Microsoft Word tanbehul gofilin ziyouz com doc

XVIII BOB. CHAQIMCHILIK
213. Huzayfa, Alloh undan rozi bo‘lsin, rivoyat qiladi: Payg‘ambar (s.a.v.): “Chaqimchilar jannatga kirmaydilar”, deganini eshitganman.
214. Abu Hurayra rivoyat qiladi: Rasululloh (s.a.v.) bunday dedilar: “Sizlar yomonlaringizni bilasizlarmi?” Sahobalar javob qilishdiki: “Alloh va Rasuli bilguvchidir”. Rasululloh (s.a.v.) aytdilar: “Sizlarning yomonlaringiz ikkiyuzlamachi kishidir. Bularga bir yuzi va boshqalarga ikkinchi yuzi bilan keladi.
215. Ibn Abbos, ikkalasidan ham Alloh rozi bo‘lsin, rivoyat qiladi: Rasululloh (s.a.v.) ikki yangi qabrning oldidan o‘tib qoldilar, aytdilarki: “Ikkisi ham azoblanyapti, ularning gunohlari katta emas, birinchi kishi siydikdan saqlanmasdi, ikkinchi kishi esa chaqimchilik qilar edi”, dedilar. Payg‘ambar (s.a.v.) bir daraxtdan ho‘l novdani oldilar va ul novdani ikkiga bo‘lib, ikkala azoblanayotgan marhumlar qabriga suqib qo‘ydilar. Shunda sahobalar Rasulullohga (s.a.v.) savol qildilar: “Yo Rasululloh, nima sababki, siz bu ho‘l novdani ikkiga bo‘lib, ikki qabrga suqdingiz?” Rasululloh (s.a.v.) javob qildilar: “Shoyadki, bu ho‘l novdalar qurib bitguncha, ikkalasiga yengillik berilsa”.
Faqih aytdiki: “Katta gunohlarda azoblanmayapti”, degan so‘zning ma’nosi sizlar uchun katta gunoh emas, lekin Alloh nazdida bu ulug‘ gunohlardandir. Abu Hurayra zikr qilgan rivoyatda ham: “Alloh nazdida odamlarning yomoni chaqimchidir”, deyilganidan bilib olsa bo‘ladi.
Huzayfa, Alloh undan rozi bo‘lsin, rivoyat qilgan hadisda aytildi: “Chaqimchi jannatga kirmaydi”. Jannatga kirmaydigan bo‘lsa, boradigan joyi faqat jahannamdir. Bunday kishilar Allohga tavba qilmoqlari lozimdir. Tavba qilmasa, o‘lgandan keyin qabr azobini tortishi muqarrardir, dunyoda xordir, qiyomat kunida do‘zax o‘tida yonadi. Ular Allohning rahmatidan noumiddir. Tirik paytida qilgan gunohlari uchun Allohga tavba-tazarru’, qilsa Alloh tavbasini qabul qilgay.

216. Hasan rivoyat qiladi: Rasululloh (s.a.v.): “Odamlarning yomoni ikkiyuzlamachidir. Birovlarning oldiga bir yuzi bilan, boshqalarning oldiga boshqa yuzi bilan boradi”, dedilar. Yana boshqa bir hadisda aytdilarki: “Kimki ikkiyuzlamachi bo‘lsa, bu dunyoda uning ikki tili bo‘lsa, Alloh taolo unga qiyomat kuni olovdan ikkita til qilib qo‘yadi”.

Qatoda aytadi: “Alloh bandalari ichida yomoni ko‘p ta’nachi, ko‘p la’natlovchi va

chaqimchilar.

Va yana aytiladiki: “Qabr azobi uchga bo‘linadi. Birinchisi g‘iybatdan, ikkinchisi –

siydikdan, uchinchisi – chaqimchilikdan”.

