Bir takım, çoğunlukla takım lideri, yardımcısı ve takım üyelerinden oluşur. Takım lideri; takım toplantılarını yöneten, takım üyelerinin açık oylama yoluyla kendilerinin belirledikleri, takım faaliyetlerinden sorumlu olan takım üyesidir. Üyeler arasında kaynaştırıcı rol üstlenir; takım faaliyetlerinden takım adına sorumludur ve farklı uzmanlık alanlarından gelen insanların bir arada etkin ve verimli çalışmalarını sağlayacak bir ortam yaratmak için çalışır. Takım yardımcısı; takım liderine destek verilmesi, gerekli yazışmaların gerçekleştirilmesi, toplantıların organize edilmesi gibi görevleri üstlenen takım üyesidir; takım üyeleri tarafından açık oylama ile seçilir. Takım liderinin katılamadığı takım toplantılarını takım lideri adına bu kişi yönetir. Takım üyesi ise takım çalışmalarına katkıda bulunma, plana göre etkin çalışma, takım çalışmalarından çevreyi haberdar etme, araştırma yapma, veri toplama ve çözüm geliştirme, çalışmalar sırasında gerekiyorsa eğitim alma ve verme, işleri planlama ve programlama, ürün veya hizmetle ilgili kararları alma, yeni fikirleri üretme gibi, karşılıklı yoğun etkileşim gerektiren görevleri üstlenen kişilerdir.
Bir takımın etkili ve uzun süre başarılı olabilmesi için takım üyelerinin teknik konularda yeteneğe, sorun çözme ve karar verme yeteneğine ve geri besleme yapabilme yeteneğine sahip olması gerekir. Birbirini tamamlayan bu yeteneklerin eşit oranda bulunması lazımdır. Takım üyelerinin, sosyal yönden kendilerini iyi hissedecek ve ayrıca takımın görev başarımını devam ettirecek şekilde yapılandırılmaları gerekir. Roller, belirli bir bireyin takım içinde nasıl davranması gerektiğini belirleyen ve takım üyelerince ortaklaşa paylaşılan beklentilerdir. Takımda her pozisyon, bu pozisyonu işgal eden bireye ilişkin belirli davranış beklentileri oluşturur. Takım üyeleri, amaçlarına ulaşmada başarılı olmak için iki tip rol üstlenebilirler. Bunlardan birincisi, görev yönelimli rol olarak bilinen “görev uzmanlığı” rolü olup; ikincisi ise ilişkiler yönelimli rol olarak bilinen “sosyo-duygusal” veya “süreklilik” rolleridir. Görev uzmanlığı rolünü oynayan bireyler, zamanlarını ve enerjilerini takımın amaçlarına ulaşması yönünde harcarlar. Sosyo-duygusal role uyum sağlayan bireyler, takım üyelerinin kendilerini iyi hissetmelerini sağlayarak duygusal ihtiyaçlarını karşılarlar ve sosyal kimliği güçlendirmeye yardımcı olacak eğitici rolü oynarlar. Takımlarda yöneticinin üstlenebileceği roller ise aşağıdaki gibidir:
-
Yaratıcı-Teşvik Ediciler: Bu kişiler, daha hayalperest olup fikirleri ve kavramları bir araya getirmede başarılı olan insanlardır. Var olan yaratıcılıklarının ortaya çıkması için, örgütsel baskılardan uzak ve bağımsız olarak, yeni fikirler geliştirme ve uygulama rolünü üstlenebilirler.
-
Keşfedip-Geliştiriciler: Bu kişiler, fikirler üretip ortaya atarak insanların ilgilenmelerini sağlarlar. Genelde örgütün dışında ne olup bittiğini araştırıp, çeşitli fikirler getirip, insanlarla ilişki kurar, bilgi ve kaynak sağlarlar.
-
Bulup-Geliştiriciler: Bu kişilerin analitik düşünme becerileri çok yüksektir. Birçok seçenek içerisinden en iyiyi bulup karar vermede, değerlendirmede çok başarılıdırlar.
-
İvme Sağlayıp-Organize Ediciler: Bu kişiler, bir projenin sürdürülebilmesi için çalışma prosedürlerini, gerekli yapıyı ortaya koyan, işlerin yürümesini sağlayan kişilerdir. Başka bir deyişle amaçları belirleyen, planlar yapan, iş görenleri örgütleyen ve yapılacak iş için kesin zamanı belirleyen ve gerçekleştiren kişilerdir.
