinden sonra Nizârî imamlarının Azerbaycan’da yaşadıkları 
hakkında müphem de olsa bazı bilgiler mevcuttur. 
Safevîler devrinde İran’da  İmâmiyye-İsnâaşeriyye’nin hakim bulunması 
dolayısıyla Nizârî İsmailîler’in propagandası kısıtlanmış, mezhep mensupları 
daha çok Orta Asya ve Kuzeybatı Hindistan’a yönelmişler,  İran’dakiler ise 
düşman bir çevrede bulunmaktan dolayı 13/19. asra kadar takiyye 
uygulayarak kendilerini Nimetullâhiyye tarikatine mensup olarak 
göstermişlerdir. Ebû’l-Hasan Şah’ın 1194/1780 yılındaki vefatı üzerine 
Nizâriyye’nin imamı olan oğlu Halîlullah Ali, Kaçar hükümdarı Feth Ali Şah 
ile yakınlığı sebebiyle imâmet merkezini önce Mahallât yakınındaki Kâhâk’a, 
daha sonra da Hindistan’dan gelen mensuplarıyla daha iyi irtibat kurabileceği 
Yezd’e nakletti. 1233/1817 senesinde imamın mensupları ile Yezd’deki 
İsnâaşeriler arasındaki mezhep münakaşasından sonra çıkan kavgada, 
Halîlullah  Şah’ın öldürülmesi üzerine, Hasan Ali Şah Nizârîyye’nin 46. 
imamı oldu. Yeni imam, Feth Ali Şah’ın kızı Serv-i Cihân Begüm ile evlenip 
saraya intisap ettikten sonra, kendisine Ağa Han şeref ünvanı verildi. Bu 
ünvan Hasan Ali Şah’tan sonra gelen üç imam, Ali Şah (ö. 1303/1885), 
Sultan Muhammed Şah (ö. 1377/1957) ve Nizârîyye’nin şimdiki 49. imamı 
Kerim’in ünvanı olarak devam etmektedir (Öz, s. 102-4). 
Dünyanın farklı bölgelerine yayılmış olan Nizarî İsmâilîler’in, yirmiyi 
aşkın ülkede 20 milyon civarında oldukları söylenmektedir. İsmâilîler, 
Ortadoğu’da  İran, Suriye, Lübnan, Irak ve Kuveyt; Asya’da Afganistan, 
Pakistan, Tacikistan (özellikle Bedehşân), Hunza, Hindistan, Burma, 
Malezya ve Sri Lanka; Afrika’da Kenya, Uganda, Tanzanya, Zanzibar, 
Kongo, Güney Afrika ve Mozambik’te bulunmaktadırlar. Halihazırda 
dünyanın birçok ülkesinde cemaatler halinde yaşamakta olup güçlü bir 
şekilde örgütlenmişlerdir. Mesela Kanada’da yedi, ABD’de yirmi iki eyalette, 
Avrupa’da dokuz ülkede (Norveç, İsvaç, Portekiz, İngiltere ve Fransa) 
cemaatler halinde teşkilatlanmışlardır. Asya’da Pakistan, Hindistan, İran, 
Afganistan ve Suriye’de aynı  şekilde cemaatler halinde yaşamaktadırlar. 
Güney ile Doğu Afrika ve Avustralya’da da cemaatleri bulunmaktadır. 
Nizârîler’in dinî liderleri, 1957 yılından beri 4. Ağa Han ve 49. İmam 
olan Kerim Şah’tır. Hindistan alt kıtasında Nizârî Hocalar denen grup asıl 
olarak Sind, Kac, Gucurat ve Bombay’da yaşamaktadırlar. Kâsımşâhî 
Nizârîler denen diğer grup ise Çitral, Gilgit, Hunza, Keşmir’in kuzeyi ve 
Pakistan’ın kuzeybatısında bulunmaktadırlar. Ayrıca 1970’li yıllarda 
Hindistan, Pakistan ve Afrika’da yaşayan çok sayıda  İsmâilî, başta Kuzey 
Amerika ve İngiltere olmak üzere Batı ülkelerine göç etmişlerdir. Nizârî 
İsmâilîleri’ne, Hindistan’da genellikle Hocalar,  Nur  Şâhîler veya İmam