Hammod ibn Salamadan rivoyat qilindi: “Bir kishi g‘ulom sotibdi. Oluvchiga: “Uning chaqimchiligidan boshqa aybi yo‘q”, debdi. Oluvchi g‘ulomning aybini yengil sanab, sotib olibdi Xizmatchi xo‘jayinnikida bir necha kun turgandan keyin bir kuni xo‘jayinining

xotini oldiga borib: “Seni ering yaxshi ko‘rmaydi, sening o‘rningga o‘ynash topgan. Senga mehribon bo‘lishini xohlaysanmi?” debdi. Xotini: “Ha!” debdi. Xizmatchi: “Ustarani olgin va ering uxlagan vaqtda soqolining uchidan ozginasinni qirqqin”, deb o‘rgatibdi. Shundan so‘ng erining oldiga keldi va shunday dedi: “Xotining senga xiyonat qildi, o‘ziga o‘ynash topdi. Endi u seni o‘ldiradi. Sen buni aniqlashni xohlaysanmi?” dedi. Er: «Ha!» dedi. Xizmatchi: “O‘zingni uxlaganga solgin” dedi. Eri o‘zini uxlaganga soldi. Shu payt xotini uning soqolidan olish uchun ustara bilan keldi. Eri esa, u meni o‘ldiradi, deb gumon qilib, undan ustarani olib, xotinini o‘ldirdi. Xotinining yaqinlari kelib erni o‘ldirdilar. Erning qarindoshlari kelishdi. Ular orasida urush bo‘ldi”.

Yahyo ibn Aksam rivoyat qiladi: “Chaqimchi sehrgardan ham yomondir. Chunki chaqimchining bir soatda qiladigan ishini sehrgar bir oyda ham qila olmaydi”.
Rivoyat qilindi: “Chaqimchining amali shaytonning amalidan zararliroqdir. Chunki shaytonning amali xayolan va vasvasa bilan bo‘ladi. Chaqimchining amali esa yuzma- yuz kelish va ko‘rish bilan bo‘ladi”.
Alloh taolo Masad surasida “hammalatal-Hatob” dedi. Ko‘p tafsirchilardan aytilganki, “Hatob”dan maqsad chaqimchilik. Chaqimchilikni “o‘tin” deb nomladi. Chunki chaqimchilik dushmanlikka va urushga sababdir. Olovning, yondiruvchi narsaning o‘rnidadir.
Aksam ibn Sayfiy aytadi: “Xorlar to‘rt nafardir: chaqimchi, yolg‘onchi, qarzdor va yetim”. Ubayda ibn Abu Luboba Ubaydulloh Qurashiydan rivoyat qiladi: «Bir kishi bir kishiga

yetti kalima uchun yetti yuz farsax masofaga erishib keldi. Unga yetib kelgach, undan so‘radi: “Men sendan Alloh senga bergan va ilmdan so‘ramoq uchun keldim. Menga osmondan ham og‘irroq narsaning, yerdan ham kengroq narsaning, toshdan ham qattiqroq narsaning, olovdan ham issiqroq narsaning, ayozdan ham sovuqroq narsaning, dengizdan ham chuqur narsaning, yetimlikdan ham zaifroq narsaning xabarini bergin”, dedi. U javob berdi: “Pokdomon kishiga tuhmat qilishlik osmondan ham og‘irroqdir. Haq yerdan ham kengroqdir; qanoat qiluvchi qalb dengizdan ham chuqurroqdir, boyroqdir; jasaddagi hirs olovdan ham issiqdir. Yaqiniga hojati tushib, undan najot topmaslik ayozdan ham sovuqroqdir. Kofirning qalbi toshdan ham qattiqdir. Chaqimchilik, agar uning egasi tayin bo‘lsa, yetimdan ham zaifdir”.

Boshqa rivoyatda, chaqimchining ishi zohir bo‘lib qolsa, u xorga aylanadi, deyiladi.
217. Ibn Umar, Alloh undan rozi bo‘lsin, rivoyat qiladi: Payg‘ambar (s.a.v.) aytdilar: “Alloh taolo jannatni yaratgan vaqtda aytdi: “Gapirgin!” Jannat javob qildi. “Menga kim kirsa, baxtli bo‘ladi”. Alloh taolo aytdi: “Izzatimga va ulug‘ligimga qasamki, u yerda odamlardan sakkiz nafari turmaydi: doimiy aroq ichuvchi, zinoni davomli qiluvchi, chaqimchi, dayus, qurumsoq, ziqna va yo‘lto‘sar, o‘zini xotinga o‘xshatgan kimsa, qarindoshchilikni uzuvchi, menga Allohning ahdi bor, qilmasam unday bo‘lay, bunday

bo‘lay, deb va’dasiga vafo qilmagan kishilar”.