-
Sonuçlandırıcı-Üreticiler: Bir ürünü ortaya çıkarmaktan büyük gurur duyan, bunun için gerekli hizmeti verip, üreten kişidir. Bu insanlar, birtakım çalışma prensipleriyle tutarlı bir biçimde çalışıp üretmekten zevk duyarlar.
-
Kontrolcü-Denetleyiciler: Detaylı çalışmadan hoşlanan, rakam ve oranların doğruluğunu göstermeye çalışan kimselerdir.
-
Destekleyici-Devamlılık Sağlayıcılar: Bu kişiler, her şeyin düzen içerisinde gitmesini sağlamaya çalışırlar. Birlikte çalıştıkları kimseleri destekleme, onlara yardımcı olma özelliğine sahiptirler. Takımların düzenini ve birlikteliğini sağlamada önemli bir görev üstlenirler.
-
Bilgilendirip-Öğüt Vericiler: Bu kişiler çok iyi dinleyici rolü üstlenirler; hiçbir zaman görüşlerini ön plana çıkarıp başkalarına baskı ile kabul ettirmezler. Bir karara varmadan önce her türlü bilgiyi elde ederek fikir sahibi olurlar ve daha sonra karar verirler. Takımların iyi olan kararını desteklerken, eğer kötü bir sonuç ortaya çıkabilecekse mümkün olduğu kadar onları bu karardan vazgeçirmeye çalışırlar.
-
Kaynaştırıcı-Birleştiriciler: Bütün takım üyelerinin koordinasyonunu sağlama ve onları birleştirme fonksiyonunu üstlenerek tüm üyeleri kaynaştırır ve ortak hareket etmelerini sağlarlar. Üyeler arasındaki olumlu ilişkileri destekleyerek sosyal bir birlik oluşmasına da yardımcı olurlar.
Kaynakça
Atay, O. (2002). “Takım Oluşturma ve Takımların Başarı Değerlendirmesi”. Standard Dergisi, 40, 482.
Bolman, L. G. ve Deal, T. E. (2013). Organizasyonları yeniden yapılandırmak. (Çev: Ahmet Aypay-Abdurrahman Tanrıöğen). Ankara: Seçkin.
Bolton, R. ve Bolton., D. G. (1997). İş hayatında insan üslupları. İstanbul: Exim.
Efil, İ. (2002). İşletmelerde ekip yönetimi ve uygulama örnekleri. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım AŞ.
Katzenback, J. R. ve Smith, D. K. (1998). Takımların bilgeliği. İstanbul: Epsilon.
Keçecioğlu, T. (2000). Takım oluşturmak. İstanbul: Alfa Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti.
Kutanis, R. Ö. (2002). Stratejik boyutuyla modern yönetim yaklaşımları. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım AŞ. s. 235.
Yeniçeri, Ö. (2002). Örgütsel değişmenin yönetimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Yılmaz, H. (1999). “İşletme Yönetiminde Takım Yaklaşımı ve Avantajları”. Standard Dergisi, 38, 450.
Ekipteki Rollerinin Tanımı
Rol
|
Sembol
|
Güçlü Yanları
|
Zayıf Yanları
|
İNSANLAR
|
Ekip Çalışanı
|
|
En çok destek veren, diplomatik, esnek
|
Dinamik durumlarda kararsız
|
Kaynak Araştırmacısı
|
|
Ağ oluşturucu, hevesli
|
Fazla optimist, kolaylıkla sıkılır
|
Koordinatör
|
|
Motive edici, hedefleri netleştirip kolaylaştırıcı
|
Manipülatif, fazla yetki verir
|
EYLEM
|
Şekillendirici
|
|
Dinamik, kayda değer enerji, baskı altında başarılı
|
Yıpratıcı/duyarsız
|
Tam Bitirici
|
|
Özenli, itinalı, hataları ve eksiklikleri arar
|
Kaygılı, ufak kusurlar arayan, yetki vermek için isteksiz
|
Uygulayıcı
|
|
Organize, disiplinli, güvenilir
|
Esnek değil
|
DÜŞÜNME
|
Uzman
|
|
Derin bilgi birikimi
|
Sınırlı katkı
|
İzleyici Değerlendirici
|
|
Tarafsız, stratejik, hızdan ziyade değerlerin doğruluğu
|
Fazla eleştirel
|
Gözlemci
|
|
Yaratıcı, hayal gücü kuvvetli, sorun çözücü
|
Dalgın, ayrıntı veremeyecek kadar dikkatsiz
|
“Etiketli” roller, bireyin test sırasındaki ruhsal hâline bağlıdır. Dolayısıyla sorunlar, ekibin karşılaşabileceğinden daha “olağan” sorunlardır.
