Mikroprosessorlu sistemlər baki 2016 Mikroprocessorlar haqqında anlayış. Mikroprosessor (cpu)

16 bitli prosessorlar. Ünvanlaşdırma.

Ümumiyyətlə kompüterlər 8, 16 və 32 bitli kimi təsnif edilir və xətlərin sayina uygun verilənlər şini kimi bütün ünvan oymalarina birləşirlər.Verilənlər şini ilə əmrlər və verilənlər proqramlarin yerinə yetirilməsi üçün ötürülür. 8 bitli kompüterlərdə verilənlər şini 8 naqilli, 16 bitli isə 16 naqilli olur. 16 bitli kompüterin 16 naqili ilə eyni zamanda iki bayt öyürülür və söz adlanir, 8 bitli kompüterdə isə bir bayt ötürülür. Şəkil.1- də bayt və sözün prosessorundan oymalara ötürülməsi göstərilmişdir.

16 bitli kompüterdə 8 bitli ilə müqaisədə yaddaş oymalarin ölcüsü iki dəfə artirilmisdir. Adatən kompüterlərin yaddaşlarında dinamiki YSYQ mikrosxemlərdən, istifadə edilir. Məsələn tərkibi 64kx1 təşkili əsasinda. Şəkil.2.

Belə 16 bitli verilənlər şininə malik 16 mikrosxemlərdən istifadə edildikdə prosessor eyni zamanda eyni biti bütün mikrosxemlərlə ötürə bilər.

8 bitli kompüterdə də eyni analorji dinamiki YSYQ mikrosxendən istifadə etmək olar. 16 bitli mikroprosessorla ünvanlaşdirilan bitlərin sayi 8 bitli mikroprosessorla müqayisədə iki dəfə çoxdur və eyni zamanda sinxronlaşdirici tezliyi sabit salmaqla verilənlərin ötürülmə sürəti iki dəfə avtomatik çoxalir.

O ki, qaldı i8088 prosessorunun 16 bitli olub 20 bitli ünvan şini ilə işləmək qabiliyyətinə malik olmasına- ilk baxışdan belə anlaşılır ki, i8088 yalnız 0-dan maksimum 65535-ə qədər ünvana müraciət edə bilər - yəni cəmi 64 KB operativ yaddaşla işləyə bilər. Əslində isə  IBM PC-də (daha doğrusu i8088-də) ünvanlaşdırma prinsipi fərqli olduğundan praktikada o, daha böyük yaddaşla işləyir - 1024K bayt həcmə malik yaddaşa müraciət edə bilər.

Ünvanlaşdirma

İstesal edilən 16 bitli prosessorlarda eyni zamanda 16 bitli məlumat 16 bitli verilənlər şini ötürür, lakin onlarin ünvan şinlərinin ülçüsü müxtəlivdir. Adətən 8 bitli kompüterdə verilənlər şini 8 xətdən, ünvan şini isə 16 xətdən ibarətdir. Analoji olaraq belə fikir yaranir ki, 16 bitli prosessorlarda 32 ünvan xətdindən istifadə edilməlidir. 32 naqilin olmasi prosessorun birbaşa yaddaşa müraciət etməsinə hüdudsus imkanlar yaradir.

8 bitli kompüterdə 16 ünvan xətti vardir ki, prossesorun 64k birbaşa ünvanlaşmasina imkan verir. Ünvavlaşdirma üsullari mövcuddur ki, xüsusi mikrosxema ünvan xətlərinin sayini artirilmasina imkan verir.

Ünvanlaşma xətlərinin sayı	8 bitli oymaların sayı
16 17 18 19 20 21 22 23 24 . . . 32	64k 128k 256k 512k 1024k 2048k 4096k 8192k 16Mbayt . . . 4Qbayt

8 bitli prosessorda xətlərin sayini 16 olmasi üçün xüsusi mikrosxemlər tədbiq edilir. 16 bitli prosessorlar ünvan xətləri 32 bitli proqram hesablayicisindan birbaşa 4 milyard oymanı ünvanlaşdirmaq olar.