Hasan Basriy, Alloh undan rozi bo‘lsin, aytadi: “Kim senga gap yetkazsa, bilginki, sening gapingni boshqaga ham yetkazadi”.
Umar ibn Abdulazizdan rivoyat qilindi: “U kishining oldilariga bir kishi kirib, bir kishini zikr qildi, ya’ni u kishi haqida u-bu gaplarni gapirdi. Umar aytdi: “Agar xohlasang, ishingga qaraymiz. Agar yolg‘on bo‘lsa, sen mana bu oyat ahlidan bo‘lasan:

“Ey mo‘minlar! Agar sizlarga bir fosiq kimsa biror xabar keltirsa, sizlar (haqiqiy ahvolni) bilmagan holingizda biron qavmga musibat yetkazib qo‘yib, qilgan ishlaringizga afsus-nadomat chekib qolmasliklaringiz uchun (u fosiq kimsa olib kelgan xabarni) aniqlab, tekshirib ko‘ringlar” (Hujurot, 6).

Agar so‘zing to‘g‘ri bo‘lsa, bu oyat ahlidan bo‘lasan:

“Yana siz har bir tuban, qasamxo‘r, g‘iybatchiyu gap tashuvchi, yaxshilikni man qiluvchi, baxil-tajovuzkor, gunohga botgan, qo‘pol va bulardan tashqari, benasab haromi kimsaga itoat etmang!” (Qalam, 10–12.)

Agar xohlasang buni sendan kechiramiz. Haligi kishi: “Kechirishingizni xohlayman, ey amiral mo‘minin. Bundan keyin, bunday ishlarga hech ham qaytmayman!” dedi.
Abdulloh ibn Muborakdan rivoyat qilindi: “Zinodan bo‘lgan bola gapni yashirmaydi, qavmida yaxshi nasab egasi esa qo‘shniga ozor bermaydi”.
Odamlarning gaplarini yashirmaydigan kishi chaqimchilik qilib yuruvchidir. U valadizinodir. Agar u valadizino bo‘lmaganda edi, albatta gaplarni yashirardi. Bu ma’no Allohning so‘zidan chiqarilgan: “G‘iybatchi-yu gap tashuvchi, yaxshilikni man qiluvchi – baxil, tajovuzkor, gunohga botgan, qo‘pol va bulardan tashqari, benasib haromi kimsaga itoat qilmang!” (Qalam, 10-12.)
Valid ibn Mug‘iyra keksayib qolgan bo‘lishiga qaramay, chaqimchilik bilan yurardi. “Yaxshiliklarni man’ qiluvchi” ya’ni yaxshilikdan odamlarni qaytaruvchi, “tajovuzkor, gunohga botgan, gunohkor fojir, bulardan tashqari benasab”, ya’ni bularning hammasi kimda bo‘lsa, u valadizinodir. Ba’zi tafsirchilar shunday tafsir qilishgan.
Zikr qilindi: Hakimlardan birini do‘sti ziyorat qildi. Uning oldida ayrim birodarlari to‘g‘risida u-bu deb gapirib qo‘ydi. Hakim aytdi: “Ziyofatni bekor qilding. Bu bilan uchta jinoyat qilding, birinchi, birodarimni yomonlading; ikkinchi, bo‘sh qalbimni mashg‘ul etding; uchinchi, o‘zingni chaqimchiga chiqarding”.
Ka’b-ul Ahbordan, Alloh undan rozi bo‘lsin, rivoyat qilindi: “Bani Isroil qabilasiga qahatchilik keldi. Muso alayhissalom qabila ahli bilan uch marta suv so‘rab chiqdilar. Ularga suv berilmadi. Shundan so‘ng Muso alayhissalom: “Ey Rabbim, bandalaring suvsizlik va ochlikdan Senga uch marta zorlanib, iltijo qilib, najot berishing-ni so‘radilar. Sen ularning iltimoslarini, duolarini ijobat qilmading!” dedilar. Alloh taolo unga dedi: “Ey Muso! Men sening va sen bilan bo‘lgan qavmlaringning duolarini ijobat qilmayman. Chunki sizlarning orangizda chaqimchi bor. U chaqimchilikni uzluksiz davom ettirib kelyapti”. Muso alayhissalom so‘radilar: “Kim u? Bizlar uni oramizdan chiqaraylik”. Alloh: “Ey Muso! Sizlarni chaqimchilikdan qaytarib, o‘zim chaqimchilik qilayinmi?