Belbin felsefesi, bireysel farklılıkları kucaklamak ve bunlardan en iyi şekilde yararlanmakla ilgilidir. Ekipte herkese yer vardır; tüm katkılar olumlu karşılanmaktadır.
“Bir Ekipteki Rolüm”8
-
Ekibe katabileceğimi düşündüklerim...
-
Yeni fırsatları fark edip kullanabilirim.
-
Çok farklı insanlarla da iş birliği kurabilirim.
-
Yeni fikirler “üretmek” benim doğal kabiliyetimdir.
-
Bir görevi yerine getirmekte diğer insanların yeteneklerinin nasıl kullanılabileceğinin ayrımına varabilir ve insanları grup çalışmasının başarısı için yeteneklerini kullanmaları yönünde motive edebilirim.
-
En güçlü yanım, görevi sonuna kadar en etkili şekilde yerine getirmektir.
-
Eğer çalışmanın sonucu bunu gerektiriyorsa popülerliğimi bir süreliğine kaybedeceğim bir durumu da kabul edebilirim.
-
Başarıya ulaşma açısından gerçekçi ve olağan olanı genellikle hissedebilirim.
-
Genellikle tereddüt ve ön yargı olmadan alternatif bir çözüm önerebilirim.
-
Ekip çalışmasına ilişkin zayıf yanlarım...
-
Tartışma biçim almamışsa, kontrol edilmiyorsa ve iyi bir şekilde yönetilmiyorsa kendimi rahat hissedemem.
-
Yaratıcı düşünceleri düzgün bir şekilde analiz edilmemiş insanlara destek verme eğilimindeyim.
-
Grup, yeni fikirler geliştirirken çok fazla konuşurum.
-
Çalışma arkadaşlarımın isteklilik ve şevkine katılmam gerektiğinde zihnim engeller yaratır.
-
Bazen gerçekten bir şey yapılması gerektiğinde çevremdekileri çok zorladığımı ve fazla otoriter davrandığımı söylerler.
-
Bir grubu yönetmek bana zor gelir çünkü gruptaki atmosfer konusunda sorumluluk hissederim.
-
Hâlihazırda zihnimde olan fikirleri düşünme eğilimindeyim ve bu yüzden gruptaki fikirler/durumlar ile teması kaybediyorum.
-
Ayrıntılar konusunda çok fazla endişelendiğimi söylerler.
-
Bir projeyi oluşturmak üzere diğerleri ile çalışırken...
-
İnsanları zorlamadan etkileyebilirim.
-
Dikkatim sayesinde pek çok kez hata yapmaktan kurtulurum.
-
Tartışmanın bir zaman kaybı olmamasını ve beklenen sonuca götürmesini sağlamak için eylemler üzerine yoğunlaşmaya hazırım.
-
Genellikle yaratıcı çözümler önerebilirim.
-
Tüm grubun dikkatini bazı iyi önerilere çekmeye her zaman hazırım.
-
Her zaman konuyla ilgili yeni bilgileri, araştırma sonuçlarını ve en iyi uygulama örneklerini ararım.
-
Değerlendirme yapabilme yeteneğimin uygun bir karar verilmesine yardımcı olabileceğinden eminim.
-
İşin en önemli kısmını organize etmekte iyiyim.
-
Bir ekip çalışmasındaki karakteristik özelliğim...
-
Çalışma arkadaşlarımı daha iyi tanıma düşüncesi gerçekten ilgimi çekiyor.
-
Çoğunluğun görüşüne karşı çıkmakla ilgili bir sorunum yok.
-
Yapılan bazı hataları ortaya çıkaracak argümanları bulmakta zorlanmam.
-
Plan hazır olduğunda fikirleri uygulamaya koymaya ilişkin özel bir yeteneğe sahibim.
-
Bariz şeylerden kaçma ve beklenmeyen bir şey olduğunda şaşırma eğilimindeyim.
-
Bir şeyi yapmaya başlarsam onu mükemmel hâle getiririm.
-
Gerekirse ekip dışından temaslar kurmaya ve sürdürmeye hazırım.