Hammalaringiz tavba qilinglar!” dedi. Hammalari tavba qilishdi. Shundan so‘ng, Alloh ularga suv berdi”.

Zikr qilindi: Amiral mo‘minin Sulaymon ibn Abdulmalik Zuhriy bilan o‘tirgandi. Bir kishi keldi. Sulaymon unga: “Menga yetdiki, sen mening ustimdan chaqimchilik qilibsan? U-bu gaplarni aytibsan”, dedi. Haligi kishi: “Bunday qilmadim, siz to‘g‘ringizda hech narsa aytmadim”, dedi. Sulaymon: “Menga xabar keltirgan kishi sodiq (to‘g‘riso‘z)dir”, dedi. Shunda Zuhriy (Alloh undan rozi bo‘lsin): “Chaqimchi to‘g‘riso‘z bo‘lmaydi”, dedi. Sulaymon: “To‘g‘ri aytding, sen tinchgina ketaver”, dedi.
Hakimlarning birlari aytgan edi: “Kim sizga sizni falonchi so‘kdi”, deb xabar keltirsa, uning o‘zi so‘kuvchidir, sizni so‘kkan kishi emas”.
Vahb ibn Munabbah, Alloh undan rozi bo‘lsin, aytdi: “Kim seni senda yo‘q narsalar bilan maqtasa, senda yo‘q narsalar bilan yomonlamoqdan omon bo‘lmaysan”.
Faqih aytadi: “Sizning oldingizga bir kishi kelib, falonchi sizni bu unday, bu bunday, deb gapirdi”, deb ketib qolsa, sizga olti narsa vojib bo‘ladi.
Birinchi, uni to‘g‘ri deya topmang. Chunki chaqimchining shahodati ahli islom nazdida rad qilingan. Alloh taolo aytadi: “Ey mo‘minlar, agar sizlarga bir fosiq kimsa biron xabar keltirsa, sizlar (haqiqiy ahvolni) bilmagan holingizda biron qavmga musibat yetkazib qo‘yib, qilgan ishlaringizda afsus-nadomat chekib qolmasliklaringiz uchun (u fosiq kimsa olib kelgan xabarni) aniqlab-tekshirib ko‘ringlar”. Ya’ni agar fosiq sizlarga xabar keltirsa, bu ishga qaranglar, shoshilmanglar, qavmga johillik bilan musibat yetkazib qo‘ymanglar.
Ikkinchi, siz uni bu ishdan qaytaring, chunki yomon ishdan qaytarishlik vojibdir. Alloh taolo aytadi:

“(Ey ummati Muhammad) odamlar uchun chiqarilgan millatlarning eng yaxshisi bo‘ldingiz. Zero, siz yaxshi amallarga buyurasiz, yomon amallardan qaytarasiz” (Oli Imron, 110).

Uchinchi, Alloh yo‘lida uni yomon ko‘ring, chunki osiyni yomon ko‘rish vojibdir. Zero, Alloh taolo osiyni yomon ko‘radi.
To‘rtinchi, birodarlaringizga yomon gumonda bo‘lmang. Chunki musulmon kishiga yomon gumon qilishlik harom.

“Albatta ayrim gumonlar gunohdir!” (Hujurot, 12).

Beshinchi, birodar birodarga josuslik qilmaslik lozim. Chunki Alloh taolo josuslikdan qaytardi va o‘z kalomida “Josuslik qilmanglar” (Hujurot, 12), deb buyurdi.
Oltinchi, chaqimchilikka rozi bo‘lmang va chaqimchilik qilmang. Chaqimchi sizga nima olib kelgan bo‘lsa, boshqa kishiga xabar bermang.