-
Bir meselenin çeşitli yönleriyle ilgilensem bile hangi çözümün seçileceğine karar vermem gerektiğinde bu benim için sorun olmaz.
-
Çalışırken sevdiğim şeyler...
-
Durumu ve farklı olası çözümleri analiz etmek
-
Bazı sorunlara pratik çözümler bulmak
-
Kişiler arası olumlu ilişkilere bilgi ve düşünce yönünden katkılarımı sunmak
-
Kararları etkileyebilmek
-
Yeni fikirlere sahip insanlarla iletişime geçmek
-
Önemli meselelerde ara bulucu olmak
-
Görevin benim sorumluluğumda olan kısmına tam olarak konsantre olmak
-
Hayal gücümü uyaran bir alan bulmak
-
Eğer kısa zaman içinde teslim edilmesi ve tanımadığım insanlarla birlikte yapmam gereken zor bir görevi aniden alırsam...
-
Sorunla nasıl ilgileneceğime dair bir çözüm bulmak için bir yere saklanmayı isterim.
-
Olumlu tavır gösteren bir kişiyle iş birliği yapmaya hazır olurum.
-
İlgili şahıslarla nelerin yapılabileceğine dair bir anlaşma yaparak işin ölçeğinin nasıl daraltılacağına dair bir yol bulurum.
-
Acil meseleleri tespit edebilmeye yönelik doğal yeteneğim, plana uygun olarak çalışmamı sağlar.
-
Sakin kalırım ve soğukkanlılığımı kullanabilirim.
-
Baskıya rağmen beklenen sonuçlara konsantre olurum.
-
Bir ilerleme olmadığını görürsem ekibi yönetmeye hazır olurum.
-
Yeni fikir ve çözümler bulmak için bir tartışma başlatırım.
-
Ekipte yaratabileceğim sorunlara ilişkin olarak...
-
Ekibin amaçlarına ulaşması hususunda sorun çıkaran (benim görüşüme göre) kişilere karşı tepkimi gösterme eğilimindeyim.
-
Diğerleri beni çok fazla analitik ve yeterince sezgisel olmadığım için eleştirebilir.
-
İşin hakkıyla yapılmasına yönelik isteğim, ilerlemeyi yavaşlatabilir veya durdurabilir.
-
Sıkılma eğilimindeyim ve diğerlerinden beni uyarmasını ve motive etmesini beklerim.
-
Eğer amaçlar benim için net değilse işe başlamak zor gelir.
-
Bazen karmaşık sorunlar söz konusu olduğunda arzu ettiğim kadar etkin olamam.
-
Kendim yapamadığım şeyleri diğerlerinden talep ederim.
-
Görüşümü ileri sürmem gerektiğinde muhalefetle karşılaşacağımı düşünürsem tereddüt ederim.
Puanım
|
A
|
B
|
C
|
D
|
E
|
F
|
G
|
H
|
1.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Puanlarınızı Sayın
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.
|
g
|
|
d
|
|
f
|
|
c
|
|
a
|
|
h
|
|
b
|
|
e
|
|
2.
|
a
|
|
b
|
|
e
|
|
g
|
|
c
|
|
d
|
|
f
|
|
h
|
|
3.
|
h
|
|
a
|
|
c
|
|
d
|
|
f
|
|
g
|
|
e
|
|
b
|
|
4.
|
d
|
|
h
|
|
b
|
|
e
|
|
g
|
|
c
|
|
a
|
|
f
|
|
5.
|
b
|
|
f
|
|
d
|
|
h
|
|
e
|
|
a
|
|
c
|
|
g
|
|
6.
|
f
|
|
c
|
|
g
|
|
a
|
|
h
|
|
e
|
|
b
|
|
d
|
|
7.
|
e
|
|
g
|
|
a
|
|
f
|
|
d
|
|
b
|
|
h
|
|
c
|
|
Toplam
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Düşük
|
Orta
|
Yüksek
|
Çok Yüksek
|
|
0-6
|
7-11
|
12-16
|
17-23
|
|
0-6
|
7-10
|
11-13
|
14-23
|
|
0-8
|
9-13
|
14-17
|
18-36
|
|
0-4
|
5-8
|
9-12
|
13-29
|
|
0-6
|
7-9
|
10-11
|
12-21
|
|
0-5
|
6-9
|
10-12
|
13- 19
|
|
0-8
|
9-12
|
13-16
|
17-25
|
|
0-3
|
4-6
|
7-9
|
10-17
|
Dostları ilə paylaş: |
